§3.4 Water in natte en droge gebieden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom!

3.4 Water in natte en droge gebieden

Water

§3.4 Water in natte en droge gebieden

Herhaling

Opdracht 2, blz. 112
Waterkringloop

Vul de woorden in bij de nummers:

Gemengde rivier - Gletsjer - gletsjerrivier - grondwater - regen boven land - regen boven zee- regenrivier- sneeuw - verdamping - wolken boven land - wolken boven zee - zee

Lesdoelen van deze les

Aan het einde van deze paragraaf:
- weet je wat een piekafvoer is en hoe Nederland probeert het water tegen te houden.

- begrijp je dat je met de aanleg van een stuwdam de verschillen in de waterbalans kunt opvangen.

- begrijp je wat waterstress is en hoe het tot conflicten kan leiden.

- weet je hoe mensen in droge gebieden aan zoet water kunnen komen.

Een gemengde rivier bestaat uit......

1. zoet water en zout water
2. oppervlaktewater en grondwater
3. water van een gletsjerrivier en water van een regenrivier
4. water van beken, sloten en meren samen

Het stroomgebied is

1. De hoofdrivier en alle zijrivieren
2. hetzelfde als het stroomstelsel
3. Het hele gebied dat afwatert op een rivier en de zijrivieren

De rivier, vriend en vijand

Piekafvoer

Wanneer er veel neerslag valt kan er wateroverlast onstaan. De rivier moet heel veel water afvoeren. Dit noemen we piekafvoer.

Tijdens piekafvoer, oftewel hoogwater, kan het water over de zomerdijk stromen.

Uiterwaard

Tijdens hoogwater, kan het water over de zomerdijk stromen. Het water stroom dan de overstroomgebied in. Dit noemen we de uiterwaard.

De uiterwaard wordt door de overstroming erg vuchtbaar. Het water laat een laagje rivierklei (slib) achter. Daarom zie je in de uiterwaarde veel boerebedrijven, maar ook fabrieken omdat rivierklei erg geschikt is voor bakstenen en dakpannen.

Zomerdijk

Lage dijk, vlak naast de rivier. 

houdt water tegen bij lage waterstanden

Winterdijk

Hoge dijk, achter de uiterwaarde. 

houdt water tegen bij hoge waterstanden.

Nu in het echt

Vaargeul

Zomerdijk

Winterdijk

Uiterwaard

Vriend en vijand

Het water van de rivieren kan een vriend en een vijand zijn. Ook de zee kan ons land bedreigen, vooral als de wind hard waait. 

Windkracht kun je meten op de schaal van Beaufort.

Die meet van 0 – 12: windkracht 0 is windstil en windkracht 12 is een orkaan. Zo’n orkaan kan een enorme ravage aanrichten aan de kust.

Zorg om het water

Om te snappen waarom we goed moeten zorgen voor het water, moeten we eerst terug in de tijd. 

Vroeger regelmatig overstromingen in Friesland, Noord-Holland, Overijssel, Gelderland en Zeeland.

Afsluitdijk 

Bouw van de afsluitdijk: 1927 - 1932  

• Een dijk van 32 kilometer lang
• Gebouwd om overstromingen tegen te gaan. Afsluiting Zuiderzee.

Polders:

• Wieringermeerpolder: 1927
• Noordoospolder: 1942
• Flevopolder: 1955 - 1968

Het ontstaan van het IJsselmeer

Ingenieur Lely

Bouw van de afsluitdijk

0

Watersnoodramp

1 februari 1953:  een zware noordwesterstorm met windkracht 12 en springtij. Het water kwam uitzonderlijk hoog, eens in de 100 jaar.

Dijken overspoelden en braken door. Hierdoor kwamen grote delen van Zeeland, maar ook delen van Zuid-Holland en Brabant, onderwater.

De overstroming had 1836 slachtoffers.

Deltawerken

Dijken waren niet sterk genoeg. Grootse aanpakken nodig. 

Er werd begonnen met de Deltawerken.

Doel van de deltawerken: 

De kustlijn verkorten en versterken.

Haringvlietdam

Volledig gesloten dam. Er komt geen zout water in het Haringvliet

2

Oosterscheldekering

Sluit alleen bij extreem hoge waterstand

1

Maeslantkering

De Nieuwe Waterweg kan open en dicht. Waarom? 

3

Westerschelde

Waarom is de Westerschelde open? 

Water in balans

Er valt meer neerslag dan dat er water verdampt en wordt gebruikt. We spreken dan van een positief waterbalans.

Door klimaatverandering zie je dat sommige zomers een negatief waterbalans hebben.

Doordat het warmer is dan normaal en minder regen valt.

Aan het werk

Lees en maak van §3.4 'Water in natte en droge gebieden' --> Vraag 1 t/m 10

Huiswerk dinsdag 7 maart 1e uur

Lesdoelen van deze les

Aan het einde van deze paragraaf:
- weet je wat een piekafvoer is en hoe Nederland probeert het water tegen te houden.

- begrijp je dat je met de aanleg van een stuwdam de verschillen in de waterbalans kunt opvangen.

- begrijp je wat waterstress is en hoe het tot conflicten kan leiden.

- weet je hoe mensen in droge gebieden aan zoet water kunnen komen.