5.1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5

Erfelijkheid en evolutie

Achtergrondkennis

Test jezelf!

Het thema heet: Erfelijkheid en Evolutie
Waarom passen deze twee onderwerpen goed bij elkaar?

Waarin liggen onze erfelijke eigenschappen vast?

(Thema Erfelijkheid)

Erfelijke eigenschappen

Hoe oud is de aarde?
Hoe lang geleden kwamen de eerste mensachtigen?

(Thema Evolutie)

Geologische 

tijdschaal

Verdeeld in: 

TIJDPERKEN

PERIODES

BS 5.1 Genotype en Fenotype

Lesdoelen

1. Ik kan omschrijven wat het genotype en het fenotype is.

2. Ik kan uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Grondleggers: Erfelijkheid en Evolutie

Watson & Crick (1953)
Bouw van DNA

Gregor Mendel (1865)
Genetica

 Charles Darwin (1859)

Evolutietheorie

Genotype & Fenotype

• Genotype: alle erfelijke informatie in je DNA.
  
  
• Fenotype: al je waarneembare (uiterlijke) eigenschappen.
• Je fenotype = je genotype + milieufactoren. 

Genotype

Je genotype bestaat uit duizenden erfelijke eigenschappen dit worden ook wel genen genoemd

Deze informatie van erfelijke eigenschappen ligt vast in het DNA en zit in de celkernen

DNA ligt in chromosomen

Wat zijn chromosomen?

Mens: 46 chromosomen (23 paren chromosomen)

Chromosomen paren

Chromosomen bij andere organismen

Genexpressie

Ieder cel bevat dezelfde erfelijke informatie

Toch is niet iedere cel hetzelfde....

Wat de functie van de cel wordt hangt af van welke genen actief zijn of tot uiting komen. Dit noemen we genexpressie

Fenotype 

Zichtbare eigenschappen van het organisme.

Het fenotype kan altijd veranderen door invloeden uit de omgeving:

*haren verven 

*bruin worden in de zomer 

*kleurlenzen dragen 

fenotype (begin van het leven)

fenotype (eind van het leven)

Genotype + milieu = fenotype

Welke uitspraak over genotype en fenotype klopt het best?

1. Het fenotype komt voort uit het genotype.
2. Het genotype komt voort uit het fenotype.
3. Het fenotype komt voort uit het genotype en milieuinvloeden.

Zet in de juiste volgorde van klein naar groot:

1. cel - chromosoom - DNA - gen
2. gen - chromosoom - DNA - cel
3. gen - chromosoom -cel - DNA
4. gen - DNA - chromosoom - cel

Is het genotype van de larve hetzelfde als het genotype van het volwassen dier?

1. Ja
2. Nee

Volgende les

Meer over chromosomen!

Basisstof 5.2

Huiswerk

Thema 5 Basisstof 1:
3, 6 t/m 10