HC Steden en burgers Lage Landen, deel III

H.3 De Republiek (1602-1700)
HC Steden en burgers in de Lage Landen
1 / 22
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 22 slides, with text slides and 6 videos.

Items in this lesson

H.3 De Republiek (1602-1700)
HC Steden en burgers in de Lage Landen

Slide 1 - Slide


Hoofdstuk 3:

In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden Eeuw (1602=1700)


Kenmerkende Aspecten:
23: Het streven van vorsten naar absolute macht.
24: De bijzondere laats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
25: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

Slide 2 - Slide

Beheersing van de wereldhandel
De Republiek beheerste een tijdlang:
  • de Europese tussenhandel
  • de Wereldhandel
  • en trok zeer veel arbeidsmigranten aan

Dit kon door de volgende Europese gebeurtenissen:
  • Dertigjarige oorlog in Duitse rijk 
  • Burgeroorlogen in Frankrijk en Engeland door spanningen tussen vorsten en adel 
>> deze oorlogen belemmeren de economische groei in die landen

Slide 3 - Slide

Dertigjarige oorlog (1618-1648)
Oorlog tussen protestantse en katholieke vorstendommen in m.n. het Duitse rijk waarbij veel Europese landen betrokken waren.

Veel vluchtelingen naar Republiek op zoek naar werk en veiligheid.
   >> Grote bevolkingsgroei Amsterdam (veel Duitse vluchtelingen)
   >> Met name ingezet voor ongeschoold werk.




Slide 4 - Slide

Ontwikkeling oorlogseconomie
Oorlogseconomie:
samenleving waarbij productie en handel in dienst staan van het winnen van een oorlog
Bijvoorbeeld:
- productie van oorlogsmaterieel (oorlogsschepen, munitie, wapens)
- winsten uit handel financieren de oorlog
- VOC/WIC verzwakken Spaanse handelspositie door inname Spaans/Portugese koloniën en buitmaken handelsschepen

Trippenhuis in Amsterdam. Louys en Hendrick Trip handelden in koper, teer, ijzer, wapens en munitie, en bezaten in Zweden mijnen, ovens, smederijen en geschut-gieterijen.

Slide 5 - Slide

stadhouder <---> steden/gewesten
Economische groei
Het beleid van de regenten was gericht op welvaart en economische groei:

  • bevorderen van economische samenwerking (bijv. VOC/WIC)
  • bevorderen van innovatie (bijv. droogmakerijen)
  • handhaven van het particularisme van de steden en de gewesten
  • waarborgen van de gewetensvrijheid van burgers 
  • beperken van de macht van de stadhouders (stadhouders willen meer eenheid en aanzien)
  • een open houding naar buitenlandse kooplieden

Slide 6 - Slide


Republiek trekt veel migranten

  • Val van Antwerpen (1585)
  • Hugenoten uit Frankrijk (na 1685)
  • Joodse bevolking (vervolgingen)
  • Seizoensarbeiders uit Duitsland 

Slide 7 - Slide

Steden in de Republiek
- explosieve groei van steden in zee-gewesten
- grote steden in m.n. Holland 
- in Holland en Utrecht ontstaat een ring van steden, verbonden met een netwerk van openbaar vervoer (dienstregeling trekschuit )




Slide 8 - Slide

Amsterdam, een bijzondere stad!
De positie van Amsterdam was op enkele gebieden uitzonderlijk:
  • Door haar stapelmarktfunctie>> opslag in pakhuizen zorgt voor vraag + invloed op prijsvorming 
  • De Amsterdamse (koopmans)Beurs wordt de ontmoetingsplaats voor iedereen die iets met de handel te maken had.
  • De Wisselbank wordt opgericht: geld wisselen + andere financiële acties (lenen, cheques verrekenen)
  • Europese handel groeit in Amsterdam tot internationale handel. 

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Video

Grachtengordel Amsterdam

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Video

Rijke kooplieden
  • investeren winsten in handel en nijverheid 
  • financieren innovatieve projecten, zoals molens, droogmakerijen, teelt nieuwe gewassen 
  • kopen adellijke titels
  • bouwen stadspaleizen 
  • bouwen buitenhuizen (video 2)
  • kopen kunst (video 3)

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

Slide 15 - Video

Slide 16 - Video

De opkomst van Engeland en Frankrijk
  • 1648: Vrede van Münster
  • 1650-1672 (Eerste stadhouderloze tijdperk) --> er wordt geen stadhouder meer benoemd; de raadspensionaris (Johan de Witt) is de machtigste man in Republiek

  • Na 1648 is er meer stabiliteit in Engeland en Frankrijk --> centraal geregeerde staten door (absolute) vorsten
  • Frankrijk en Engeland voeren een economisch beleid van mercantilisme

  • De regenten trekken zich steeds meer terug uit de handel en leggen zich toe op het uitlenen van geld. 


mercantilisme = economisch beleid om rijkdom van het eigen land te vergroten door de import te minimaliseren (door heffingen of verboden) en de export te maximaliseren

Slide 17 - Slide

Oranjegezinden <--> staatsgezinden
De economische stagnatie is vooral voelbaar voor het gemeen -->  onvrede gemeen --> ze willen een stadhouder van Oranje terug (oranjegezind/prinsgezind)

De regenten zijn voorstander van een republiek zonder stadhouder (staatsgezind)

Het conflict escaleert in het Rampjaar 1672: 
moord op (raadspensionaris) Johan de Witt en de benoeming van Willem III tot stadhouder 





Johan de Witt
(Koning)-stadhouder Willem III

Slide 18 - Slide

Rampjaar 1672
  • De Republiek wordt gelijktijdig aangevallen door Frankrijk (over land) en Engeland (over zee) met hulp van Keulen en Münster.
  • Raadspensionaris Johan de Witt krijgt de schuld; hij wordt gevangengenomen en gelyncht.
  • Het stadhouderschap wordt hersteld met Willem III.
  • De oorlog met Engeland duurt tot 1674 en de oorlog met Frankrijk zelfs tot 1679.

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Video

Einde van de gouden eeuw
Na 1672: 
  • De regenten blijven investeren in het buitenland (en niet in de economie van de Republiek)
  • oligarchisering 
  • Engeland breidt haar positie in de wereldhandel uit ten koste van de Republiek
    --> Engeland wordt het centrum van handel en bankwezen

oligarchisering = macht komt in handen van kleine groep. Regenten benoemen familieleden in bestuursposities

Slide 21 - Slide

x

Slide 22 - Slide