samenvatting

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Samenvatting

Geleide samenvatting

lessenreeks

wat weet jij al over het maken van een samenvatting?

• 
  

Lesdoel

Na deze les(senreeks) kun je...

- ...uitleggen wat een geleide samenvatting is

- ...opdracht omzetten in vragen

- ...antwoorden vinden in tekst

Samenvatting TL 4, 2014-II 

De opdracht en let op...!

opdracht

Vat de tekst Overbodig gepieker samen in maximaal 220 woorden.
Besteed daarbij alleen aandacht aan de volgende punten: 

1 wat psychologen ontdekken over het maken van keuzes;

2 op welke manier mensen in het algemeen belangrijke beslissingen
denken te moeten nemen; 

3 op wie die denkwijze volgens Pachur terug te voeren is;

4 wat de theorie van Franklin inhoudt;

5 welke tegenstelling er bestaat tussen de theorieën van Franklin en
Pachur; 

6 welke twee vergelijkbare resultaten Pachur en andere onderzoekers
hebben verkregen; 

7 welke twee stappen in je hersenen gemaakt worden waardoor je
razendsnel een keuze maakt. 

Maak er een samenhangend geheel van. Gebruik geen telegramstijl.

Noem niet onnodig voorbeelden. Tel de woorden en zet het aantal onder
de samenvatting. Zet de titel erboven.

Vat de tekst Overbodig gepieker samen in maximaal 220 woorden.

Besteed daarbij alleen aandacht aan de volgende punten:

1 wat psychologen ontdekken over het maken van keuzes;

2 op welke manier mensen in het algemeen belangrijke beslissingen

   denken te moeten nemen;

3 op wie die denkwijze volgens Pachur terug te voeren is;

4 wat de theorie van Franklin inhoudt;

5 welke tegenstelling er bestaat tussen de theorieën van Franklin en

    Pachur;

6 welke twee vergelijkbare resultaten Pachur en andere onderzoekers

   hebben verkregen;

7 welke twee stappen in je hersenen gemaakt worden waardoor je

   razendsnel een keuze maakt.

Maak er een samenhangend geheel van. Gebruik geen telegramstijl.

Noem niet onnodig voorbeelden. Tel de woorden en zet het aantal onder

de samenvatting. Zet de titel erboven.

waar moet je op letten...?

1.  wat psychologen ontdekken over het maken van keuzes;

    2.op welke manier mensen in het algemeen belangrijke beslissingen

        denken te moeten nemen; 

   3. op wie die denkwijze volgens Pachur terug te voeren is;

   4. wat de theorie van Franklin inhoudt;

   5. welke tegenstelling er bestaat tussen de theorieën van Franklin en
       Pachur; 

   6. welke twee vergelijkbare resultaten Pachur en andere onderzoekers hebben verkregen;

   7. welke twee stappen in je hersenen gemaakt worden waardoor je
      razendsnel een keuze maakt. 

punt 1:

wat psychologen ontdekken over het maken van keuzes;

(1) Er was eens een kapucijnaapje genaamd Mister Adam Monk dat voor de Amerikaanse krant Chicago Sun Times op de economiepagina mocht aankruisen wat veelbelovende aandelen waren. Mister Monk ging met veel plezier in het wilde weg te werk. Wat bleek? Vier jaar achtereen haalde zijn keuzepakket een hoge rendement dan het marktgemiddelde. Soms bleek de aap het zelfs beter te doen dan gerenommeerde beleggingsfondsen.

(1) Er was eens een kapucijnaapje genaamd Mister Adam Monk dat voor de Amerikaanse krant Chicago Sun Times op de economiepagina mocht aankruisen wat veelbelovende aandelen waren. Mister Monk ging met veel plezier in het wilde weg te werk. Wat bleek? Vier jaar achtereen haalde zijn keuzepakket een hoge rendement dan het marktgemiddelde. Soms bleek de aap het zelfs beter te doen dan gerenommeerde beleggingsfondsen.

