Par. 2.2 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Begintaak

Leg in je eigen woorden uit: wat was de Verlichting?
 

3 minuten

Zelfstandig en in stilte

Weet je het niet? Kijk op blz. 36

Eerder klaar? Log in + lees par. 2.2

Vandaag

1. Huiswerk bespreken

2. Uitleg par. 2.2

3. Opdrachten maken 

4. Afsluiten

Studiewijzer

29-27/01: Par. 2.1 De Wetenschappelijk Revolutie

01/02: TWT bespreken + Par. 2.1  De Wetenschappelijk Revolutie

4/02: Par. 2.2 De Verlichting

08/02: Par. 2.2 De Verlichting

10/02: Par. 2.2 De Verlichting

15/02: Par.  2.3 Oorzaken van de Franse Revolutie

21 t/m 25/02: Groene Week

Voorjaarsvakantie

08/03: Par. 2.3 Oorzaken van de Franse Revolutie

10/03: Par. 2.4 Het verloop van de Franse Revolutie

15/03: Par. 2.4 Het verloop van de Franse Revolutie 

17/03: Par. 2.4 Het verloop van de Franse Revolutie

22/03: Par. 2.5 Napoleon

29/03: Par. 2.5 Napoleon

TOETSWEEK:

Hoofdstuk 2

Leerdoelen (in word!)

1. Noem zes kenmerken van de Verlichting. 

2. Op welke manieren werden de ideeën van de verlichters verspreid?

Huiswerk bespreken

Maak de opdrachten van par. 2.2 

Werkboek blz. 22 en 23, opdracht 9

Onderzoek deed men op een bepaalde manier. Zet de stappen in een logische volgorde (blz 34)

1

2

3

4

Er is een probleem

Je gaat het probleem observeren (goed ernaar kijken)

Je gaat experimenteren (oplossingen uitproberen)

Je gaat redeneren (nadenken en conclusies trekken over wat gebeurd is)

De verlichting (18de eeuw)

In de wetenschappelijke revolutie gaan mensen logisch denken

Op die manier kunnen ze ook naar de samenleving kijken

Mensen zeggen dat je met verstandig denken alles kan verklaren

Deze manier van denken noemen we de verlichting

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

K1: De samenleving wetenschappelijk onderzoeken

De samenleving moet ook wetenschappelijk bestudeerd worden. 

Mensen leven volgens natuurwetten

Met je verstand kan je deze wetten begrijpen

Zo moet je ook niet zomaar alles geloven : eerst zelf nadenken, pas daarna bepalen of je het geloofd of niet. 

K2: Gelijkheid, vrijheid en een menswaardig bestaan voor iedereen (mensenrechten)

Volgens Verlichters heeft ieder mens bepaalde rechten

1. Gelijkheid
2. Vrijheid
3. Menswaardig bestaan

Afkomst, godsdienst, rijkdom, etc maakt niet uit

Vrijheid van                  

- Meningsuiting

- Drukpers

- Godsdienst

- Handel

Geen censuur 

Dus tegen marteling, godsdienstvervolging, oorlog, slavernij, herksenverbranding en ander onrecht. 

Abolitionisme: beweging voor de afschaffing van slavernij

De slavernij werd pas afgeschraft in:

• 1833 Engeland (eerste land)
• 1863 Nederland
• 1873 Suriname
• 1888 Brazilië (laatste land)

Filmpje

Slavenhandel

Wat is abolitionisme?

1. Mensen hebben recht om zichzelf te besturen
2. Slavenhandel en slavernij moeten worden afgeschaft
3. Mannen en vrouwen hebben gelijke rechten
4. De koning moet afgezet worden

Hoe vind jij dat een land bestuurd moet worden? (Wie heeft de macht?)

K3: Macht aan het volk

Er wordt ook nagedacht over de macht in een land.

Verlichters vinden dat het volk de macht hoort te hebben, niet de koning en de Kerk. 

Ook moet worden vastgelegd hoe een land bestuurd wordt.

Dit stond in een grondwet. Aan die grondwet moest iedereen zich houden.

K4: Verdraagzaamheid en gelijkheid op godsdienstig gebied. 

De Verlichters gingen vragen stellen over godsdiensten. 

Allen wilden verdraagzaamheid op godsdienstig gebied en wilden in grondwetten vastleggen da godsdiensten gelijk waren. 

K5: Verering van de natuur

Volgens Verlichters is de samenleving verkeerd

De natuur kan het juiste voorbeeld geven

Als men de natuur zou volgen zou er een einde komen aan slecht bestuur, onverdraagzaamheid en onwetendheid. 

Verlicht opvoeden

• Voor Rousseau was de natuur goed en de maatschappij slecht.
• Om een kind goed op te voeden kon dat beter in de natuur dan in de maatschappij. 
• Opvoeding met weinig gezag en veel vrijheid. 
• Vooral geen invloed van de gangbare passies, opinies en autoriteiten.

K6: Standplaatsgebondenheid

Door onderzoek komt er veel nieuwe kennis. 

Het eigen wereldbeeld is dus niet meer het enige. 

Er wordt veel geleerd van andere culturen, zowel het heden als het verleden. 

Het eigen wereldbeeld was niet altijd meer "juist".

Standplaatsgebondenheid

Verspreiding van de Verlichting (1)

Encyclopedie

Door de onderzoekers en Verlichters wordt enorm veel kennis vergaard, maar dit is niet makkelijk te vinden voor iedereen. Denis Diderot besluit in 1751 alle kennis te bundelen in zijn encyclopedie. De moderna variant hiervan is Wikipedia!

Salons & koffiehuizen

De ideeën werden besproken op bepaalde bijeenkomsten. In frankrijk in salons, in Engeland in koffiehuizen. Iedere belangstellende was welkom en alles mocht besproken worden (geen censuur!)

Schrijvers

Door de drukpers konden gechreven ideeën makkelijk verspreid worden. Steeds meer meer konden ook lezen en schrijven, waardoor tijdschriften en bibliotheken ontstonden. Zo kon iedereen de ideeën meekrijgen (ook al probeerden sommige vorsten dit wel te stoppen.

Waarom zouden sommige vorsten tegen de verspreiding van Verlichte ideeën zijn?

Verspreiding van de Verlichting (2)

Toneel

Voor mensen die niet konden lezen was een toneelstuk een goede manier om kennis op te doen. Veel ideeën van de Verlichting werden dan ook via een toneelstuk aan mensen verteld.

Verlichte despoten

Sommige vorsten vonden de ideeën van de Verlichting niet zo slecht en omarmden deze juist. Ze hielden wel alle macht, maar gebruikten de Verlichting om rekening te houden met het volk. We noemen hen verlichte despoten (despotisme = 1 persoon heeft de macht).

Franse Revolutie

De Franse Revolutie heeft ervoor gezorgd dat de ideeën van de Verlichting over vele landen werden verspreid. Meer hierover in de volgende les!

Bekijk de afbeelding. De man met de wandelstok is Frederik de Grote van Pruisen. Hoe kan je aan het schilderij zien dat hij een verlicht despoot is?

Leerdoelen (in word!)

1. Noem zes kenmerken van de Verlichting. 

2. Op welke manieren werden de ideeën van de verlichters verspreid?

Opdrachten maken

Werkboek blz. 20, opdracht 8.

Zelfstandig

max. 10 minuten

Vandaag bespreken!