3.5/6 Variatie in genotypen & Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Startopdracht

Maak opdracht 5 (oud-examenopdracht) (3 min)

Blz 234

Je antwoord bespreken we klassikaal

Variatie in genotypen

Planning

Afsluitende opdracht stambomen

Leerdoelen

Uitleg

Opdrachten

Check leerdoelen

Afsluiting

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Geslachtelijke voortplanting

2 willekeurige  geslachtscellen

= steeds andere genotypen

kunstmatige selectie

= gunstige erfelijke eigenschappen

veredeling 

= doorkweken beste exemplaar

Ongeslachtelijke voortplanting

Landbouwgewassen

= ongeslachtelijke voortplanting

• stekken
• knollen
• weefselkweek 

Ongeslachtelijke voortplanting

• altijd hetzelfde genotype
• niet altijd hetzelfde   fenotype
• afhankelijk van   milieuomstandigheden

Mutatie

Mutatie

Voordien

Nadien

mutatie in lichaamscel 

 mutatie in geslachtscel

mutatie in lichaamscel / mutatie in geslachtscel

Uiting in fenotype= mutant

Mutagene invloeden

Verhogen de frequentie van mutaties

- schadelijke stoffen, bijvoorbeeld tabaksrook of asbest

- straling, bijvoorbeeld UV, radioactieve straling of Röntgen

Kanker = mutatie op mutatie

- kankercellen leven langer

- kankercellen gaan niet dood na verloop van tijd

- kwaadaardig: groeien in gezond weefsel, dit kan daardoor zijn funtie niet meer uitvoeren

Goedaardig

Kwaadaardig

kanker

uitzaaiingen

Evolutie

Leerdoelen

Je kunt uit een gegeven stamboom afleiden welke genotypen de ouders en/of nakomelingen hebben, welk allel dominant is en welk allel recessief.

Soort

Ras

De rijken... en dan?

• Rijken --> heel globaal, dus verder indelen

 

• Vervolg: Afdeling – Klasse – Orde – 
•   Familie – Geslacht – Soort (-rassen/ondersoort).
  
• Ras = verschillende vorm van 1 soort

ezelsbruggetjes:

Alle Rode Apen Kunnen Ook Fietsen G' S

Soorten en ras

Organismen behoren tot hetzelfde soort:

• als ze zich samen kunnen voortplanten
• en de nakomelingen vruchtbaar zijn

Wat is evolutie

De ontwikkeling van het leven waarbij soorten  ontstaan, veranderen of verdwijnen

evolutie theorie.

de evolutie theorie gaat uit van de volgende onderdelen:

-mutaties: verandering in genotype

-natuurlijke of kunstmatige selectie

-ontstaan nieuwe soorten door aanpassingen aan het milieu.

Darwin.

Darwin heeft de evolutietheorie bedacht. 

evolutie betekend ontwikkelen van leven op aarde doormiddel van mutaties en overlevingskansen.

Evolutietheorie:

-variatie in genotypen

-natuurlijke selectie

-ontstaan nieuwe soorten

Verandering in genotype

Populatie = groep individueen van dezelfde soort in een bepaald gebied

Geslachtelijke voortplanting en mutaties

Natuurlijke selectie

Soorten die beter aangepast zijn aan de omgeving zullen een grotere overlevingskans 

hebben.

verandering door natuurlijke selectie

Voorbeeld van natuurlijke selectie

(survival of the fittest)

van evolutie

ontstaan nieuwe soort isolatie.

Wat is evolutie?

1. het veranderen van gedaante bij een organisme
2. ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
3. het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. het groter worden van een populatie

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

1. Door isolatie
2. Door erfelijke variatie
3. Door natuurlijke selectie
4. Alle antwoorden zijn goed

Rassen kunnen meer van elkaar verschillen in uiterlijk dan twee verschillende soorten.

1. Waar
2. Niet waar

Maken van de opdrachten

Th. 3.5 Variatie in genotypen + Th 3. 6 Evolutie

Opdracht 1 tm 4 in het boek

Klaar? Maak de test jezelf