werkwoordspelling - les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

werkwoordspelling

Wat gaan we doen?

-vooruitblik

-incongruentie

-werkwoordspelling

fictieopdracht 2

keuzeopdracht 1

-lees een kort verhaal van plotify

-kies een van de bijbehorende opdrachten

-alleen of in tweetallen

keuzeopdracht 2

-kies een boek van www.lezenvoordelijst.nl

-kies een van de bijbehorende opdrachten

-alleen of in tweetallen

inleverdatum

uiterlijk vrijdag 4 juni 0:00 uur (mail of chat)

incongruentie

doel:

Ik kan zinnen formuleren waarin ow en pv in getal overeenkomen.

enkelvoud of meervoud?

Geef van de volgende woorden aan of deze ev of mv zijn.

media

1. enkelvoud
2. meervoud

aantal

1. enkelvoud
2. meervoud

iedereen

1. enkelvoud
2. meervoud

overheid

1. enkelvoud
2. meervoud

hersenen

1. enkelvoud
2. meervoud

(in)congruentie

Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm en bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm. Dat heet congruentie.

Als het getal (= enkelvoud of meervoud) van onderwerp en persoonsvorm ongelijk is, heet dat incongruentie.

incongruentie - oorzaken

Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aangezien:

*In Nederland wordt softdrugs (ow) al heel lang gedoogd.

Het onderwerp (ow) lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:

*Een aantal (kern v.h. ow; enkelvoud) bezoekers (meervoud) van het pretpark vonden (meervoud) het heel vervelend dat de wachtrijen zo lang waren.

incongruentie - oorzaken

De persoonsvorm en het onderwerp staan ver uit elkaar en daartussen staan andere zinsdelen met een ander getal dan het onderwerp:

*Uit de gegevens van het waterleidingbedrijf bleek dat de heer (kern v.h. ow; enkelvoud) Jansen, net als zijn buren en veel andere inwoners van de stad, veel minder water hadden (pv; meervoud) verbruikt dan in de jaren ervoor.

incongruentie - oorzaken

Het meewerkend voorwerp wordt ten onrechte voor het onderwerp aangezien:

*Omdat de hulpverleners nauwelijks ruimte kregen om hun werk te doen, werden de omstanders (meewerkend voorwerp) verzocht <allemaal een stapje achteruit te doen (onderwerp)>.

(Aan de omstanders (meewerkend voorwerp) wordt <dat> verzocht.)

verbeter de zin:
Oudere mensen beweren vaak dat de jeugd van tegenwoordig geen enkel respect meer voor hen hebben.

verbeter de zin:
Uit onderzoek blijkt dat dertien procent van de Nederlanders niet goed kunnen lezen en schrijven.

werkwoordspelling

Waarom doen we dit?

1) Werkwoorden kun je alleen maar goed spellen, als je weet met welke vorm      van het werkwoord je te maken hebt:

    fout:  dat gebeurd nooit                   goed:  dat gebeurt nooit

    fout:  dat is nog nooit gebeurt      goed:  dat is nog nooit gebeurd

2) Het is verplichte stof 

persoonsvorm tt en vt

Doelen:

-Ik kan de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd op de juiste      manier spellen.

-Ik kan de persoonsvorm in de verleden tijd op de juiste manier    spellen.

pv-tt-ev           ik-vorm 

De stam van een werkwoord is het werkwoord zonder -en aan het eind. 
Soms zijn de ik-vorm en de stam hetzelfde, maar vaak moet je de stam aanpassen om de ik-vorm goed te spellen.

werkwoord                 stam                   ik-vorm

lachen                           lach                     lach

lopen                             lop                        loop

zweven                         zwev                   zweef

reizen                            reiz                       reis

                        Let op bij s-z woorden en f-v woorden.

Wanneer gebruik je de ik-vorm?

• Als ik  het onderwerp is:                                                                                                                                  Ik loop door het bos.

                              Loop ik door het bos?

• Als je of jij  achter de pv staat:

                             Loop jij door het bos?

                             Krijg jij een ijsje?

• Bij de gebiedende wijs (bevel, let op uitroepteken)  

                             Kom hier!

                             Maak je huiswerk!

pv-tt-ev         hij-vorm

• De hij-vorm maak je door t achter de ik-vorm te schrijven:

                  Hij loopt

                  Hij fietst

                  Hij slaapt

Wanneer gebruik je de hij-vorm?

• Als hij of zij  het onderwerp is:                                                                                                                    Hij loopt door het bos.
• Bij personen of dingen in het enkelvoud.

                              Het personeel ontvangt een bonus.

                              De stoel staat in de keuken.

• Als je of jij onderwerp is en voor de pv staat:

                             Jij verft de deur.

                             Je helpt mij goed vandaag.

werkwoorden op -d

Veel mensen maken fouten met werkwoorden met stam op -d.

•  Probleem 1: je hoort een t, maar schrijft een d:  ik word
• Probleem 2: de d blijft staan, ook als er t achter komt:  jij wordt

                  Bij twijfel, gebruik het werkwoord smurfen.

persoonsvorm tegenwoordige tijd meervoud

(pv-tt-mv)

• Heeft maar één vorm: de wij-vorm
• De wij-vorm maak je door het hele werkwoord te schrijven:

                  Wij lopen

                  Jullie fietsen

                  Zij rennen

Wanneer gebruik je de wij-vorm?

• Als wij, jullie of zij  het onderwerp is:                                                                                                         Wij klimmen in een boom. 

                               Jullie lopen door de stad.

                               Zij zwemmen in de rivier.

• Bij personen of dingen in het meervoud.

                              De leerlingen krijgen hun rapport.

                              De schoenen staan in de kast.

onregelmatige vormen

Het Nederlands heeft ook een aantal onregelmatige vormen. 

De ik-vorm, jij-vorm of hij-vorm wordt dan anders gespeld dan bij gewone werkwoorden.

oefenen

www.maxitaal.net/sh -> werkwoorden -> persoonsvorm tt

klaar? -> weektaak

weektaak

Hoofdstuk 1 spelling ww-vormen: opdr. 10

Hoofdstuk 2 lastige ww-vormen: opdr. 13