Hoofdstuk 2, paragraaf 3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat weet je van een monopolie?

Monopolisten: prijszetters

Producenten die op een marktvorm van onvolkomen concurrentie aanbieden, zijn prijszetters. D.w.z. dat ze zelf hun prijs kunnen bepalen. Ze moeten hierbij wel rekening houden met het feit dat wanneer ze de prijs verhogen, de vraag daalt. 

De prijsafzetlijn wordt dan gegeven door de vraaglijn. 

MO-lijn bij prijszetters

De MO-lijn verloopt ook dalend; als de producent meer wil verkopen, moet de prijs omlaag. 

Dus, voor elk extra product, neemt de extra opbrengst af.

Voorbeeld

Stel dat de vraaglijn naar een 

bepaald product van een 

monopolist wordt gegeven door 

de volgende vraagfunctie: 

qv = -2p + 12

Voorbeeld

De MO-lijn daalt 2x zo snel 

als de prijsafzetlijn, 

dus de MO-lijn snijdt 

de q-as op de helft 

van waar de GO-lijn de 

q-as snijdt.

Afleiden MO-functie --> Uit To

Eerst moet je TO maken, en daarvoor moet je de afzetlijn herschrijven: 

q = -2p + 12         2p = -q + 12        p = - ½ q + 6 

TO = p x q = (- ½ q + 6) x q = - ½ q² + 6q

MO = -q + 6

Maximale winst in grafiek

De winst van een prijszetter 

bepaal je op dezelfde manier 

als van een hoeveelheids-

aanpasser: 

Stap 1: bepaal q 

waarbij er maximale winst is.

Stap 2: bij die q: (GO - GTK) x q

Maximale omzet

De omzet is maximaal wanneer MO = 0.

Als MO namelijk positief is, zal TO toenemen als de afzet stijgt. 

Op een gegeven moment neemt TO echter af als de afzet stijgt, omdat vraag inelastisch wordt: de procentuele

stijging van de vraag (afzet) is kleiner dan de procentuele daling van de prijs. 

Maximale omzet

De omzet is maximaal 

wanneer

MO = 0. 

Dat is namelijk de top 

van de TO.

De omslag is altijd
precies op de helft van de vraaglijn, namelijk op de top van de TO-functie: 

Cijfervoorbeeld

Gegeven is het volgende van een monopolist:

De vraaglijn: qv = - ½ p + 10

De totale kostenfunctie: TK = 4q + 24

Bereken de maximale totale winst.