Werkwoordspelling in tegenwoordige en verleden tijd

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling in tegenwoordige en verleden tijd

Regelmatige werkwoorden, onregelmatige (sterke) werkwoorden

onregelmatige (moeilijke) werkwoorden

Hoe zat het ook alweer?

Leerdoel

Aan het einde van de les ben je in staat om de werkwoordspelling in tegenwoordige en verleden tijd van de persoonsvorm te kennen en toe te passen.

Introduceer het leerdoel en leg uit wat de studenten aan het einde van de les moeten kunnen.

waarom werkwoordspelling?

Mensen gingen dingen opschrijven. Woorden werden toen vaak geschreven zoals ze werden uitgesproken. Toen de boekdrukkunst werd uitgevonden, waren er meer mensen die hetzelfde boek lazen. In 1550 kwamen daarom de eerste spellingsregels. 

Taal is altijd veranderlijk, denk maar aan nieuwe werkwoorden als swipen. Deze vervoegen we altijd volgens de 'nieuwe' regels.

Introduceer het leerdoel en leg uit wat de studenten aan het einde van de les moeten kunnen.

Wat zijn werkwoorden?

Werkwoorden zijn woorden die een handeling of een toestand uitdrukken, zoals 'lopen' of 'slapen'.

Het werkwoord in de zin die hoort bij het ONDERWERP is de PERSOONSVORM

Dit werkwoord zegt iets over de tijd:

Ik loop de klas in

Ik liep de klas in

Leg uit wat werkwoorden zijn en geef een paar voorbeelden.

Tegenwoordige tijd

Werkwoorden moet je vervoegen. Hier zijn regels voor.

Ik-vorm: Ik ren

Bij 'hij', 'zij' en 'het' komt er een 't' achter de 

ik-vorm, zoals hij rent

Staat jij achter de persoonsvorm? Dan ik-vorm: ren jij?

Meervoud: hele werkwoord, zoals wij rennen

Kijk in het schema in je boek

Leg uit hoe werkwoordspelling in de tegenwoordige tijd werkt en geef voorbeelden.

Oefening tegenwoordige tijd

Soms moet je voor de klank een klinker toevoegen 

(lopen: ik loop)

Vul de juiste vorm van de werkwoorden in: 'Ik ____ (lopen)', 'Jij ____ (werken)', 'Hij ____ (praten)'

Ik loop

Jij werkt

Hij praat

Verleden tijd zwakke (regelmatige) werkwoorden

In de verleden tijd verandert de ik-vorm bij de meeste werkwoorden. Bij regelmatige werkwoorden wordt er '-te' of '-de' achter de werkwoordstam geplaatst, zoals ik werkte

Je kan de verlengproef doen: werkte ik?

of het 't ex- Kofschip/ 't sexy fokschaap

Kijk in het schema in je boek

Leg uit hoe werkwoordspelling in de verleden tijd werkt en geef voorbeelden.

Oefening verleden tijd

Vul de juiste vorm van de werkwoorden in: 'Ik ____ (lopen)', 'Jij ____ (werken)', 'Hij ____ (praten)'

Laat de studenten deze oefening maken om te controleren of ze de regels begrijpen.

Sterke werkwoorden (oude werkwoorden)

Bij sterke werkwoorden verandert de klank in de verleden tijd. Bijvoorbeeld lopen 'gaan' -> 'ging'.

Schrijf de verleden tijd van sterkte werkwoorden zo kort mogelijk op. Gebruik alleen extra een d of t als dit nodig is voor de klank: deden (doen)

Leg uit dat er ook onregelmatige werkwoorden zijn en hoe deze veranderen in de verleden tijd.

Oefening sterke werkwoorden verleden tijd

Vul de juiste vorm van de werkwoorden in: 'Ik ____ (geven)', 'Jij ____ (gaan)', 'Hij ____ (komen)'

Ik gaf

Jij ging

Hij kwam

Toepassen in zinnen

Nu je weet hoe werkwoordspelling werkt, kun je het toepassen in zinnen. Let op de juiste vorm van de werkwoorden in zowel tegenwoordige als verleden tijd.

Leg uit dat de studenten nu de werkwoordspelling in zinnen moeten toepassen, zowel in de tegenwoordige als verleden tijd.

Oefening zinnen

Maak de volgende zinnen af, waarbij je de juiste vorm van de werkwoorden invult (gaan):

'Gisteren ____ ik naar school', 'Morgen ____ jij naar de bioscoop', 'Nu ____ hij sporten.'

'Gisteren ging ik naar school', 'Morgen ga jij naar de bioscoop', 'Nu gaat hij sporten.'

Onregelmatige/moeilijke werkwoorden

Dit zijn de oudste en eigenwijze werkwoorden. Deze zijn zo eigenwijs dat ze al heel lang vasthouden aan hun ouderwetse eigen vervoegingen. Deze 5 moet je helaas gewoon uit je hoofd leren. Kijk goed naar de hij vorm.

Leg uit dat de studenten nu de werkwoordspelling in zinnen moeten toepassen, zowel in de tegenwoordige als verleden tijd.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.