Skriuw mar Frysk - ferfolch - les 8 (praatplaten)

• Fries
• Beroepsopleiding

Skriuw mar Frysk - ferfolch - les 8

Wurklist

• Weromsjen op ôfrûne wike: bjusterbaarlike wurden fûn?
  
• Húswurk meitsje kinnen?
  
• Skriuwopdracht weromjaan en ynleverje.
• Telwurden en ûnbepaalde foarnamwurden
• Stavering kapkes
• Ynterferinsjes
• Húswurk: Skriuw mar Frysk / beärgumintearje eigen miening

Skriuw mar Frysk

Lês inoars teksten.

De tekst dy'tst lêst sjochst nei. 

Besprekpunten?

Hantlieding lesjouwer side 104.

Wat is de betsjutting fan: 'in skip mei soere apels'.

1. Yn it skip lizze soere apels.
2. Ien hat in min sin.
3. Wy krije min waar.

Alle lessen begjinne mei in tal fragen út Blinder of blunder fan PraatmarFrysk.nl.

Geef of net geef:
'Wy krije in gleske apelsap'.

1. geef
2. net geef

apelsop

Wat is it Fryske sprekwurd foar: 'een appeltje voor de dorst hebben'.

1. In apeltsje foar de honger hawwe.
2. In apeltsje foar de toarst hawwe.
3. In apeltsje yn it strie hawwe.

Wat is ferkeard skreaun yn dizze sin:
'Ik moat mei him noch in apeltsje skyle'.

1. moat
2. skyle
3. moat en skyle

Bepaalde haadtelwurden (1, 2, 3) en rangtelwurden (1e, 2e, 3e).

Unbepaalde haadtelwurden (alle, ferskate) en rangtelwurden (middelste, lêste).

Folle kin brûkt wurde yn kombinaasje mei in ûntkenning en mei tefolle/hoefolle/safolle.

Folle kin ek as bywurd: it sil net folle wêze. 

Oersjoch regels side 51-53.

Mear foarbylden foar folle as bywurd yn Frysker.

Unbepaalde foarnamwurden

It Fryske wurdsje men is altyd ynklusyf de sprekker. Soms moat it Nederlânske men dus oars oerset wurde. Men zegt dat... Der wurdt sein/ Der wurdt grutte /Se sizze dat ....

NED iedere = Frysk alle: alle wiken, alle dagen.

NED weinig = Frysk net folle, net in soad, in bytsje. Kombinaasje: te min jild, te min guod.

Der is in ferskil tusken skriuwtaal en sprektaal. > immen, nimmen en eat binne skriuwtaal. 

> ien, gjinien en wat binne mear sprektaal.

Opdracht 1

Lesboek side 86.

Jou de Nederlânske oersetting by de telwurden fan inkelde o/m net folle en by de ûnbepaalde foarnamwurden.

Opdracht 1

Antwurdboek side 51-52.

Opdracht 2

Lesboek side 87.

Lês de teks Absurd.

Set de wurden tusken heakjes oer yn it Frysk.

  Diktee [boek ticht &

les diele út]

Opdracht 3

Selsmakke diktee.

1. Betink trije wurden mei in kapke. 
2. Meitsje mei elk wurd in sin.
3. Sykje ien sin út en lês dy foar oan de groep.
4. De rest skriuwt de sin op.
5. As elkenien in sin foarlêzen hat, wurde de sinnen bepraat.

Diktee

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Opdracht 4

Wurkje yn twatallen. Elk twatal kriget in praatplaat.

1. Skriuwt 5 tiidwurden (ynfinityf) op dy't jimme sjogge.
2. Skriuw by de tiidwurden de trije haadfoarms.
3. Skriuw by elts tiidwurd in sin.
4. Twa sinnen yn de notiid.
5. Twa sinnen yn de doetiid.
6. Ien sin yn de folsleine tiid.

Foarbyld: ite

ik yt - ik iet - ik haw iten

Do ytst moarns altyd itselde.

Wy ieten hjoed let.

Sy hie noch nea sushi iten.

Skoft

Opdracht 5

Lesboek side 88.

Folje ûntbrekkende wurden yn.

goaie	swalker
lekker	takomstige
sljocht	útjûn
stjerrende	útwikselje
strune

Opdracht 6

Ferbetterje de flaters. Soms sitte der mear flaters yn in sin.

List mei ynterferinsjes:

oersjoch regels side 74-75

Algemien 8.

Opdracht 7

Wurkje yn twatallen.

Elk twatal set ien of mear sinnen oer nei it Frysk.

1. Had jij ook zoveel fouten?
   
2. Dat is te weinig.
   
3. Die auto verbruikt veel benzine.
   
4. Voor dat huis vragen ze veel te veel.
   
5. De hoeveelste zijn we vandaag?
   
6. Er waren maar weinig bezoekers.
   
7. Hij heeft veel geld.
   
8. Hij kocht een stuk of wat lampjes.

Yn it Antwurdboek stiet in foarbyldoersetting. Dat wol net sizze dat oare oersettingen altyd ferkeard binne.

Ofwikende oersettingen fan kursisten kinne mei-inoar bepraat wurde. Tink dêrby goed om ynterferinsjes!

Tuskenspul

Yn it tuskenspul, dat wol sizze alle slaggen nei it jildich weromslaan troch in perkspiler fan in opsleine bal, is it wol tastien mei twa hannen te kearen, of te slaan.

Scrabble

Jim krije fiif minuten om wurden te meitsjen. Alle letters binne punten wurdich. 

Goed stavere? Tel it oantal punten fan in wurd byinoar op. Wa hat de heechste skoare?

A	1	N	1
B	3	O	1
C	5	P	3
D	2	Q	10
E	1	R	2
F	4	S	2
G	3	T	2
H	4	U	4
I	1	V	4
J	4	W	5
K	3	X	8
L	3	Y	4
M	3	Z	4

Printsje it blêd Scrabble foar de kursisten. Bylagen taalspultsjes, allinne digitaal.

Skriuwopdracht eksamenkandidaten

Produkteasken: lesboek side 89. Oersjoch regels side 76-77.

Meartaligens. In seine of in flok? Sa’n 80% fan de minsken op ’e wrâld is meartalich. Is it in foardiel om meartalich grutbrocht te wurden of sitte der ek neidielen oan? Skriuw in stik oer in meartalige opfieding, dêr’t dúdlik út bliken docht wat dyn miening is.

Skriuw in pear sinnen by ien fan de plaatsjes.

Brûk yn elts gefal in telwurd en in ûnbepaald fnw.

Lês mar Frysk

Foar it ferstevigjen fan it wurdbyld is it wichtich om in soad te lêzen. 

Lêstekst yn it antwurdeboek.

Nijsgjirrich om te witten.

Boeketip.

Yn it djippe suden fan Kanada set in fûgeltsje útein mei de oerstek nei Europa. Tagelyk wurdt by in wenningstichting yn it noarden fan Nederlân in brief opsteld.

Balansearjend op it snijflak fan lân en see leit Einum, in buertskip yn in lânskip fan boulannen mei op de achtergrûn in him yn rap tempo útwreidzjend havengebiet. Yn achttjin miniatueren wurdt in skets jûn fan de ynwenners

Húswurk

Opdrachten dy't we yn de les net dien hawwe + 8, 9, 10: en fertel ús oer in nijsgjirrich wurd / moaie sin dy'tst tsjinkaamst.

Skriuw mar Frysk 2.8.

... jout ús nije wike in boeketip.

Refleksjesirkel

Jou antwurd 

op de 

refleksjefraach.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.

Aimee TV: Alle praatplaten op een rij.