2.6 Verweringsmateriaal in beweging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

VWO 5 - Hoofdstuk 2

Aarde - Endogene en exogene processen

Paragraaf 6

Verweringsmateriaal in beweging

Leerdoelen par. 2.6

• Je weet op welke manieren sediment wordt vervoerd.
• Je begrijpt dat de manier van transport invloed heeft op de korrelgrootte(verdeling) van het sediment.
• Je begrijpt dat in de aride zone het verweringsmateriaal makkelijker kan worden meegenomen dan in de gematigde zone.

Aardverschuivingen

Wat zijn de goede combinaties?

Bergstorting

Modderstromen

Puinlawine

Vallend gesteente

Wat zijn de goede combinaties?

Bergstorting

Modderstromen

Puinlawine

Vallend gesteente

Wat zijn de goede combinaties?

B Bergstorting

D Modderstromen

C Puinlawine

A Vallend gesteente

Wat zijn de goede combinaties?

materiaal

1 losse stenen van verschillende grootte

2 losse stenen

3 rotsmassa

4 met water verzadigde grond

A Bergstorting

B Modderstroom

C Puinlawine

D Vallend gesteente

a stromen

b glijden

c vallen

d rollen en glijden

A3b  B4a  C1d  D2c

Onder welke weersomstandigheden komt materiaal vooral in beweging?

1. Droog en zonnig weer
2. Regenachtig weer
3. Na hevige sneeuwbuien
4. Als het in de lente plotseling warmer wordt

Puinhelling

Al het gesteente dat naar beneden

valt, glijdt, rolt of vloeit, hoopt zich op

onder aan de helling…

Daar vormt zich een puinhelling.

Hoe zijn de jongste puinhellingen op de foto te herkennen?

>> Onbegroeide delen van de berghelling.

Transport

Er zijn vier transporteurs van verweringsmateriaal:

• Een rivierstelsel vervoert enorme hoeveelheden verwerings- materiaal uit het gehele stroomgebied.
  
• IJs transporteert langzaam, maar met enorm veel kracht. 
• .... >> vervolg

Transport

vervolg

• Wind is een belangrijke transporteur in droge gebieden. 
• De zee zorgt door stromingen en golven voor vervoer van materiaal.
  

Erosie

Het snelstromende rivierwater neemt los gesteente mee.

Door dit transport van verweringsmateriaal is de rivier in staat om dalen uit te schuren.

Dit proces wordt erosie genoemd.

U-dal of V-dal?

Welke vorm heeft een dal ontstaan als gevolg van riviererosie?

V-vormig
  >> we noemen dat een V-dal

Op de afbeelding is sprake van erosie door ...

1. Wind
2. Water
3. IJs

Op de afbeelding is vooral sprake van erosie door ...

1. Wind
2. Water
3. IJs

Op de afbeelding is sprake van erosie door ...

1. Wind
2. Water
3. IJs

Puinwaaier

Een rivier vol met verweringsmateriaal stroomt vanuit de bergen een vlakte in.

De stroomsnelheid neemt af waardoor de rivier zich splitst.

Er treedt sedimentatie op en er vormt zich een puinwaaier.

Morene

Als het hooggebergte vergletsjert breiden de gletsjers zich uit.

 

De gletsjer vervoert van alles en nog wat, van grote stenen tot fijn materiaal, de morene.

Nu treedt er erosie op en wordt het dal steeds breder.

V-dal of U-dal

Er is geen gletsjer te zien, maar het dal heeft een U-vorm

Dit betekent dat er een gletsjer geweest is die dit dal gevormd heeft!

Op de afbeelding is sprake van ...

1. Horizontale erosie
2. Verticale erosie

Op de afbeelding is sprake van ...

1. Horizontale erosie
2. Verticale erosie

Erosie door de zee

Door de kracht van de golven worden stukken van de kust weggeslagen.

  

De erosieve kracht van de golven is sterker bij diepe kusten en bij veel stukjes steen in het water.

Hydrologische kringloop