12.1: Enzymen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

BS 1: Enzymen

Leerdoelen

• Je kunt de werking van enzymen beschrijven

• Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en bij voedselbederf

• Je kunt manieren kunnen noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd

Enzymen

• Eiwitten die een reactie versnellen
• Enzymen worden verbruikt en dus herbruikbaar.
• Enzymen werken specifiek: één enzym versnelt één bepaald proces (van één stof)

Werking van een enzym

1. Dit enzym werkt als een schaar.

Zo werken de enzymen bij de spijsvertering, de voedingsstoffen worden zo klein gemaakt dat ze door de darmwand heen in het bloed kunnen worden opgenomen (= spijsvertering)

Zo werken enzymen bijvoorbeeld als er glucose wordt gemaakt in de bladgroenkorrels d.m.v. fotosynthese. Koolstofdioxide en water worden samengevoegd tot glucose met behulp van energie.

Enzymactiviteit

De snelheid waarmee een enzym een reactie versnelt = de enzymactiviteit.

Enzymactiviteit is afhankelijk van:

- temperatuur

- zuurtegraad 

• De optimum temperatuur voor spijsvertering in de mens ligt rond 37 graden Celsius.

• Beneden minimum temperatuur: geen enzymactiviteit, tijdelijk onwerkzaam.
• Boven maximum temperatuur: geen enzymactiviteit, voorgoed onwerkzaam (verandert van vorm).

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit bij 30 graden Celsius?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

Wat verwacht je van de enzymactiviteit bij een koorts temperatuur en waarom?

1. De enzymactiviteit neemt af, de enzymen vallen uit elkaar
2. De enzymactiviteit neemt toe, de enzymen vallen uit elkaar
3. De enzymactiviteit neemt af, de pH is te laag
4. De enzymactiviteit neemt af, de pH is te hoog

Voedselbederf

• Ons voedsel bestaat grotendeels uit dode resten van organismen.
•   Schimmels en bacteriën breken dode resten van organismen af.
• Enzymen in schimmels en bacteriën versnellen dit proces. 

Bij optimale omstandigheden (warm, vochtig) gaat dit het snelst.
Je voedsel bederft dan.

Voedsel conserveren

Betekenis conserveren: Verduurzamen,  in goede conditie bewaren.

Omstandigheden voor bacteriën en schimmels ongunstig gemaakt.

Manieren om te conserveren:

1. Invriezen
2. Pasteuriseren
3. Steriliseren
4. Vacuüm verpakken
5. Drogen
6. Toevoegen van conserveermiddelen

CONSERVEREN

Manier van conserveren	Wat is het?	Wat doet het?
1A Koel bewaren	+/- 4 graden celcius	Enzymen tijdelijk niet werkbaar
1B Invriezen	- 18 graden celcius	Enzymen langer niet werkbaar, nog langer houdbaar.
2 Pasteuriseren	tot 72*c verhitten	Groot deel bacteriën/schimmels dood, maar niet allen.
3 Steriliseren	130*c-140*c verhitten	Enzymen werken niet meer, smaak veranderd. Lang houdbaar.
4 Drogen	Al het water onttrekken	Schimmels/Bacteriën hebben water nodig om te leven.
5A Inblikken	Eerst verhitten dan luchtdicht verpakken.	Schimmels/Bacteriën hebben lucht nodig om te leven.
5B Vacuüm verpakken	Alle lucht uit verpakking zuigen	Schimmels/Bacteriën hebben lucht nodig om te leven.
6A Natuurlijk conserveermiddel	Suiker, Zout en Zuur	Schimmels/Bacteriën kunnen niet goed meer leven. Suiker: haalt vocht weg uit schimmels/bacteriën. Zout: haalt vocht uit alles. Zuurgraad: Enzymen niet werkbaar.

Aan de bak!

Lr: 12.1

Mk 12.2 opdr: 3, 5 t/m 8