16.1 Aangeboren afweer 5V 2324

1 / 36
next
Slide 1: Video
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 36 slides, with interactive quiz, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Slide 1 - Video

Paragraaf 1 Dierenwelzijn
16.1 Geen indringers

Slide 2 - Slide

Voorkennis V3

Slide 3 - Slide

Hoe word je ziek?
MICRO-ORGANISMEN:
Bacteriën - kunnen giftige stoffen afgeven en ontstekingen veroorzaken (bv longontsteking, ontstoken wondje)
Schimmels - kunnen ook giftige stoffen afgeven
Virussen - dringen cellen binnen. 
Daar vermeerderen ze zichzelf -> 
Cel vol met virus gaat stuk -> griep, Corona
Doel: je kunt uitleggen waardoor je ziek wordt. 
3 VWO

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Video

0

Slide 6 - Video

Hoe herkent je lichaam ziekteverwekkers?
Alle cellen hebben eiwitten op het celmembraan = antigenen

Je lichaam herkent welke van jou zijn (lichaamseigen) en welke dus niet (lichaamsvreemd). 
3 VWO

Slide 7 - Slide

Hoe bestrijden witte bloedcellen ziekteverwekkers? Type 1
Twee soorten witte bloedcellen:
Type 1 - neemt bacterien op en verteert ze (ook wel vreetcellen genoemd) -> afb. hiernaast 


Doel: je kunt uitleggen hoe je lichaam ziekteverwekkers kan bestrijden.
3 VWO

Slide 8 - Slide

Afweer
3 VWO

Slide 9 - Slide

Antistoffen
Witte bloedcellen maken antistoffen (eiwitten)
  • Maken ziekteverwekker onschadelijk
  • Eén type antistof voor één type antigeen
  • Lichaam moet veel verschillende antistoffen hebben

3 VWO

Slide 10 - Slide

Zoveel soorten antigenen en antistoffen
Ieder soort bacterie of ziekteverwekker heeft een uniek type antigeen (herkenningseiwit).

Dat betekent dat voor ieder type antigeen een apart soort antistof gemaakt moet worden.

(sleutel-slot principe)
3 VWO

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Video

Doel 21.1
v

Slide 13 - Slide

Eerste verdedigingslinie
Fysieke bescherming:
  • Mechanische bescherming (fysieke barriere)
  • Chemische bescherming (gifstof, lokstof)

Tegen schadelijke invloeden zoals zonlicht, ziekteverwekkers, vraat.

Slide 14 - Slide

Mechanische afweer 
Dekweefsel beschermt het interne milieu tegen schadelijke invloeden van het externe milieu.
  • Bij de mens zijn veel organen deels bekleed met dekweefsel.
  • Bij dieren heeft de vacht ook een beschermende functie
  • Planten hebben soms stekels/ doornen.

Slide 15 - Slide

Op welke plekken/ organen is sprake van dekweefsel bij de mens? benoem de binastabel

Slide 16 - Open question

Slide 17 - Slide

Opperhuid
Hoornlaag: laag dode huidcellen, dicht op elkaar.
Vernieuwt zich steeds vanuit de basale cellenlaag.

Beschermt tegen uitdroging, ziekteverwekkers (te droog/ te dicht opeen) en UV licht.

Slide 18 - Slide

UV licht: 
Melanocyten maken
pigment (melanine)

Slide 19 - Slide

Melanocyten krijgen uitlopers en dragen pigment over aan keratinocyten (melano-somen)

Slide 20 - Slide

Melanine (pigment) hoopt zich op rond celkernen

Slide 21 - Slide

Melanine (pigment) absorbeert UV licht en voorkomt DNA schade

Slide 22 - Slide

Slijmvliezen
De bekleding van organen (spijsverteringskanaal, urinewegen, longen enz) bestaat uit slijmvliezen: dekweefsel met slijmbekercellen.
Slijmbekercellen produceren
slijm, vaak met anti-bacteriele 
stoffen.
Chemische afweer.

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Mechanische afweer 
Dekweefsel beschermt het interne milieu tegen schadelijke invloeden van het externe milieu.
  • Bij de mens zijn veel organen deels bekleed met dekweefsel.
  • Bij dieren heeft de vacht ook een beschermende functie
  • Planten hebben soms stekels/ doornen.

Slide 25 - Slide

Welke herken je?

Slide 26 - Slide

Welke herken je?
Braam, distel, roos, vuurdoorn

Slide 27 - Slide

Chemische afweer planten
Brandnetel: Mierenzuur – maakt gaatjes in de huid, histamine – verwijdt de bloedvaten, acetylcholine – prikkelt de zenuwen

Slide 28 - Slide

Chemische afweer planten
Reuzen berenklauw: Furocoumarine – fototoxische stof
wordt actief onder invloed van zonlicht (brandwonden)

 

Slide 29 - Slide

Chemische afweer planten
Venijnboom: gifstof taxine
zit in de zaadjes, de besjes zijn wel eetbaar.


 

Slide 30 - Slide

Waarschuwingsstoffen
Planten waarschuwen elkaar met behulp van waarschuwingsstoffen. Andere planten maken hierdoor beschermende stoffen aan zoals bittere stoffen.
Deze stoffen kunnen op hun beurt ook weer dieren aantrekken: roofvliegen en sluipwespen weten door het vrijkomen van deze stoffen dat er prooidieren op de plant aanwezig zijn (lokstoffen).

Slide 31 - Slide

Doel 21.1
Je hebt het belang van fysieke bescherming tegen schadelijke invloeden van buitenaf leren kennen bij mensen, dieren en planten 

Slide 32 - Slide

Begrippen 21.1
dekweefsel, mechanische afweer, inwendig milieu, uitwendig milieu, hoornlaag, basale cellenlaag, lederhuid, onderhuids vetweefsel, melanocyten, melanine, slijmvlies, biochemische barriere, chemische afweer, lokstoffen

Slide 33 - Slide

BINAS 21.1
BINAS 80B Dekweefsel dierlijk
BINAS 81A Dekweefsel plantaardig
BINAS 82C Spijsverteringsorganen
BINAS 83A Longen
BINAS 87A Huid
BINAS 84J2 Niet specifieke afweer



Slide 34 - Slide

Huiswerk

21.1: 1, 3, 5, 8

Slide 35 - Slide

aspecifiek:
Huid en slijmvliezen
aspecifiek:
cellen en complement EW
specifiek:
T-cellen en B-cellen: geheugen!
3 Afweerlinies
aspecifiek=
aangeboren

specifiek=
verworven tijdens je leven

Slide 36 - Slide