Alinea 1:

Nog niks....

(2) Apekool? Nee. Psychologen die zich bezighouden met de manier waarop mensen kiezen en beslissen, komen er langzaam maar zeker achter dat goed doordachte besluiten lang niet altijd beter zijn dan spontane beslissingen die worden genomen aan de hand van een paar vuistregels. Soms zijn goed doordachte besluiten zelfs niet beter dan beslissingen die nergens op zijn gebaseerd, zoals de kruisjes van Mister Adam Monk.

(2) Apekool? Nee. Psychologen die zich bezighouden met de manier waarop mensen kiezen en beslissen, komen er langzaam maar zeker achter dat goed doordachte besluiten lang niet altijd beter zijn dan spontane beslissingen die worden genomen aan de hand van een paar vuistregels. Soms zijn goed doordachte besluiten zelfs niet beter dan beslissingen die nergens op zijn gebaseerd, zoals de kruisjes van Mister Adam Monk.

1

punt 2:

op welke manier mensen in het algemeen belangrijke beslissingen
 denken te moeten nemen; 

(3) Hoe is dit mogelijk? Iedereen weet toch dat als er een moeilijke keuze moet worden gemaakt, het goed is om een blad papier te pakken en alle denkbare voors en tegens op een rijtje te zetten? Iedereen weet toch dat pas als je alle positieve en negatieve aspecten van de keuze in ogenschouw hebt genomen, je tot een weloverwogen en dus goede beslissing kunt komen? Het is toch dom om belangrijke beslissingen over te laten aan je intuïtie?

(3) Hoe is dit mogelijk? Iedereen weet toch dat als er een moeilijke keuze moet worden gemaakt, het goed is om een blad papier te pakken en alle denkbare voors en tegens op een rijtje te zetten? Iedereen weet toch dat pas als je alle positieve en negatieve aspecten van de keuze in ogenschouw hebt genomen, je tot een weloverwogen en dus goede beslissing kunt komen? Het is toch dom om belangrijke beslissingen over te laten aan je intuïtie?

2

punt 3:

op wie die denkwijze volgens Pachur terug te voeren is;

Het moet dus een persoon zijn!

(4) Niet waar, stelt psycholoog Torsten Pachur van de Universiteit van Bazel, Zwitserland, in een interessant artikel in het blad Gehirn & Geist. Pachur doet veel onderzoek naar de menselijke besliskunde. De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Afgaan op eenvoudige regels of intuïtie kan alleen maar tot vergissingen leiden, meende Franklin. “Deze redenering klinkt zo logisch en overtuigend dat heel veel wetenschappers nooit serieus hebben overwogen er vraagtekens bij te zetten”, aldus Pachur..

(4) Niet waar, stelt psycholoog Torsten Pachur van de Universiteit van Bazel, Zwitserland, in een interessant artikel in het blad Gehirn & Geist. Pachur doet veel onderzoek naar de menselijke besliskunde. De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken 

van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Afgaan op eenvoudige regels of intuïtie kan alleen maar tot vergissingen leiden, meende Franklin. “Deze redenering klinkt zo logisch en overtuigend dat heel veel wetenschappers nooit serieus hebben overwogen er vraagtekens bij te zetten”, aldus Pachur..

3

punt 4:

wat de theorie van Franklin inhoudt;

In dezelfde alinea? Het ging immers over Franklin!

(4) Niet waar, stelt psycholoog Torsten Pachur van de Universiteit van Bazel, Zwitserland, in een interessant artikel in het blad Gehirn & Geist. Pachur doet veel onderzoek naar de menselijke besliskunde. De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Afgaan op eenvoudige regels of intuïtie kan alleen maar tot vergissingen leiden, meende Franklin. “Deze redenering klinkt zo logisch en overtuigend dat heel veel wetenschappers nooit serieus hebben overwogen er vraagtekens bij te zetten”, aldus Pachur..

(4) Niet waar, stelt psycholoog Torsten Pachur van de Universiteit van Bazel, Zwitserland, in een interessant artikel in het blad Gehirn & Geist. Pachur doet veel onderzoek naar de menselijke besliskunde. De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Afgaan op eenvoudige regels of intuïtie kan alleen maar tot vergissingen leiden, meende Franklin. “Deze redenering klinkt zo logisch en overtuigend dat heel veel wetenschappers nooit serieus hebben overwogen er vraagtekens bij te zetten”, aldus Pachur..

Wel véééééél.......

4

punt 5:

welke tegenstelling er bestaat tussen de theorieën van Franklin en Pachur

Wacht eens, er stond nog meer in alinea 4!

(4) Niet waar, stelt psycholoog Torsten Pachur van de Universiteit van Bazel, Zwitserland, in een interessant artikel in het blad Gehirn & Geist. Pachur doet veel onderzoek naar de menselijke besliskunde. De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Afgaan op eenvoudige regels of intuïtie kan alleen maar tot vergissingen leiden, meende Franklin. “Deze redenering klinkt zo logisch en overtuigend dat heel veel wetenschappers nooit serieus hebben overwogen er vraagtekens bij te zetten”, aldus Pachur..

(4) Niet waar, stelt psycholoog Torsten Pachur van de Universiteit van Bazel, Zwitserland, in een interessant artikel in het blad Gehirn & Geist. Pachur doet veel onderzoek naar de menselijke besliskunde. De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Afgaan op eenvoudige regels of intuïtie kan alleen maar tot vergissingen leiden, meende Franklin. “Deze redenering klinkt zo logisch en overtuigend dat heel veel wetenschappers nooit serieus hebben overwogen er vraagtekens bij te zetten”, 

aldus Pachur..

5.1

punt 5:

welke tegenstelling er bestaat tussen de theorieën van Franklin en Pachur

Maar…. Wat wil die Pachur nou?

(5) Zelf doet hij dat wel, door in onderzoeken te bewijzen dat vuist regels en intuïtie wel degelijk nuttig zijn. Zo liet hij bijvoorbeeld proefpersonen antwoord geven op de vraag welke berg de hoogste is: de Matterhorn of de Piz Morteratsch? De personen die weinig van bergen wisten, kozen meestal voor de Matterhorn, want daar hadden ze wel eens van gehoord. Degenen die wel veel van bergen wisten, zaten lang te dubben en kozen vaker voor de Piz Morteratsch. De onwetenden wonnen, want ze gingen op hun intuïtie af. Ze dachten: het zal wel de Matterhorn zijn, want die is bekend, en hoe hoger een berg is, hoe bekender. De groep bergkenners liet zich van deze intuïtieve vuistregel afleiden door te gaan piekeren over allerlei bijkomende kennis die niet relevant was.

(5) Zelf doet hij dat wel, door in onderzoeken te bewijzen dat

 vuistregels en intuïtie wel degelijk nuttig zijn. Zo liet hij bijvoorbeeld proefpersonen antwoord geven op de vraag welke berg de hoogste is: de Matterhorn of de Piz Morteratsch? De personen die weinig van bergen wisten, kozen meestal voor de Matterhorn, want daar hadden ze wel eens van gehoord. Degenen die wel veel van bergen wisten, zaten lang te dubben en kozen vaker voor de Piz Morteratsch. De onwetenden wonnen, want ze gingen op hun intuïtie af. Ze dachten: het zal wel de Matterhorn zijn, want die is bekend, en hoe hoger een berg is, hoe bekender. De groep bergkenners liet zich van deze intuïtieve vuistregel afleiden door te gaan piekeren over allerlei bijkomende kennis die niet relevant was. 

5.2

punt 6:

welke twee vergelijkbare resultaten Pachur en andere onderzoekers hebben verkregen;

Dus we letten op signaalwoorden die met vergelijken te maken hebben:

enerzijds/anderzijds, ook, daarbij, in tegenstelling tot, zoals, anders dan, vergeleken met, enz.

