lichaamstemperatuur & infectieziekten

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

Lesdoelen

• de student heeft kennis gemaakt met de leerstof over afweer
• de student heeft zelf geoefend met het verwerken van de leerstof over afweer 

Kennischeck

Wat weten jullie van de 1e les?

aventus-my.sharepoint.com

Lichaamstemperatuur

• kerntemperatuur
• schiltemperatuur 
  
• warmtebalans

Waarneming lichaamstemperatuur

• hypothalamus: warmte regulerend centrum: Toon

1. slagaderlijk bloed
2. huidsensoren 

Warmte regulatie bij koude

• kippenvel: isolerende luchtlaag
• vasoconstrictie 
• hypothalamus stimuleert bijnier (adrenaline) en schilklier (thyroxine): snellere stofwisseling
• rillen & klappertanden
• stopzetten van zweet secretie

Warmte regulatie bij warmte

• vasodilatatie
•  toename zweetproductie
• stofwisseling neemt af

Meten van je lichaamstemperatuur

• rectaal
• oraal: +0,3
• axillair: 0,5-1
•  oor: weinig afwijking mits: schone gehoorgang en sensor richting trommelvlies

Wat is normaal?

• 36,5-37,5: normaal
• 37,5-38,0: subfebriel
• >38,0-41,0: koorts
• <35,0: hypothermie
• >41,0: hyperthermie
• >42,0: levensbedreigend
• <28,0: levensbedreigend

Koorts

gunstig: remt groei ziekteverwekkers en versnelt fagocytose en weefselherstel

Wanneer >41,0 dan verdwijnt de gunstige invloed van de koorts.

Koortsverwekkende stoffen/ pyrogenen:

• toxinen van bacteriën
• bepaalde virussen
• stoffen die vrijkomen bij weefselbeschadiging
• eiwitten die gevormd worden door leukocyten

Wat zijn verschijnselen van koorts?

Koorst

• intermitterend: ochtend temp normaal, middag minimaal 1 graad hoger. Bijv bij een abces
• remitterend: verschil tussen ochtend en middag minstens 1 graag en middag minstens boven 38. Bijv Q koorts
• continue: hele dag boven 38, maar varieert niet meer dan 1 graad. Bijv longontsteking
• typus inversus: ochtend koorts en middag normale temp, bijv tuberculose

• kritische temperatuursverandering: snelle daling of stijging
• lytische temperatuursverandering: temperatuur daalt geleidelijk 

Hyperthermie

oorzaken

• intern: medicatie, drugs
• extern, zon, dikke kleding

complicaties

• delier
• convulsies
• coma

behandeling

• oorzaak wegnemen
• drinken
• koelen liezen, hals

hypothermie

oorzaken

• intern: pasgeborenen, geneesmiddelen, alcohol gebruik
• extern:  koude omstandigheden, therapeutisch

complicaties

• schade aan weefsel
• overlijden

behandeling

• warme dekens, matras, etc
• aluminium deken
• warm drinken

Infectie ziekten

• besmetting
• incubatietijd: afhankelijk van groei snelheid en port d'entree
• infectie 

Port d'entree

• cutaan
• aerogeen
• enteraal
• genitaal
• hematogeen 

Cutaan

klein wondje of opening van haarzakje, talg- of zweetklier

1e afweer linie is met een wond doorbroken en geeft daarmee geen bescherming meer.

erysipelas =wondroos, hemolytische streptococcen groep A

Aerogeen

druppelinfecties

bijvoorbeeld, TBC, griep, corona

Enteraal

eten en drinken van besmet voedsel, ziekteverwekkers (bijvoorbeeld salmonella) komen terecht in het slijmvlies van het maag darm stelsel, van daaruit dringen ze het lichaam binnen of veroorzaken een infectie aan de wand.

toxines verspreiden via het bloed: dit maakt het lichaam verder ziek Bijvoorbeeld bij tyfus.

Andere voorbeelden zijn hepatitis A & amoebedysenterie 

Hematogeen

direct contact van de ziekteverwekker met de bloedbaan.

• door direct contact met het bloed van de drager van de ziekteverwekker, hepatitis B en HIV
• via de placenta zoals bijvoorbeeld bij toxoplasmose, CMV, hepatitis B en HIV

Genitaal

de ziekteverwekker komt het lichaam binnen via de slijmvliezen van de geslachtsorganen.

meestal middels seksueel contact

soms alleen op de plek van de besmetting, maar er kan ook uitbreiding naar andere organen plaatsvinden

STD: chlamydia, gonorroe, herpes genitalis

Ontstaan van een infectie

Afhankelijk van:

• het aantal ziekteverwekkers in of op het lichaam
• de aanvalskracht (virulentie) van de ziekteverwekkers
• de weerstand van het lichaam

Soorten infecties

• primaire infectie: direct het gevolg van een binnengedrongen micro organisme
• secundaire infectie: ontstaan door tussenkomst van iets anders.  besmet wondverband
• superinfectie: een infectie door een ander micro organisme in een deel van het lichaam waar al een infectie is door een micro organisme. (virus 1, bacterie 2) longonsteking
• kruisinfectie: het overbrengen van een infectie  van de ene op de andere persoon door direct of indirect contact 
• opportunistische infectie: een infectie die alleen optreedt bij een onvoldoende werkend immunologisch systeem AIDS, post transplantatie

Soorten ziekteverwekkers

dierlijk

plantaardig

aventus-my.sharepoint.com

Onderzoek bij infecties

lichamelijk onderzoek

bloedonderzoek

• BSE: bezinking van erytrocyten
• CRP: c-reactief proteïne
• leukocyten + typering
• serologisch onderzoek: antistoffen bepaling
• moleculair onderzoek: erfelijk materiaal ziekteverwekkers

microbiologisch laboratorium:

• lichaamsvloeistoffen
• ontlasting
• biopten
• infectie materiaal

direct preparaat, kweek of KOH preparaat (schimmel)

steriel afnemen

preparaat

op een leeg glaasje: kleuring volgens Gram, check op kleur en rangschikking

kweek

op voedingsbodem

virus op levende voedingsbodem zoals eidooier

resistentie bepaling

Herpes virussen

wat is hier bijzonder aan en welke zijn er?

Lymfangitis & lymfadenitis

• Lymfangitis: lymfebaanontsteking
• lymfadenitis: lymfeklierontsteking 

Bacteriëmie & sepsis

• bacteriëmie: bacteriën in de bloedbaan
• metastatische abcessen: worden veroorzaakt door bacteriën die in meerdere weefsel infecties veroorzaken 
• sepsis: bacteriën die zich vermenigvuldigen in het bloed: levensbedreigend

1. ernstig ziektegevoel
2. hoge koorts met koude rillingen
3. warme klamme huid
4. hevige dorst
5. droge slijmvliezen
6. suf worden
7. (septische) shock

Behandeling van infectieziekten

• bacteriën: antibiotica. NB resistentie!
• virussen: anti virale middelen of virostatica 
• schimmels: antimycoticum, dieet: welk?

Preventie van infectieziekten

• persoonlijke hygiëne
• huishoudelijk schoonmaken
• desinfecteren

1. chemisch
2. thermisch

• sterilisatie 

1. stoom via een autoclaaf: kleding, verbandstoffen, instrumenten
2. straling: gammastraling, katheters, chirurgische handschoenen
3. gassen/dampen
4. plasma

• isolatie verpleging/ omgekeerde isolatie
• vaccinatie

Epidemiologie

de wetenschap die zich bezighoudt met de herkomst, oorzaken, frequentie en verspreiding van zieken onder de bevolking

Niet te  verwarren met etiologie: de leer van de oorzaken. Etiologische factoren zijn dus factoren die het gezondheidsprobleem veroorzaken.

Meldingplichtige ziekten

Waarom, wanneer, door wie, hoe weet je wat geldt in jouw instelling?

zie blz 95 van je pathologie boek