6.1. Een welvarend land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H6 - Nederland na 1945

1: Een welvarend land

Verdeling van de welvaart in Nederland in 2023 

Leervragen:

- Hoe werd Nederland een welvarend land?

- Hoe moderniseerde de landbouw en wat zijn de gevolgen daarvan?

- Wat is de verzorgingsstaat en hoe ontstond die?

- Hoe ontwikkelde de politiek zich en wat heeft dit te maken met de economie en ontzuiling?

Wederopbouw

1945-1950 - Herstel van wegen, spoorlijnen, havens, fabrieken, akkers en woningen. 

Was succesvol door:

• Marshallplan: geld en hulpgoederen uit de V.S. 
• Loonpolitiek: lage lonen => goedkope productie => gunstig voor export 
• Hard werken en zuinig leven

Economische groei in de jaren 50

Oorzaken:

• Gronings aardgas werd ontdekt: aan export werd veel geld verdiend
• Rotterdamse haven was doorvoerhaven naar Duitsland (wirtschaftswunder)

Gevolgen:

• Extra investeringen in infrastructuur
• Opkomst consumptiemaatschappij
• Opkomst dienstensector

1. Investeren infrastructuur

• Aanleg van spoorwegen, tunnels en bruggen
• Aanleg van dijken: Deltawerken, Afsluitdijk
• Naar aanleiding van de Watersnoodramp in 1953

2. Consumptiemaatschappij

• Tot de jaren 60 hadden Nederlanders hun geld nodig voor basisbehoeften.
• Toen de lonen stegen hielden mensen geld over voor luxegoederen => televisie, stofzuigers, auto's en vakanties

3. Dienstensector

• Loonstijging =>  fabrieksarbeid verdween uit Nederland (naar zgn. lagelonenlanden)
• Ontstaan van de dienstensector

Modernisering landbouw

• Herinrichting van het platteland => ruilverkaveling
• Verbetering van voorzieningen op het platteland
• Gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen
• Inzet van techniek: melkmachines, fokken van koeien die meer vlees en melk gaven
• Subsidies uit Europese Gemeenschap 

Gevolgen

• Nederland is grootste exporteur van landbouwproducten na de V.S.
• Natuur raakte in de problemen: sterke afname biodiversiteit
• Stikstof en ziektes (vogelgriep, mond- en klauwzeer)
• Discussie over wenselijkheid van de grote agrarische sector

Sociale veranderingen

Vanaf de jaren 50 wordt Nederland een verzorgingsstaat. 

= een samenleving waarin de overheid zorgt voor iedereen die dat zelf niet kan.

1. AOW in 1957
2. Algemene Bijstandswet in 1965 => Ingevoerd door de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé 
3. Kinderbijslag

Politieke veranderingen

Oorzaken:

1. Ontzuiling door ontkerkelijking: steeds minder mensen hadden een band met de christelijke kerk. Sociaaldemocratische zuil nam af door afname fabrieksarbeiders
2. Individualisering. Door meer vrije tijd en een hoger inkomen gingen Nederlanders hun eigen leven leiden en eigen keuzes maken.

Gevolgen

• De invloed van het geloof op de politiek nam af.
• Invoering recht op euthanasie en het homohuwelijk
• Opkomst nieuwe politieke partijen
• Regering vormen is moeilijker geworden

Verwerking

- Maak opdracht 5 en 6 op pagina 133

- en ook opdracht 7 op pagina 134

- Je hebt 10 minuten

- Je werkt zelfstandig.