Delirium (delier)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Delier

Delier

De hersenen functioneren  tijdelijk niet goed, hierdoor kun je verward zijn, concentratieproblemen of aandachtstoornissen hebben.

Bij wie?

Bij ouderen na: een infectie, ongeluk, operatie of door gebruik van (te veel/ verkeerde combinatie) medicijnen

Delier

• Acute verwardheid
• Toestandsbeeld dat in korte tijd ontstaat (uren tot dagen) waarbij de zorgvrager verward en angstig is.
• Veroorzaakt door een disbalans in neurotransmitters
  

In het kort

Neurotransmitters zijn stoffen die signalen doorgeven in de hersenen tussen zenuwcellen of spiercellen.

Bekende neurotransmitters zijn adrenaline, dopamine, GABA en serotonine. Deze hebben vooral invloed op je gemoedstoestand.

Om neurotransmitters te kunnen aanmaken moet je lichaam een heel stappenplan doorlopen. Er zijn aminozuren nodig en een aantal cofactoren, bijvoorbeeld magnesium, zink, vitamine B1 en vitamine B6.

Onder andere aanhoudende spanningen, alcohol, roken en suiker kunnen neurotransmitters uit balans brengen

Kenmerken van een delier

• Onrustig gedrag/of juist apatisch (zonder emotie)
• Desoriëntatie
  
• Hallucinaties
  
• Verward denken
  
• Waan ideeën
  

Wanen of waanbeelden zijn verkeerde gedachten of ideeën over gebeurtenissen in de realiteit. Deze wanen komen niet overeen met de werkelijkheid, maar iemand met een psychose gelooft hier heel sterk in. Voor die persoon is die waan werkelijkheid geworden, hoe vergezocht ook.

soorten delier

onrustig delier (geagiteerd of hyperactief delier):

Iemand is opgewonden, gespannen, prikkelbaar, schrikachtig, boos, agressief of verward.

stil delier (apatisch of hypoactief delier):

Iemand is angstig, stil, teruggetrokken door waanideeën of hallucinaties.

soorten delier (vervolg)

Chronisch delier:

probleem is niet te behandelen waardoor het delier steeds terug komt.

Acuut delier:

duurt maar enkele uren of dagen

Persisterend delier:

duurt weken of zelfs maanden

Terminaal delier:

treedt op vlak voordat iemand overlijdt.

kenmerken zijn: schokken, drang om te bewegen, plukken kreunen en schreeuwen

Wat kan en reden zijn om een delier te ontwikkelen?

Een delier wordt veroorzaakt door één of meer lichamelijke factor(en). Een operatie, een infectie (luchtwegen, urinewegen), stoornissen in de stofwisseling of hormoonhuishouding, maar ook het gebruik van bepaalde medicijnen of een botbreuk kunnen een delier uitlokken.

verschil tussen dementie depressie en delier

dementie: verloopt veel geleidelijker, in het begin is de concentratie goed, bewustzijn is in het begin helder.

delier: onstaat vrij snel, wisselend verloop, in de avond en nacht steekt een delier vaak de kop op. Hallucinaties komen bij een delier vaker voor, er is een wisselend bewustzijn.

Een visuele hallucinatie betekent iets zien dat er niet is. Men ziet meestal stilstaande of bewegende beelden van mensen, dieren, planten, bloemen en landschappen.

Wat is een delier?

1. een vorm van dementie
2. een acute verwardheid die in een langzame tijd is ontstaan
3. een acute verwardheid die in een korte tijd ontstaat
4. depressieve gevoelens met suïcidale gedachten

Als iemand dementerend is ga je als hulpverlener vaak mee in zijn eigen belevingswereld. Waarom kan een hulpverlener dit beter niet doen bij iemand met een delier?

1. Iemand met een delier kan het zich naderhand vaak weer herinneren
2. Iemand met een delier vertelt leugens
3. Iemand met een delier wil met rust gelaten worden
4. Iemand met een delier wil niet dat je tegen hem liegt

Een delier

Acute verwardheid die in een korte tijd ontstaat 

- Onrust óf apathie en/of wanen

oorzaak/factoren

-Infectie: urineweg en luchtwegen. Koorts en bij gebrek aan koorts is een delier soms het eerste teken van infectie!

-blaasretentie (niet meer kunnen plassen), obstipatie, ontregeling, ernstige somatiek bv. kanker of operatie

-Verblijf in een vreemde omgeving, koorts, pijn.

-bijna overlijden

-uitdroging

-hersenletsel

-ondervoeding

Risicofactoren

• Leeftijd van 70 jaar en     ouder 
• Cognitieve stoornissen 
• Visus – en gehoorstoornissen 
• Stoornissen in activiteiten van het dagelijks leven 
• Gebruik van alcohol en opiaten 
• Infecties 
• Koorts 
• Dehydratie
  
• Electrolytenstoornissen
  
• Polyfarmacie
  

Algemeen

• Voorlichten van zorgvragers en hun naasten over het risico     van delier
  
• Prikkelarme omgeving
  
• Consult deskundige
  

Gebruik de Delerium Observatie Screening SchaaL (DOSS) om op een systematische wijze vroegtijdige de symptomen van het delier te observeren en registreren.

Preventieve maatregelen op verschillende gebieden

• Cognitieve stoornissen
  
• Verminderd gehoor
  
• Verminderde visus
  
• Verstoring mobiliteit
  
• Vocht- en voedingstoestand
  
• Slaap- en waakpatroon
  
• Medische interventies