Thema 4 Herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Voorbereiden voor de toets:

• Neem de LessonUp lessen door 
• Maak alle opdrachten bij de basisstoffen
• Lees de basisstoffen door en maak een lijst met dikgedrukte woorden en hun betekenis
• Maak de test jezelf
• Oefen op biologiepagina.nl
• Maak de Oefentoetsen in LessonUp

B1: Het skelet

Leerdoelen: 

• Ik ken de delen van het lichaam
• Ik kan in een afbeelding van het skelet de botten benoemen
  
• Ik kan de functies van het skelet noemen
  

B1: Het skelet

Schedel wordt gedragen door de wervelkolom:

• Halswervels
• Borstwervels
• Lendewervels

Steunen op heiligbeen en staartbeen

B1: Het skelet

Borstkas:

Borstwervels, ribben en borstbeen

Schoudergordel:

Schouderbladen en sleutelbeenderen

Bekkengordel: Heupbeenderen en heiligbeen

B1: Het skelet

Ellepijp: zit aan de kant van de pink!

B1: Het skelet

Functies van het skelet:

Stevigheid

Beweging mogelijk maken

Bescherming organen

Vorm geven aan lichaam

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl

B2: De bouw van botten

Leerdoelen:

• Ik kan de bouw van botweefsel en van kraakbeenweefsel beschrijven
  
• Ik kan beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven
  

B2: De bouw van botten

Botten bestaan uit kalkzouten en collageen (lijmstof)

• Kalkzouten geven stevigheid
• Collageen zorgt voor de buigbaarheid

Hierdoor zijn ze stevig maar breken ze niet snel

B2: De bouw van botten

Verandering in botweefsel

Baby: skelet bestaat vooral uit kraakbeenweefsel

Als je ouder wordt, verandert dit in botweefsel, doordat er meer kalkzouten en minder collageen in de botten zit

B2: De bouw van botten

Bij de geboorte zitten de botten in de schedel nog niet aan elkaar vast

De ruimte tussen de botten noemen we fontanellen

B3: Beenverbindingen

Leerdoelen: 

• Je kunt de beenverbindingen beschrijven
• Je kunt de bouw van een gewricht beschrijven

• Je kunt de werking van een kogelgewricht, een scharniergewicht en een rolgewricht beschrijven

B3: Beenverbindingen

Botten kunnen op 4 manieren met elkaar verbonden zijn:

1. Vergroeid
2. Met een naad
3. Met kraakbeen
4. Gewricht

B3: Beenverbindingen

Verbindingen zonder beweging:

Vergroeid

Met een naad

B3: Beenverbindingen

Verbindingen met beweging:

Kraakbeen: bijvoorbeeld tussen ribben en borstbeen

B3: Beenverbindingen

Gewrichten

• Een gewricht is een verbinding tussen twee botten
• Bestaat uit gewrichtskogel en gewrichtskom
• Hierin zit kraakbeen om het gewricht soepel te laten bewegen

B3: Beenverbindingen

Gewrichten

Er zijn 3 typen gewrichten

• Kogelgewricht: beweging is mogelijk in verschillende richtingen
• Rolgewricht: bot draait in lengte-as om ander bot
• Scharniergewricht: beweging is in één richting mogelijk

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl

B4: Spieren

Leerdoelen

Je kunt de werking van spieren beschrijven

Je kunt voorbeelden noemen van bewuste en onbewuste spierbewegingen

B4: Spieren

Je hebt spieren nodig om je botten te kunnen bewegen. Aan de botten zitten spieren vast

Alle spieren bij elkaar noem je het spierstelsel

B4: Spieren

Spieren zitten aan het bot vast met pezen

De pees zit vast aan een bot op de aanhechtingsplaats

B4: Spieren

Als je een spier aanspant wordt deze korter en dikker

B4: Spieren

Om een bot te bewegen heb je 2 spieren nodig met een tegengestelde werking: antagonistisch paar

B4: Spieren

Je hebt ook orgaanspieren

Bijvoorbeeld in je maag, darm, 

Daarnaast is er natuurlijk ook de hartspier

biologiepagina.nl

B5: De wervelkolom

Leerdoelen:

Je kunt aangeven wat een goede lichaamshouding is en waarom deze belangrijk is

Basis: 1 t/m 5 en 10 (opdracht 2a en 4 in je boek)

Extra oefening: 6 en 7

Verdieping: 8 en 9

B5: De wervelkolom

• De wervelkolom heeft ruim 30 wervels
• 24 daarvan kunnen bewegen
• Heeft een dubbele-S-vorm
• Spieren aan de wervels houden de vorm in stand

B5: De wervelkolom

• De wervelkolom heeft ruim 30 wervels
• 24 daarvan kunnen bewegen
• Heeft een dubbele-S-vorm
• Spieren aan de wervels houden de vorm in stand

B5: De wervelkolom

Tussen de wervels zit kraakbeen: tussenwervelschijven

Functie: schokbrekers en buigen mogelijk maken

B5: De wervelkolom

Bij een goede lichaamshouding is je rug recht en heeft je wervelkolom een dubbele-S-vorm

B5: De wervelkolom

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl