H2F spelling H3 koppelteken en weglatingsstreepje

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesdoel

Ik kan:

• koppelteken en weglatingsstreepje correct gebruiken.

Samengestelde woorden

Samenstellingen schrijf je in principe aan elkaar.

voetbal + competitie = voetbalcompetitie

tentamen + stress =  tentamenstress

en soms gebruik je een tussenletter

station+straat = stationsstraat

bij + honing = bijenhoning

rood+kool = rodekool

Wat staat hier?

naapen

• na-apen
  

Wanneer een koppelteken?

Je gebruikt een koppelteken als er klinkers botsen, die ook samen een klank kunnen vormen.

bijvoorbeeld:

auto + ongeluk = auto-ongeluk

mini + jurk = mini-jurk

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken bij aardrijkskundige namen

bijvoorbeeld:

Zuid + Holland = Zuid-Holland

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken als er in het samengestelde woord een afkorting voorkomt.

bijvoorbeeld:

usb-stick

Wanneer een koppelteken?

Bij cijfers, letters en andere tekens

50-plusser, T-shirt, $-teken, 112-melding

Bij dubbele achternamen en aardrijkskundige namen

Mevrouw Van der Wal-de Vries, Zuid-Nederland

Bij een functie, rang of titel

minister-president Rutte, assistent-trainer

Bij een combinatie met pro-, niet-, ex-, non-, oud-, oer- (voorbepaling)

Non-alcohol, ex-vriendin, niet-roken

Bij afkortingen, klinkerbotsingen en tussen gelijkwaardige delen in een samenstelling

cd-speler, EU-landen, gala-avond, diploma-uitreiking, woon-werkverkeer

Koppelteken

Weglatingstreepje

Je gebruikt het weglatingsstreepje als je een deel van een woord weglaat:

- in- en uitvoer (invoer en uitvoer),

- jongensjassen en -petten (jongensjassen en jongenspetten).

Let op: gebruik geen weglatingsstreepje als je een heel woord weglaat: dure en goedkope oorbellen.

Opdracht

We maken opdracht 1 blz. 94.

Als je hiermee klaar bent, ga je verder met opdracht 2 en 5.

Ik gebruik een koppelteken als:

1. de klinkers botsen en ik daardoor het woord verkeerd uitspreek zoals

(auto-ongeluk of mini-jurk)

2. in het samengestelde woord cijfers voorkomen zoals

(80-jarige of 24-urig )
3. in het samengestelde woord een afkorting voorkomt zoals
(cd-rom of  kleuren-tv)
4. in het samengestelde woord een aardrijkskundige naam voorkomt zoals
(Centraal-Afrika of Noord-Holland)

5. het woord een functie, rang of titel is zoals

(minister-president)

6. het woord een voorvoegsel heeft zoals adjunct-, aspirant-, pro-, anti-, oud-, oer-, niet-, ex-.

(interim-manager)

Huiswerk

Vr 30-09:

lezen theorie H3 ww-spelling blz. 96

H3 Spelling 3 blz. 94-95 opdr. 4

H3 Werkwoordspelling blz. 96-97 opdr. 4 en 5 

Let op: do 13-10 SO spelling H1 t/m H3 (dit staat ook in Magister)

wel of geen koppelteken

1. minimuminkomen
2. minimum-inkomen

Waar is het koppelteken juist gebruikt?

1. BMIwaarden
2. BMI-waarden

wel of geen koppelteken

1. 50 plusser
2. 50-plusser

Wat is goed?

1. minijurk
2. mini-jurk

wel of geen koppelteken

1. cameraopstelling
2. camera-opstelling

wel of geen koppelteken

1. cv-ketel
2. cv ketel

wel of geen koppelteken

1. 14 jarigen
2. 14-jarigen

wel of geen koppelteken

1. Noord-Holland
2. Noord Holland

Gebruik je bij dit woord een koppelteken?

1. autoongeluk
2. auto-ongeluk

wel of geen koppelteken

1. Centraal-Afrika
2. Centraal Afrika

wel of geen koppelteken

1. autoonderdelen
2. auto-onderdelen

wel of geen koppelteken

1. stageuren
2. stage-uren

wel of geen koppelteken

1. 24-urige
2. 24 urige

wel of geen koppelteken

1. kleuren-tv
2. kleuren tv

wel of geen koppelteken

1. politieauto
2. politie-auto
3. politie auto

wel of geen koppelteken

1. A4 formaat
2. A4-formaat

Koppelteken