Andere onderzoekers behaalden met vergelijkbare tests dezelfde resultaten. Ook zij kwamen tot de conclusie dat goede besliskunde lang niet altijd een kwestie is van zoveel mogelijk informatie zo goed mogelijk analyseren. Integendeel: in veel gevallen blijkt een grove schatting meer waard te zijn dan een nauwgezette analyse van de gegevens.

Andere onderzoekers behaalden met vergelijkbare tests dezelfde resultaten. Ook zij kwamen tot de conclusie dat goede besliskunde lang niet altijd een kwestie is van zoveel mogelijk informatie zo goed mogelijk analyseren. Integendeel: in veel gevallen blijkt een grove schatting meer waard te zijn dan een nauwgezette analyse van de gegevens.

Andere onderzoekers behaalden met vergelijkbare tests dezelfde resultaten. Ook zij kwamen tot de conclusie dat goede besliskunde lang niet altijd een kwestie is 

van zoveel mogelijk informatie zo goed mogelijk analyseren. Integendeel: in veel gevallen blijkt een grove schatting meer waard te zijn dan een nauwgezette analyse van de gegevens.

6.1

6.2

punt 7:

welke twee stappen in je hersenen gemaakt worden waardoor je razendsnel een keuze maakt.

Twee stappen, dus… volgorde.

Let op signaalwoorden:

Eerst…. Dan….

Allereerst … vervolgens … ten slotte…

7) Neem bijvoorbeeld een goede schaker. Die hoeft lang niet altijd meer voor elke zet eerst alle mogelijke varianten van het spelverloop in gedachten na te gaan alvorens te beslissen. Hij of zij kiest vaak onbewust voor de zet waarvan hij in zijn achterhoofd uit ervaring weet dat die in vergelijkbare situaties succesvol was. Hij schaakt dus, aan de hand van een paar vuistregels, voor een belangrijk deel op zijn intuïtie. De man of vrouw tegenover hem die wel alle varianten van het spelverloop eerst moeten doordenken, is duidelijk in het nadeel. Tenzij het natuurlijk een schaakcomputer is als Deep Blue, met de onmenselijke rekenkracht waar zelfs topschaker Gary Kasparov in 1997 niet tegenop kon.

Alleen maar voorbeelden.

Meer in alinea 8?

(8) Het geheim van de snelle intuïtieve besliskracht zit natuurlijk in onze hersenen. Hoe meer informatie die in de loop van het leven hebben opgeslagen, hoe sneller en grondiger ze bij bepaalde keuzes te werk kunnen gaan. Als ware het een computer wordt in ons brein een binnenkomende kwestie of vraag eerst gerelateerd aan bestaande informatie. Zodra dat is gebeurd, dringt de belangrijkste informatie daarna tot ons bewustzijn door en weten we feitelijk het antwoord al. Het brein heeft dus ongemerkt de analyse al gemaakt.

(8) Het geheim van de snelle intuïtieve besliskracht zit natuurlijk in onze hersenen. Hoe meer informatie die in de loop van het leven hebben opgeslagen, hoe sneller en grondiger ze bij bepaalde keuzes te werk kunnen gaan. Als ware het een computer wordt in ons brein een binnenkomende kwestie of vraag eerst gerelateerd aan bestaande informatie. Zodra dat is gebeurd, dringt de belangrijkste informatie daarna tot ons bewustzijn door en weten we feitelijk het antwoord al. Het brein heeft dus ongemerkt de analyse al gemaakt.

