Paragraaf 2.5 - Dieren bewegen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

2.5 Dieren bewegen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe gewervelde dieren zich voortbewegen

2.5 Dieren bewegen

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

Gewervelde dieren > hebben een wervelkolom

1. Wervelkolom beweegt heen en weer
   - Vissen; zwemmen in golfbeweging (heen en weer)
   - Amfibieën; leven voornamelijk in water, ook golfbeweging (heen en weer)
   - Reptielen; slangen kronkelen, hagedissen golfbeweging (heen en weer)
   
2. Wervelkolom op en neer
   - Vogels en zoogdieren; golvende beweging van wervels (op en neer)
   

2.5 Dieren bewegen

• Wat? Maken 2.5 – Opdracht 1 t/m 9
• Hoe? Blz. 105 t/m 109
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 9 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

2.5 Dieren bewegen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt aangeven op welk deel van hun poten zoogdieren lopen
• Je kunt het verband beschrijven tussen het skelet en de leefwijze van een dier

2.5 Dieren bewegen

Waardoor gaan zoogdieren zo snel?

• Amfibieën en reptielen > niet snel bewegen
  - korte poten, aan de zijkant van het lichaam geplaatst
  - met buik over de grond
  
• Zoogdieren > wel snel bewegen
  - langere poten, onder het lichaam geplaatst
  - vrij van de grond
  - topgangers > op toppen van teen lopen
  - teengangers > op tenen lopen
  - zoolgangers > op zool van voet/poot lopen
  

2.5 Dieren bewegen

Hoe gebruiken zoogdieren hun ledematen?

• Ledematen van zoogdieren > hetzelfde bouwplan
  - ze hebben dezelfde botten in hun lichaam
  - net andere vorm of grote, wel dezelfde functie
  
• Vorm ledematen > aangepast aan leefwijze
  - vleermuis; armen (vleugels) om mee te vliegen
  - walvis; brede voorpoten (vinnen) om mee te zwemmen
  
  - mol; korte voorpoten met stevige vingers om mee te graven

2.5 Dieren bewegen

• Wat? Maken 2.5 – Opdracht 10 t/m 19
• Hoe? Blz. 110 t/m 113
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 10 t/m 19 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

2.5 Dieren bewegen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe ongewervelde dieren bewegen

2.5 Dieren bewegen

Hoe bewegen ongewervelde dieren?

• Dieren zonder wervelkolom > ongewervelde dieren
• Slakken > bewegen door spierbewegingen van hun voet, glijden over slijmspoor wat ze zelf maken
• Geleedpotigen (insecten, krabben, kreeften) > uitwendig skelet van chitine of kalk
  - skelet aan de buitenkant > gewrichten ook aan de buitenkant > spieren binnenkant
  - hebben ook strekspieren en buigspieren
• Wormen > bewegen door kringspieren en lengtespieren om de beurt samentrekken
  (zie blz. 114 voor voorbeelden)

2.5 Dieren bewegen

• Wat? Maken 2.5 – Opdracht 20 t/m 24
• Hoe? Blz. 114 t/m 116
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 20 t/m 24 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)