Beeldspraak + Woordbetekenis

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

 Beeldspraak +  

Woordbetekenis achterhalen 

Leerdoelen

• Je kan het verschil uitleggen tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik (beeldspraak).
• Je kan uitleggen hoe je de betekenis van woorden kan achterhalen.

Structuur van de les

• Uitleg Beeldspraak
• Uitleg Woordbetekenis achterhalen
• Afsluiting

Beeldspraak

Bij beeldspraak zegt de schrijver niet letterlijk was hij bedoelt, maar gebruikt hij figuurlijk taalgebruik.

Hij gebruikt een 'beeld' om uit te drukken wat hij wil zeggen.

Bijvoorbeeld: 'Mijn vader is zo sterk als een beer.'

Het beeld beer roept iemand op die heel sterk is: mijn vader.

Wat is figuurlijk taalgebruik?

1. Precies zoals het er staat.
2. Er wordt iets anders bedoeld dan er eigenlijk staat.

Wat is een voorbeeld van figuurlijk taalgebruik?

1. Mijn kapper zit met haar handen in mijn haar.
2. De wedstrijd was onwijs spannend.
3. Onder de boom lag een dode vogel.
4. Ik zit met mijn handen in het haar.

Welke zin is figuurlijk taalgebruik?

1. Dat is een goed middel voor je zieke paard.
2. Dat is een paardenmiddel voor die kwaal.

Is dit letterlijk of figuurlijk taalgebruik?
'Ze kookt van woede.'

1. Figuurlijk taalgebruik
2. Letterlijk taalgebruik

Welke zin is figuurlijk taalgebruik?

1. Er kwam geen kip in de winkel.
2. De winkel verkocht geen kip meer.

Welk niveau is jouw woordenschat?

Doe de taaltest:

https://www.nederlandsetaaltest.nl/woordenschat

Onder de 2F? Lees regelmatig nieuwsberichten op bijvoorbeeld nu.nl (bijv. 10 minuten per dag).

Noteer voor jezelf de woorden die je niet kent.

Woordbetekenis achterhalen

Als je niet weet wat een woord betekent, kan je het volgende doen:

• het negeren, misschien is het woord niet belangrijk. Komt het woord meerdere keren terug, dan pas opzoeken.
• het opzoeken in je woordenboek
• kijken of uit de zinnen of plaatjes eromheen de betekenis van het woord blijkt = gebruik een woordraadstrategie

Woordraadstrategieën

Een woord wordt uitgelegd in de zin waarin het woord staat.	Nanno is een ontzettende hypochonder want hij denkt de hele tijd dat hij erge ziektes heeft.	Een hypochonder is iemand die denkt dat hij erge ziektes heeft.
Er staat een synoniem (een woord met dezelfde betekenis) in de buurt.	Mijn vader was furieus , ik heb hem nog nooit zó kwaad gezien.	Furieus betekend heel erg boos.
Er staat een tegenstelling in de buurt.	De negatieve recensies verbaasden de makers van het spel, die juist goede reacties hadden verwacht.	Negatief is tegengesteld van goede . Juist geeft dit aan.
Het woord is een samenstelling .	Dit boek is een geesteskind van deze schrijver.	Kind ken je. Geesteskind geeft aan dat het iets is wat de schrijver heeft voortgebracht.
De betekenis is af te leiden uit een voor - of achtervoegsel .	De docent klaagde over de inactieve houding van Anne.	Actief ken je wel. Het voorvoegsel in- geeft een tegenstelling aan.
Het woord lijkt op een woord dat je wel kent , bijvoorbeeld uit een andere taal.	Er is een sterk causuaal verband tussen de tijd die je besteed aan het leren voor een toets en het cijfer dat je ervoor haalt.	Je herkent cause/because wat aangeeft dat het om een oorzaak gaat.

De betekenis blijkt uit voorbeelden die bij het woord worden gegeven.

Zij is echt een secreet: gisteren nog zei ze tegen Jimmy dat hij er vreselijk lelijk en dom uitzag.

Een secreet is een onaangenaam en onaardig persoon.

Welke woordraadstrategieën kan je toepassen om de betekenis van het woord 'fysieke' te achterhalen?

Welke woordraadstrategie kunnen ze inzetten om het woord ' fysieke'  te raden?

Hierna kun je leerlingen een screenshot laten posten (zie volgende dia) van een alinea met een moeilijk woord en samen met de groep het woord proberen te verklaren.

Afsluiting

Schrijf op pagina 367 in een aantal zinnen wat van deze les wil onthouden.

Huiswerk: 

Taak 1 (Verkennend lezen):

Opdracht 5 (p. 16) 

Opdracht 6 (p. 17 t/m 19) Let op: meerdere antwoorden kunnen goed zijn!

Taak 2 (Intensief lezen):

Opdracht 3 (p. 26 t/m 28) 

Let op: alleen de betekenis opschrijven, uitleg hoe je deze hebt gevonden hoeft niet. Probeer de betekenis te achterhalen zonder deze op te zoeken. Gebruik woordraadstrategieën!