Ordening 4V

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ordening

Leerdoelen

- Je begrijpt wat met ordenen wordt bedoeld.

- Je kunt beschrijven hoe biodiversiteit kan worden benaderd op verschillende organisatieniveaus: op het niveau van soorten en van genen/DNA.

- Je kunt uitleggen wat het soortbegrip inhoudt.

- Je weet dat een populatie een biologische eenheid is in ecosystemen.

- Je kunt uitleggen hoe de binaire nomenclatuur voor soorten werkt.

- Je kent het verband tussen de begrippen soort, geslacht en taxon.

Ordening

Biologische ordening

Ordening

Soort

Wat is een soort?

"Een groep organismen die onderling kunnen voortplanten en daarbij vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen."

Populatie

Een populatie is een groep individuen  van dezelfde soort in een bepaald (leef)gebied.

Bijvoorbeeld een kudde van Indische olifanten.

Een populatie is begrensd door een ecosysteem, maar is niet 'gesloten'. Individuen kunnen migereren.

populatie wolven

voortplantingsgedrag wolven

jaaggedrag wolven

Binaire naamgeving

Uniforme naamgeving in de biologie.

Voorkomen van verwarring door lokale naamgeving.

Geen Madeliefje, geen Daisy:

Bellis perennis L.

Geslachtsnaam + soortsaanduiding (+ ontdekker)

Carolus Linnaeus

(1707-1778)

Ondersoorten

Engels: subspecies

Drie namen in Latijnse naamgeving

Derde naam geeft een variëteit aan

Even tussendoor

Maak de oefenvragen bij 25.1 (blz. 150 + 151)

Antwoorden

1. C

2a. Ja, de geslachtsnaam en de soortaanduiding zijn gelijk, ze behoren dus tot dezelfde soort.

2b. Nee, de soortaanduidingen zijn niet gelijk, het zijn dus verschillende soorten, wel in hetzelfde geslacht.

2c. Nee, het zijn twee geheel verschillende soorten (geslachtsnaam én soortaanduiding verschillen).

2d. Rode kool: Brassica oleracea convar. capita var. Rubra

Spitskool: Brassica oleracea convar. capita var. Alba

3a. Ja, het zijn verschillende soorten, de soortaanduiding (tweede naam) verschilt.

3b. De geboorte gaat over het doorbreken van de soortgrens, het zou niet mogelijk moeten zijn.

3c. Het aantal chromosomen is 32 + 22 = 54.

3d. Het aantal chromosomen is wel een even aantal, maar er kunnen geen paren gevormd worden op zo’n manier dat de geslachtscellen alle hetzelfde aantal en dezelfde typen chromosomen bevatten. 

Soorten en genen

3d. Het aantal chromosomen is wel een even aantal, maar er kunnen geen paren gevormd worden op zo’n manier dat de geslachtscellen alle hetzelfde aantal en dezelfde typen chromosomen bevatten. 

Door moderne (dna)technieken is het dus mogelijk om op een lager niveau soorten van elkaar te onderscheiden

Klassieke Ordening

Ordenen

Soort: 10voorbiologie

Geslacht: Biologieboek

Familie: Bèta schoolboek

Orde: Schoolboeken

Afdeling/Stam: Boeken

Rijk: Mijn spullen 

Soort: Getal&Ruimte

Geslacht: Wiskundeboek

Familie: Bèta schoolboek

Orde: Schoolboeken

Afdeling/Stam: Boeken

Rijk: Mijn spullen 

Soort: Biologie voor jou

Geslacht: Biologieboek

Familie: Bèta schoolboek

Orde: Schoolboeken

Afdeling/Stam: Boeken

Rijk: Mijn spullen 

Soort: Les Paul Epiphone

Geslacht: Les Paul gitaar

Familie: Elektrische gitaar

Orde: Gitaren

Afdeling/Stam: Muziekinstrument

Rijk: Mijn spullen 

Ordening

taxonomie

Taxon / Taxa

10vB: Een taxon is een taxonomische eenheid of taxonomische groep met organismen die samen een onderscheidende eenheid vormen.

Voorbeelden:

• Mensapen
• Planten
• Meercelligen

Ezelsbrug

Wat zal ik kiezen voor mijn vakkenpakket?

AK of GS?

(Afdeling; Klasse; Orde; Familie; Geslacht; Soort)

*Let op: Afdeling wordt ook Stam genoemd en vergeet Leven, Domein en Rijk niet!   Volledig: (LDR) A(=S)K of GS

Leerdoelen

- Je begrijpt wat met ordenen wordt bedoeld.

- Je kunt beschrijven hoe biodiversiteit kan worden benaderd op verschillende organisatieniveaus: op het niveau van soorten en van genen/DNA.

- Je kunt uitleggen wat het soortbegrip inhoudt.

- Je weet dat een populatie een biologische eenheid is in ecosystemen.

- Je kunt uitleggen hoe de binaire nomenclatuur voor soorten werkt.

- Je kent het verband tussen de begrippen soort, geslacht en taxon.

Maken

Toetsvragen bij 25.1

Lezen paragraaf 25.3 (voor de volgende les)