(8) Het geheim van de snelle intuïtieve besliskracht zit natuurlijk in onze hersenen. Hoe meer informatie die in de loop van het leven hebben opgeslagen, hoe sneller en grondiger ze bij bepaalde keuzes te werk kunnen gaan. Als ware het een computer wordt in ons brein een binnenkomende kwestie of vraag eerst 

gerelateerd aan bestaande informatie. Zodra dat is gebeurd, dringt de belangrijkste informatie daarna tot ons bewustzijn door en weten we feitelijk het antwoord al. Het brein heeft dus ongemerkt de analyse al gemaakt.

7.1

7.2

Zijn we klaar?

Psychologen die zich bezighouden met de manier waarop mensen kiezen en beslissen, komen er langzaam maar zeker achter dat goed doordachte besluiten lang niet altijd beter zijn dan spontane beslissingen die worden genomen aan de hand van een paar vuistregels. Iedereen weet toch dat als er een moeilijke keuze moet worden gemaakt, het goed is om een blad papier te pakken en alle denkbare voors en tegens op een rijtje te zetten? De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Zelf doet hij dat wel, door in onderzoeken te bewijzen dat vuist regels en intuïtie wel degelijk nuttig zijn. Ook zij kwamen tot de conclusie dat goede besliskunde lang niet altijd een kwestie is van zoveel mogelijk informatie zo goed mogelijk analyseren. Integendeel: in veel gevallen blijkt een grove schatting meer waard te zijn dan een nauwgezette analyse van de gegevens. Als ware het een computer wordt in ons brein een binnenkomende kwestie of vraag eerst gerelateerd aan bestaande informatie. Zodra dat is gebeurd, dringt de belangrijkste informatie daarna tot ons bewustzijn door en weten we feitelijk het antwoord al.

250 woorden…., maar er mogen er maar 230….. Dus 20 woorden eruit.

wacht eens even...

Bij punt 4 hadden we iets dubbel!!!

Zijn we klaar?

Psychologen die zich bezighouden met de manier waarop mensen kiezen en beslissen, komen er langzaam maar zeker achter dat goed doordachte besluiten lang niet altijd beter zijn dan spontane beslissingen die worden genomen aan de hand van een paar vuistregels. Iedereen weet toch dat als er een moeilijke keuze moet worden gemaakt, het goed is om een blad papier te pakken en alle denkbare voors en tegens op een rijtje te zetten? De misvatting dat meer informatie per definitie leidt tot betere beslissingen, is volgens Pachur terug te voeren op de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Die pleitte al in 1772 voor het maken van lijstjes met voor- en tegenargumenten om te komen tot rationele keuzes. Volgens Franklins theorie kan een goede beslissing alleen tot stand komen als wij eerst zoveel mogelijk informatie verzamelen, deze dan op waarde schatten, zaken vervolgens tegen elkaar wegstrepen en tenslotte tot een logische uitkomst komen. Zelf doet hij dat wel, door in onderzoeken te bewijzen dat vuist regels en intuïtie wel degelijk nuttig zijn. Ook zij kwamen tot de conclusie dat goede besliskunde lang niet altijd een kwestie is van zoveel mogelijk informatie zo goed mogelijk analyseren. Integendeel: in veel gevallen blijkt een grove schatting meer waard te zijn dan een nauwgezette analyse van de gegevens. Als ware het een computer wordt in ons brein een binnenkomende kwestie of vraag eerst gerelateerd aan bestaande informatie. Zodra dat is gebeurd, dringt de belangrijkste informatie daarna tot ons bewustzijn door en weten we feitelijk het antwoord al.

Whoehoe.............215 woorden

Nu zijn we klaar!!

Wat moet je wel of niet doen bij het schrijven van een samenvatting?

WEL

NIET

woorden tellen en eronderzetten

Titel telt mee met het aantal woorden

voorbeelden noemen

titel erboven zetten

spellingsfouten verbeteren

let op signaalwoorden

schrijf je samenvatting eerst op een kladblaadje

lees de hele tekst

de juiste zinnen markeren in je examentekst

gebruik verwijswoorden en voegwoorden

En dan nu zelf aan het werk...

blz. 171 examenbundel (2017-I)