Fysiologie3 College 3 Zintuigen, spieren en botten

• Biologie
• HBO
• Studiejaar 1

College 3. 38.4 - 39.2

Hoe zit je erbij?

😒🙁😐🙂😃

Planning

• Leerdoelen 
• Start theorie - LD 1 en 2
• Expertwerkvorm zintuigen & spier-/beenderstelsel
• Terugkoppeling & afronding

Kleinere leerdoelen

De student kan…

1. Verandering in membraanpotentiaal in een zintuigcel koppelen aan de werking van zintuigcellen (38.4)

2. Het principe van perceptie en amplificatie toelichten, m.b.t. zintuigcellen en zintuigen, voorbeeld: smaakpapillen op de tong (38.4)

Kleinere leerdoelen

De student kan…

3. De fysiologie van het oor (en gehoor) benoemen van zoogdieren (met functies en het gehoor, van geluidstrillingen tot en met waarneming van geluid in de hersenen & het evenwicht (38.5)

4. De fysiologie van het oog (zicht) benoemen van zoogdieren met functies; het principe van het ‘zien’, van het binnenkomen van licht in het oog tot en met waarneming van beeld in de hersenen uitleggen (38.6)

Kleinere leerdoelen

De student kan…

5. De fysiologie van spierweefsels toelichten (skeletspier, glad spierweefsel, hartspierweefsel) van het volledige spier(stelsel) t/m weefselniveau, waarbij de werking van spiercontracties (model) en de specifieke rol van Calcium en myoglobine wordt toegelicht (39.1)

6. De fysiologie van het beenderstelsel toelichten (het endoskelet) met functies en een vergelijking kunnen maken tussen de (functies van het) endoskelet vs. het exoskelet (39.2).

Algemeen leerdoel 

Expert raken op het gebied van de anatomie en fysiologie van de zintuigen (oor, oog, mond) en het spier- en beenderstelsel (d.m.v. expertwerkvorm)

Start samen

We starten eerst met algemene kenmerken van zintuigen.

Leerdoel 1

De student kan...

Verandering in membraanpotentiaal in een zintuigcel koppelen aan de werking van zintuigcellen (38.4)

Wat is de juiste volgorde van sensorische stappen(pathways)?

1. Sensorische receptie - transmissie - transductie - perceptie
2. Sensorische receptie - transductie - transmissie - perceptie
3. Perceptie - transmissie - transductie - sensorische receptie
4. Perceptie - transductie - transmissie - sensorische receptie

Sensorische stimuli (fig in Leeswijzer)

Waarnemen - sensor

Algemeen:

- Alle sensorische processen beginnen met een prikkel  (stimulus)

- Een  zintuigcel (sensorische receptor) zet een prikkel om in verandering van het membraanpotentiaal - richting CZS (reactie).

Hoe verloopt dit? Onder te verdelen in vier algemene stappen.

4 stappen van sensorisch pad

Het sensorisch pad start met:

1. Sensorische receptie: adequatie prikkel stimuleert de zintuigcel  

(neuron of een cel mét neuron)

Zintuigcellen soms alleen 

(bijv. huid /in bloedvat) of gezamenlijk (bijv. in oog)

Prikkels variëren (extern/intern, duur intentsiteit, adequaat of niet) = misconcept ll.!

4 stappen van sensorisch pad

2. Transductie

Sensorische receptoren (hoe verschillend ook) hebben als doel:

ionkanalen openen --> verandering membraanpotentiaal (receptor potentiaal) = sensorische transductie (omzetten van prikkel in recept. pot.)

Receptorpotentialen zijn graduele potentialen (variëren door sterkte stimulus)

4 stappen van sensorisch pad

3. Transmissie

Sensorische receptoren genereren actiepotentialen van het axon naar het CZS --> hoe > de stimulus, hoe > het receptorpotentiaal = hogere frequentie in actiepotentialen

4 stappen van sensorisch pad

4. Perceptie

Actiepotentialen in het brein via afferente neuronen --> perceptie van de prikkel.

Verwerking door gespecialiseerde neuronen & hersengebieden in CZS.

Perceptie = bijv. horen van geluid (geluidsgolven), zien van kleur (licht), proeven van specifieke smaken (geur-/smaakstoffen)

Leerdoel 2

De student kan…

Het principe van perceptie en amplificatie toelichten, zintuigcellen, receptoren en zintuigen (38.4)

Wat is het verschil tussen amplificatie en sensorische adaptie?

