BSR 25/2 2aha Spelling 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

• Lees de theorie op blz. 256.
• Log alvast in op LessonUp.
• Maak de startopdracht.
• Klaar? Begin aan paragraaf 5.

§5: Tussenletters 

in samenstellingen

Startopdracht:

2(A)HA

SPELLING

havo

Maak samenstelling van de onderstaande woorden. Leg uit wat je doet om van de twee woorden één woord te maken.

* lievelings + actrice
* pan + koek
* maan + schijn

vwo

Maak samenstelling van de onderstaande woorden. Leg uit wat je doet om van de twee woorden één woord te maken.

* oorlog + schip

* station + chef
* recht + spraak

• Hoofddoel: Je weet hoe je samenstellingen op de juiste manier moet spellen.
• Plusdoel: Je kunt uitleggen waarom je wel of niet een tussenletter schrijft bij een samenstelling.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• De startopdracht bespreken;
  
• uitleg 7.5 samenstellingen;
• checkmoment;
  
• keuze: verlengde uitleg of oefenen;
  
• leerdoelen checken en afronden.

Havo:

* lievelings + actrice lievelingsactrice. Het linkerdeel van de samenstelling is geen zelfstandig naamwoord (en je hoort een -s).

* pan + koek pannenkoek. 

Het linkerdeel heeft maar één meervoudsvorm.

* maan + schijn maneschijn.
Het linkerdeel heeft geen meervoudsvorm.

Vwo:.

* oorlog + schip oorlogsschip. 

Je hoort een -s, dus je schrijft ook (oorlogstijd, oorlogsgeweld).

* station + chef stationschef.

Je hoort een -s, dus je schrijft 'm ook. 

Stationklok of stationsklok?

* recht + spraak rechtspraak. 

Je hoort een -s, maar die is al onderdeel van 'spraak'. 

Rechtbank of rechtsbank?

Hoe ging de startopdracht?

😒🙁😐🙂😃

§5 Tussenletters in samenstellingen

blz. 256-257.

Zo bepaal je of je een -s- moet tussenvoegen.

• Als je in een samenstellingen een
  -s- hoort, dan schrijf je die ook (meningsverschil).
• Soms begint het tweede deel van een samenstelling met een
  -s- (lievelingsschrijver). Schrijf in zo'n geval alleen de tussenletter als je 'm bij vervanging hoort.

Samenstellingen

Zo bepaal je of je een -e of -en- moet tussenvoegen.

• Als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord (mens, dier of ding) is dat alleen een meervoud op -en heeft, schrijf je die ook.
  paardenbloem, berenvel.

Samenstellingen

Juiste spelling?

1. streepjencode
2. streepjescode
3. streepcode
4. streepjecode

Juiste spelling?

1. pannekoek
2. pannenkoek
3. panskoek
4. pankoek

Juiste spelling?

1. paardenbloem
2. paardebloem

Juiste spelling?

1. Valentijndag
2. Valentijnendag
3. Valentijnsdag

Geef twee voorbeelden van een samenstelling die je (bijna) dagelijks tegenkomt.

Wel een tussen -s-

Geen tussen -s-

stad+centrum

onweer+bui

hoofd+stad

gevoel+temperatuur

'Ik kan samenstellingen (met of zonder tussenletters) goed spellen.'

1 = (nog) niet 10 = dat komt wel goed

110

Hoe schrijf je de samenstelling?
Er hangt hier een heerlijke ...

1. benzinelucht
2. benzinenlucht
3. benzineslucht

Hoe schrijf je de samenstelling?
identiteit+kaart

1. Identiteitenkaart
2. identiteitkaart
3. identiteitskaart

Uitlegvideo

Aan het werk

Wat?	Cursus 7.5 (Tussenletters in samenstellingen). Havo: Opdracht1 t/m 5. Vwo: Opdracht 1 t/m 5. In je online boek (Magister -> leermiddelen).
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's en het oogje.
Tijd	Timer.
Klaar?	Keuze 1: Verder oefenen in de online trainer. Keuze 2: Verder oefenen in het online boek. Keuze 3: Verder werken aan je fictieopdracht.

uitlegwebsite

Trainer

• Hoofddoel: Je weet hoe je samenstellingen op de juiste manier moet spellen.
• Plusdoel: Je kunt uitleggen waarom je wel of niet een tussenletter schrijft bij een samenstelling.

Lesdoelen

Hoe ging het oefenen met
deze spellingregel je af?

😒🙁😐🙂😃

Maak de juiste samenstelling.

vrees

hoogten

hoogte

Samenstelling met tussenletter -s-

Samenstelling met tussenletter  -(e)n-

Samensteling met tussenletter -e-

plant + bak

lamp + kap

maan + schijn

rogge + brood

lieveling + stad

bakker + room

Het eerste deel van de samenstelling is geen znw.

Het eerste deel van de samenstelling is uniek

Het eerste deel van de samenstelling heeft ook een meervoud op -S

Het eerste deel van de samenstelling heeft geen meervoud

Het 1e deel versterkt het 2e deel.

Jongeman 

Zonnebank

Keuzestress

Rijstepap 

Beregoed