11. start erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 11 

Erfelijkheid en Evolutie

PTA F 12 % en  herkansbaar

Erfelijkheid

11.1 Erfelijke eigenschappen

Waar liggen alle erfelijke eigenschappen?

Je weet hoe een cel eruit ziet en kunt de onderdelen benoemen en de taak beschrijven.

Je weet het verschil tussen genotype en fenotype

Genotype

Ieder mens heeft eigenschappen van de ouders geërfd. In elke cel van het lichaam bevat de celkern de informatie van al die erfelijke eigenschappen. 

De informatie in het DNA is het genotype.

Het genotype van een organisme is de informatie voor de erfelijke eigenschappen van dat organisme. Het bepaalt voor een groot deel de uiterlijke kenmerken van iemand.

zus en broer

Een fotograaf heeft van families portretfoto's vergeleken en gekoppeld. Hier zie je een voorbeeld: broer en zus: veel overeenkomsten in het genotype.

1

Genotype

Voorbeelden van de erfelijke eigenschappen (genotype) die je ziet:

Haar: blond, zonder krullen

Oor  : vast aan het hoofd, geen los oorlelletje

Kin  :  geen kuiltje

Ogen : kleur

2

Cherryinger

De fotograaf

4

Moeder en zoon

3

Fenotype

Je uiterlijk wordt niet alleen door het genotype bepaald. Het fenotype speelt ook een grote rol.

Het fenotype kan veranderen zonder dat het genotype verandert.            

De oorzaken van de veranderingen noemen we 'invloeden uit het milieu'.  

Het fenotype = genotype + invloed uit milieu

Blank persoon: In de winter is de huid vaak blanker dan in de zomer.

Het genotype blijft gelijk maar het fenotype verandert (bruin in de zomer).

1

Met het milieu wordt bedoeld: Je leefomgeving

2

Uiterlijk

Aan allerlei dingen kun je merken dat een kind bij een bepaalde familie hoort.

Je kunt aan het uiterlijk van het kind zien welke eigenschappen het heeft geërfd van de ouders.

                                  Welke bijvoorbeeld? 

Kleur van de ogen, kleur van het haar, vorm van het gezicht .....

Celkern 

Bij de mens met 46 chromosomen.

1

Chromosomen. 

Bij de mens:

Chromosomen horen als een duo, als paar, als tweetal bij elkaar.

Er zijn 23 paren chromosomen in elke cel.

2

Dit is DNA.

DNA is een stof.

Chromosomen bestaan uit de stof DNA.

3

Gen

Een gen is een stukje van het DNA.

Een gen bevat de informatie van 1 erfelijke eigenschap.

4

Leren

Lezen en maken 11.1