kun je uitleggen op welke manieren de Bourgondiërs hun macht weten te vergroten in de 14e eeuw.
kun je met drie voorbeelden uitleggen hoe Filips de Goede het particularisme in de Nederlandse gewesten tegen ging.
kun je uitleggen hoe de Bourgondische tijd overgegaan is in de Habsburgse Nederlanden.
Slide 2 - Slide
Slide 3 - Slide
De Nederlanden
Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen.
Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.
In die gebieden was een heerde baas.
De macht lag in handen van de Franse hertog van Bourgondië: Filips de Stoute (1384).
De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer, maar die had meestal niet meer veel macht over zijn leenmannen.
In 1018 werden de legers van de Duitse keizer zelfs verslagen door te troepen van de graaf van Holland.
Slide 4 - Slide
Nederland rond 1350
De Nederlanden hadden de volgende kenmerken:
Gewesten
Privileges (Bijzondere rechten die door de heer of vrouwe van een gewest worden verleend)
Eigen wetten en munten
Géén staat
Particularisatie
Slide 5 - Slide
Bourgondisch
Nederland
Particularisme vanuit gewesten.
=
Het streven van de gewesten en steden in de Nederlanden om hun zelfstandigheden te behouden.
Slide 6 - Slide
In de veertiende eeuw stonden deze verschillende gebieden onder controle van een Franse hoge edelman, de hertog van Bourgondië.
Slide 7 - Slide
Filips de Stoute van Bourgondië
'Stout' in de zin van dapper / stoutmoedig
Door erfenissen, verovering, aankoop en huwelijkspolitiek vergroten de Bourgondiërs hun gebied behoorlijk.
Door de huwelijkspolitiek wordt Filips de baas van het gewest West-Vlaanderen.
Slide 8 - Slide
Huwelijkspolitiek
Het regelen van een huwelijk om zo familiebezit en macht uit te kunnen breiden
Slide 9 - Slide
Het hertogdom Bourgondië
Kaart van het hertogdom Bourgondië en de bijbehorende gebieden in het sterfjaar van Filips de Stoute (1404).
Slide 10 - Slide
Jan zonder vrees
Jan kwam vooral bekend te staan als de Bourgondische hertog die tijdens een kruistocht naar Hongarije door de Ottomanen gevangen genomen werd.
Jan zonder Vrees bleef de Franse koning nog wel steunen in de strijd met Engeland, hoewel hij wel regelmatig om ‘onverklaarbare’ redenen te laat op het slagveld kwam.
Slide 11 - Slide
Slide 12 - Slide
Lesdoel 1: Noteer in je schrift
Leg uit op welke manieren de Bourgondiërs hun macht weten te vergroten in de 14e eeuw.
Slide 13 - Slide
Filips de Goede
Wordt genoemd als de stichter van Nederland.
Stelde familieleden aan in bisdommen (dat gaf hem meer macht).
Hij voerde veel veranderingen in, zodat het bestuur in de gewesten makkelijker zou worden
Slide 14 - Slide
Machthebbers 14e en 15e eeuw
Hertog(en) van Bourgondie
Zij vergrootten hun grondgebied door:
Erfenissen
Huwelijkspolitiek
Aankopen grond
Verovering
Kaart van de Bourgondische gebieden in het sterfjaar van Filips de Goede (1467)
Slide 15 - Slide
‘Leven als een Bourgondiër’
De snelle uitbreiding van zijn gebied zorgde echter voor een gebrek aan eenheid binnen het hertogdom. Bovendien had Filips de Goede niet de titel van koning of keizer. Om de eenheid en onafhankelijkheid van zijn rijk te legitimeren hield Filips de Goede daarom grote optochten en feesten, zoals het beruchte feest van de fazant. Meer dan andere vorsten, pronkte hij met zijn rijkdom. Veel van de geromantiseerde middeleeuwse feesten in sprookjes zijn gebaseerd op de levenswijze van de Bourgondische hertogen. Ook de uitdrukking ‘leven als een Bourgondiër’ is hierop gebaseerd.
Slide 16 - Slide
Nederlandse staatsvorming
Oorzaak: Gewesten verschilden van elkaar en dat maakte besturen lastig.
Lastig voor de Bourgondische heersers, die meer invloed wilden.
Gevolg: Een centraal bestuur = centralisatie
Slide 17 - Slide
Invloed en particularisme
Op drie manieren de invloed vergroten en het particularisme verminderen.
Instellen van stadhouders (controle houden bij afwezigheid).
Staten-Generaal oprichtten waarbij alle lossse Statenvergaderingen aanwezig waren (eenheid in beleid + bede doen).
Brussel instellen als hoofdstad en Frans als voertaal.
Slide 18 - Slide
Maria van Bourgondië
(+/-1477)
Nederlandse gewesten niet gelukkig met de centralisatie:
Opstanden
Groot Privilege
1477 huwelijk met Maximiliaan I van Oostenrijk (Habsburg)