Samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Samenstellingen

Lesdoel: aan het einde van de les kan ik bepalen of ik woorden los of aan elkaar moet schrijven. 

Samenstellingen

• Twee woorden die één begrip vormen schrijf je aan elkaar
• Twee zelfstandig naamwoorden krijgen nieuwe betekenis

Platte grond is niet hetzelfde als een plattegrond.
'Er is een weeralarm' is wat anders dan 'er is weer alarm'.

In sommige gevallen maakt het verkeerd schrijven van een samenstelling echt wel verschil...

Aan elkaar of los

Wat is inhoudelijk het verschil tussen:

lange afstandsloper / langeafstandsloper

Langeafstandsloper

(iemand die lange afstanden loopt)

Lange afstandsloper

(zegt iets over lengte van de loper)

Wat is inhoudelijk het verschil tussen:
Rook worst / Rookworst

Rookworst

Rook worst

Tussenklanken

-e / -en / s

Boek + week = boekenweek

Zon + schijn = zonneschijn

Station + straat = stationsstraat

Maar waarom?

Tussenklanken

-e / -en

Je schrijft een tussen -en als:

• Het eerste deel een zelfstandig naamwoord is én een meervoud heeft op -en

Boek + kast= boekenkast (boek is een zelfst. nw. en meervoud op -en)

Tussenklanken

Je schrijft een tussen -en als:

• Het eerste deel een zelfstandig naamwoord is én een meervoud heeft op -en

Fiets + stalling = fietsenstalling

Kat + bak = kattenbak

Pan + koek = pannenkoek

Tussenklanken

Je schrijft een tussen -e als het eerste deel:

• Geen zelfstandig naamwoord is (jokkebrok)
• Een meervoud heeft op -s of een dubbel meervoud heeft (groentesoep)
• Geen meervoud heeft (rijstepap)
• Uniek is (zonneschijn)

Tussenklanken

Je schrijft een tussen s als je een tussen -s hoort.

Landing + baan = landingsbaan

Station + chef = stationschef

Als je twijfelt kan je het tweede deel vervangen voor een ander woord. Station + klok = stationsklok

Klant + service =

1. Klanteservice
2. Klantenservice

Fiets + maker =

1. Fietsenmaker
2. Fietsemaker

Zon + bloem =

1. Zonnebloem
2. Zonnenbloem

Lam + wol =

1. Lammewol
2. Lammenwol
3. Lamswol

Koppelteken

Sommige woorden hebben een koppelteken nodig

• Aardrijkskundige namen: Noord-Holland, Nieuw-Zeeland
• Als klinkers botsen: diploma-uitreiking (diplomauitreiking)
• Na afkortingen en tekens: vmbo-docent, &-teken
• Na bepaalde voorzetsels: oud-leerling, interim-directeur

Koppelteken of geen koppelteken?

1. Ski-instructeur
2. Skiinstructeur

En de laatste vraag...

Superspannend!

Koppelteken of geen koppelteken?

1. Astma-aanval
2. Astmaaanval

Zelfstandig werken

Zie de Powerpoint

Ik smeer mij in met zon + brand ...

familie van der sar post plaatjes op instagram