Amplificatie & sensorische adaptie

- Amplificatie is 'versterken' van een sensorisch signaal tijdens transductie (bijv. door enzymreacties in sensorische cellen).  Zien in de schemering

- Sensorische adaptie is het principe dat optreedt bij (continue) stimulatie, een verlaging in reacties. Kriebeltrui.

Welke vijf typen sensorische receptoren kennen we?

Vijf typen sensorische receptoren

1. Mechanoreceptoren: detecteren fysieke veranderingen --> sensorisch neuron (dendrieten vaak aan een 'fysiek' object vast, zoals een haar)

--> Bevatten ionkanalen --> fysieke verandering (mechanische energie) verandert ionpermeabiliteit --> membraanpotentiaal

Voorbeeld: balans, gehoor, druk, aanraking, rekken, beweging

Vijf typen sensorische receptoren

2. Chemoreceptoren: detecteren de interne omgeving (bijv. concentraties of reageren specifiek op moleculen in lichaamsvloeistoffen )

--> het (stimulus)molecuul bindt aan het specifieke receptor --> verandering ionpermeabiliteit --> membraanpotentiaal

Voorbeeld: osmolariteit, detectie van glucose, CO2, O2, smaakstoffen, feromonen

Vijf typen sensorische receptoren

3. Electromagnetische receptoren: detecteren een vorm van electromagnetische energie, zoals licht, electriciteit of magnetisme.

4. Thermoreceptoren: detecteren warmte en kou, bijv. in de huid/hypothalamus (grote variëteit aan receptoren)

--> temperatuurgevoelige ionkanalen

Voorbeeld: ogen, locatie bepalen, migratie

Voorbeeld: infrarooddetectie (warmte object/organisme), warm/koud water, pittig eten (capsaïcine in pepers)

Vijf typen sensorische receptoren

5. Pijnreceptoren (nocireceptoren): deceteren extremen/schadelijke prikkels. Prostaglandinen (weefselhormoon, bijv. geproduceerd door beschadigde weefsels) verergeren pijn --> maken nocireceptoren gevoeliger (NSAID's remmen dit tijdelijk). 

Voorbeeld: extreme druk of temperatuur, extreme stoffen etc.

Expertwerkvorm

Specifieke vakdidactiek: uitlegvaardigheden, afbeeldingen toelichten (figuren - combineer woord en beeld), natuurwetenschappelijke denk- en werkwijzen (bijv. modelgebruik - jojo-en)

Indelen in groepen

4 thema's (komen zo)

Iedere groep heeft een eigen thema

We vormen groepen door te nummeren 

Thema's

Groep 1: het oog

Groep 2: het oor

Groep 3: de spieren 

Groep 4: het skelet met de gewrichten

We gaan nu verdelen. Zoek je expertgroepje op. Je krijgt zo de verdere instructie!

Instructie - expertgroep

In expertgroepjes samen buigen over één onderwerp:

• Theorie helemaal eigen maken - zie instructie blad
• Doel: kunnen uitleggen m.b.v. model en/of papier (uitgedeeld) aan klasgenoten (in 10 minuten) --> die schrijven/tekenen mee op hun eigen materiaal!
• Let op vakdidactische uitleg/aanwijzen/toelichten

Zie uitgedeelde A3-papieren voor specifieke toelichtingen!

We gaan nu in gemixte groepjes zitten

Zorg dat elke groep een nr 1, 2, 3 en 4 heeft

Uitleggen aan elkaar!

Spelregels:

• 10 minuten per thema (signaal timer)
• Rest groep tekent mee op eigen papiertjes
• Vragen stellen tussendoor!
• Sneller? Eerder beginnen met de volgende = zelf de tijd bijhouden!
• Einde: korte ronde feedback vakdidactische instructie.

Hoe vond je deze expertwerkvorm?

😒🙁😐🙂😃

Afronding expertopdracht

Wat neem jij mee uit deze opdracht?

Wat heb je geleerd?

Tijd over?

• Maken vragen Mastering Biology
• Leeswijzer afmaken / start nieuwe
• Verwerken practicum logboek 

Volgende week:

Ochtend: Practica Zintuigen + boekbesprekingen

Middag: Om 13:00 vragen stellen