Taalkwesties vanuit drie perspectieven

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Leg klaar:

• Pen & papier

Nieuws over het literatuurmondeling

• We doen het mondeling over 10 punten in plaats van 12
• De eerste 8 punten heb je zelf al gelezen
• De laatste twee punten lezen we samen:
  Tynke Hiemstra - Rook
• Je maakt over Rook geen leesverslag (maak
  aantekeningen tijdens de lessen)
• Je leest in 5-havo dus nog 6 punten in plaats
  van 4.

Taalkwesties

Hoe bepaal je wat je schrijft bij een taalkwestie?
Bijvoorbeeld: groter als/groter dan

Taalkwesties

            Taalgevoel      

            Taalnorm     

            Taalwerkelijkheid

       Taalgevoel

Wat ga je leren?

- Je weet dat alle sprekers een taalgevoel hebben waarmee ze taalkwesties kunnen beoordelen.

- Je kunt onder woorden brengen wat jouw taalgevoel zegt over een taalkwestie.

- Je weet dat jouw taalgevoel kan afwijken van dat van andere sprekers van het Nederlands.

Opdracht

Vervoeg het werkwoord 'floken'

TT:                                                        VT:
Ik:                                                          Ik:
Jij:                                                         Jij:

Wij:                                                       Wij:

Opdracht

Welke vorm is volgens jou het best?

Rood:

Vorige week heeft Petra gezweefvliegd in de bergen

Groen:

Vorige week heeft Petra zweefgevlogen in de bergen

Opdracht

Welke vorm is volgens jou het best?

Rood:

Op vrijdag ben ik altijd vrij

Groen:

Op vrijdag heb ik altijd vrij

Opdracht

Welke vorm is volgens jou het best?

Rood:

Ik vertrok pas toen ik een knuffel had gekregen 

Groen:

Ik vertrok pas toen ik een knuffel gekregen had

Taalverwerving

• Voortalige fase: 0 - 1 jaar
  Brabbelen
• Vroegtalige fase: 1 - 2,5 jaar
  Eenwoordenfase, tweewoordenfase, meerwoordenzin
• Differentiatiefase: 2,5 - 5 jaar
  Langere en complexere zinnen, explosie woordenschat
• Voltooiingsfase: 5 - 9 jaar
  Basistaal verworven, samengestelde zinnen, sterke werkwoorden, nog meer woordenschat

Taalkwesties

            Taalgevoel      

            Taalnorm     

            Taalwerkelijkheid

       Taalnorm

Wat ga je leren?

- Je kunt verschillende autoriteiten opnoemen die taaladviezen geven.

- Je kunt in taaladviesboeken en op taaladvieswebsites informatie opzoeken over een taalkwestie.

- Je weet dat taaladviesautoriteiten verschillende adviezen kunnen geven.

Woordweb

Wat voor autoriteiten kun je raadplegen als je wil weten of iets volgens de norm goed of fout is?

Taaladviesdiensten

- OnzeTaal.nl

- Taaladvies.net

- De Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS)

- Je lesboek

- Het Groene Boekje

- De Schrijfwijzer

Opdracht

Je krijgt een taaladviesbron toegewezen

Onderzoek wat de jouw toegewezen bron zegt over de volgende taalkwestie:

"De vriendin [met wie/waarmee] ik op vakantie ga is haar paspoort verloren"

Schrijf je antwoord op.

Taalkwesties

            Taalgevoel      

            Taalnorm     

            Taalwerkelijkheid

Woordweb

Bij welke taalkwesties wijkt de werkelijkheid volgens

jullie af van de norm?

       Taalwerkelijkheid

Wat ga je leren?

- Je kunt met een voorbeeld laten zien dat de taalwerkelijkheid af kan wijken van de taalnorm.

- Je kunt met behulp van datasets met taalgebruik inzicht verkrijgen over taalkwesties in de werkelijkheid.

- Je weet dat er binnen de taalwerkelijkheid verschil kan zijn in taalgebruik tussen groepen mensen en situaties.

De taalwerkelijkheid onderzoeken

- Taalcorpora (databank met taalgebruik)

    - Delpher (corpus met krantenteksten)

    - Corpus Gesproken Nederlands

    - SoNaR (corpus met geschreven taal)

- Twitter

- Whatsapp

Opdracht

Je krijgt een taaldataset toegewezen

Onderzoek hoe mensen in de aan jouw toegewezen dataset met de volgende kwestie om gaan:

"[zij/hun] liepen vlak voor de regen begon nog naar huis"

Schrijf je antwoord op

Taalkwesties

            Taalgevoel      

            Taalnorm     

            Taalwerkelijkheid

Reflectie

Schrijf op het blaadje:

Wat heb je deze les geleerd? Leg uit.

Wat vond je van deze les? Leg uit.

Volgende les

Ga je zelfstandig aan de slag met een opdracht over deze stof