Koppelteken_do 14 maart

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lezen 10 min (s)

Spelling

Lesdoelen: 

1. Je kan het koppelteken goed gebruiken

2. Je hebt geoefend met het koppelteken

3. je hebt geoefend met leestekens.

Werkwoord vervoegen 

1. Werkwoord in de tegenwoordige tijd?

2e of 3e persoon enkelvoud = stam + t

Bijvoorbeeld:

Ik loop

Jij/hij/zij loopt

Wij lopen

etc.

Ik word

Jij/hij/zij wordt

Wij worden

etc.

Werkwoord vervoegen 

2. Werkwoord in de verleden tijd?

Is het een sterk of een zwak werkwoord?

Bij sterke werkwoorden verandert de klank. 

Bij zwakke werkwoorden komt er te(n) of de(n) achter de ik-vorm. 

Werkwoord vervoegen 

2. Werkwoord in de verleden tijd?

Bij sterke werkwoorden verandert de klank. 

Bijvoorbeeld: ik lees de Donald Duck = ik las de Donald Duck 
(deze woorden herken je op gevoel)

Bij zwakke werkwoorden komt er te(n) of de(n) achter. 

Bijvoorbeeld: Ik hoop op een goed cijfer = Ik hoopte op een goed cijfer

Werkwoord vervoegen 

2. Zwakke werkwoorden?

Als de laatste letter van de stam in 't kofschip zit, komt er -t 

of -te achter het woord.

Als de laatste letter van de stam niet in 't kofschip zit, komt er -d of -de achter het woord. 

Werkwoord vervoegen 

2. Werkwoord in de verleden tijd?

Voorbeelden:

1. Geloven > stam = gelov > v zit niet in 't kofschip = ik geloofde

2. Pakken > stam = pakk > k zit wel in 't kofschip = ik pakte

Werkwoord vervoegen 

3. Voltooid deelwoorden

Is je werkwoord een voltooid deelwoord?

Dan gelden dezelfde regels met 't kofschip

a. ik heb gebeld (ge + bel + d)

b. zij hebben gezoend (ge + zoen + d)

c. De koekjes zijn gelukt (ge + luk + t)

Let op: Een voltooid deelwoord wordt altijd gevormd in combinatie met (een vervoeging van) de hulpwerkwoorden hebben of zijn

4. Gebiedende wijs

Gebiedende wijs

Gebiedende wijs

• De gebiedende wijs wordt gebruikt om bevelen, aansporingen of verzoeken uit te drukken.
  
• De gebiedende wijs bestaat uit de ik-vorm. Er komt dus nooit een -t achter.
  
  Ga nu naar huis!
  Maak je huiswerk!

Aan de slag!

Wat? Opdracht 1 op bladzijde 117

Hoe: Alleen en in stilte

Hulp: steek je vinger op en ik kom helpen

Tijd? 15 minuten

Je bent klaar als je antwoord hebt gegeven op alle vragen.

Je wacht dan even

Opdracht maken

Leerlingen worden aan de slag gezet door middel van een visueel WHHTUK-model.

Antwoorden opdracht 1

Opdracht 1: 1 t/m 5

1 bezorgt = tegenwoordige tijd, dus stam + t

2 rook = sterk werkwoord, veranderd van klank

3 behandelt = tegenwoordige tijd, dus stam + t

4 Word = gebiedende wijs, altijd de ik-vorm

5 switchte = Engels woord, maar -ch in 't kofschip, dus -te

Antwoorden opdracht 1

Opdracht 1: 6 t/m 10

6 geloosd = voltooid deelwoord, hele ww = lozen, stam = loz, -z niet in 't kofschip, dus -d

7 belasten = het hele werkwoord (denk aan bijvoorbeeld 'raken' in deze zin)

8 beloofd = voltooid deelwoord, hele ww = beloven , stam = belov, -v niet in 't kofschip, dus -d

9 geblockt = voltooid deelwoord, hele ww = blocken , stam = block, -k wel in 't kofschip, dus -t

10 bespaart = tegenwoordige tijd, dus stam + t

Wat is hier gebeur..?

1. Gebeurd
2. Gebeurt
3. Gebeurdt

Zingen.. gaat zij naar school

1. Zingend
2. Zingent
3. Zingendt

Wij zullen de pasfoto ver....... .

1. vergrootten
2. vergroten

De kat krab... aan de paal.

1. krabte
2. krabde
3. krabtte
4. krabdde

Zij vergis.... zich in de datum.

1. vergiste
2. vergistte

Bran... jullie vingers niet!

1. Brand
2. Brandt

Vin... u dit mooi?

1. Vind
2. Vindt

Homofonen/verwarwoorden

Verwarwoorden: woorden waarbij je niet hoort hoe je ze moet schrijven

flauw/flouw  - eind/ijnd - elektriciteit/electriciteit 

Homofonen: woorden die hetzelfde klinken, maar anders gespeld worden (en ook iets anders betekenen). 

steil/stijl - lach/lag - wij/wei - spelt/speld - rauw/rouw

Kies de juiste spelling:
'Met .... en boog

1. peil
2. pijl

Kies de juiste spelling:

1. helicopter
2. helikopter

Kies de juiste spelling:
'Wij zullen jullie ... langs de juiste route'

1. leiden
2. lijden

Meervoud van znw

Meervoud op –en:

- dier/dieren 

- man/mannen (dubbele medeklinker)

- glas/glazen (s wordt soms z)

- druif/druiven (f wordt soms v)

- buur/buren (1 klinker verdwijnt)

Meervoud op –s: koks, kussens, tafels

Meervoud op -‘s: oma’s, baby’s, studio’s 

Meervoud met trema: idee --> ideeën 

melodie (klemtoon op ‘die’) --> melodieën 

 kolonie (klemtoon op ‘lo’) --> koloniën

Wat is de juiste meervoudsvorm van
'cowboy'

1. cowboy's
2. cowboys

Wat is de juiste meervoudsvorm van
'bacterie'

1. bacteriën
2. bacterieën

Wat is de juiste meervoudsvorm van
'allergie'

1. allergiën
2. allergieën

Wat is de juiste meervoudsvorm van
'fotograaf'

1. fotograven
2. fotografen

Wat is de juiste meervoudsvorm van
'menu'

1. menus
2. menuus
3. menu's

Verkleinwoorden

uitgang op je: taartje - popje

uitgang op tje: clowntje - kooitje

Let op: eindigt het woord op een klinker die je uitspreekt als een lange klinker (a, o, u, i, y)? Verdubbel dan de klinker: omaatje, parapluutje, taxietje

uitgang op etje: sterretje - balletje

uitgang op kje: puddinkje - koninkje 

uitgang op pje: filmpje - bloempje 

uitgang op 'tje: A4'tje, cd'tje, baby'tje

Schrijf drie woorden op met een uitgang op 'tje

Trema

Een trema gebruik je als twee klinkers uit verschillende lettergrepen naast elkaar staan die je als één klank zou kunnen uitspreken. Door een trema te plaatsen weet je waar de nieuwe lettergreep begint. 

- tweeëntwintig

- beïnvloed

- creëren 

- reünie

Let op: bij samenstellingen gebruik je een koppelteken (gala-avond)

Kies de juiste spelling

1. ruïne
2. rüine
3. ruine

Kies de juiste spelling

1. kanöen
2. kanoën
3. kanoen

Kies de juiste spelling

1. gëolied
2. geölied
3. geolied