1.3 Egypte en de Nijl

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

§1.3 Egypte en de Nijl

Hoofdvraag

"Welke gevolgen had de komst van de irrigatielandbouw?"

Planning

- Herhaling §2

- Leerdoelen

- Uitleg §3

- Video

- Hoe moet je samenvatten?

- Opdrachten maken

Welke reden hoort NIET bij de volgende zin:
"Waarom gingen jagers-verzamelaars dan toch op een vaste woonplaats wonen?"

1. Mensen leerden steeds meer over de natuur
2. Het werd warmer in Noord-Afrika en het Midden-Oosten
3. De bevolking groeide, waardoor er meer voedsel nodig was
4. De jagers en verzamelaars konden al aan landbouw doen

Leg uit wat de gevolgen zijn als je samen met dieren onder een dak leeft.

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen hoe irrigatielandbouw langs de Nijl werkte.

- Je kunt uitleggen dat irrigatielandbouw leidde tot het ontstaan van handel, steden en een land.

- Je kunt noemen welke sociale lagen er waren in Egypte.

Vergelijking met nu

Zonder het water uit de Nijl zouden de landbouwgewassen uitdrogen. 

Om het hele jaar voldoende water te hebben, legden de Egyptenaren kanaaltjes, dijken en waterbekkens aan.

Dijken en waterbekkens hielden het water zo lang mogelijk vast. 

Op deze manier hadden de Egyptenaren toch water voor hun akkers.

Irrigatielandbouw

Landbouw waarbij met dijken, kanalen en waterbekkens de akkers bevloeid worden.

Handel en steden

• De irrigatielandbouw zorgde voor grote veranderingen:

1. Leverden meer voedsel op dan de mensen nodig hadden. Mensen konden zich gaan specialiseren in een vak. Ze deden aan nijverheid, bijv. pottenbakker. 

2. Er ontstond handel. Mensen gingen spullen ruilen.

3. Dorpen groeiden uit tot steden. In Egypte was er een bestuur nodig. Een groep mensen die regels maakt en taken verdeelt. Een ambtenaar was in dienst van het bestuur. Hij zorgde voor het uitvoeren van besluiten, het handhaven van de orde of het innen van belasting, bijv. oogst afstaan.

 • Sommige steden werden zo rijk en machtig dat ze andere dorpen en steden veroverden. Zo ontstonden grote gebieden onder één bestuur: een land.

De farao was niet alleen een leger aanvoerder, maar ook de hoogste priester en de hoogste rechter.

Ambachten

Ambacht: beroep waarbij iemand producten maakt met zijn handen en gereedschap.

Andere nieuwe beroepen in Egypte

Naar de markt...

Boeren en ambachtslieden gaan naar de markt (plek waar mensen handelen). Handel ontstaat (kopen en verkopen).

Steden

Rond 3500 v. Chr. onstonden in Egypte de eerste steden. Dit had twee oorzaken.

Oorzaak 1  voor het ontstaan van steden

Door de rijkdom in Egypte leefden mensen langer en groeide de bevolking.

Oorzaak 2  voor het ontstaan van steden

Ambachtslieden en handelaren gingen bij markten wonen, waardoor marktplaatsen steden werden.

Landbouwstedelijke samenleving

Samenleving met steden waar een minderheid van de bevolking leeft van ambachten en handel, terwijl de meeste mensen op het platteland leven van landbouw.

Schrijven en rekenen

• De Egyptenaren waren een van de eerste volken die een schrift (een serie tekeningen of tekens die elk een woord of klank uitbeelden) bedachten. Rond 3100 v. Chr. Dit deden ze bijv. om bij te houden wie er belasting betaalden.

• Het schrift bestond uit tekeningen, dit zijn hiërogliefen. Om schrijver te worden moest je lang leren, maar weinig Egyptenaren leerden schrijven.
  

• Uitvinding van het schrift is het einde van de prehistorie en het begin van de historie. Er zijn voor het eerst geschreven bronnen die iets vertellen over het verleden.
  

Farao

slaven

boeren

handelaren

ambtenaren en schrijvers

Sociale lagen: verschil in rijkdom, macht en aanzien

Verschillen in rijkdom en macht

De Farao

De Farao was:

• Legeraanvoerder
• Hoogste priester
• Hoogste rechter

Samenvatten in stappen

1. Lees de paragraaf die je wilt samenvatten eerst een keer goed door. 
2. Lees en neem de titel van de paragraaf en alineakopjes over. 
3a. Zoek per alinea naar de belangrijkste begrippen en neem die over. 
3b. Schrijf in je eigen woorden op wat die begrippen betekenen. 
4. Neem de belangrijkste jaartallen, personen en oorzaken/gevolgen ook over, als die in een alinea staan. 

Tip 1: schrijf woorden die je niet snapt ook op en probeer eerst zelf op te zoeken wat ze betekenen. Als dat niet lukt, vraag er dan naar in de les. 
Tip 2: maak gebruik van een kleurensysteem om onderscheid te maken tussen jaartallen, begrippen en personen + doe dat ook voor de titels/kopjes. 

Voorbeeld samenvatten

Par 5. De Egyptische samenleving (blz. 19-21 HB)
- De farao
Om de irrigatielandbouw in Egypte in goede banen te leiden, was een bestuur nodig; dat bestuur zorgde voor een taakverdeling onder de mensen door regels en wetten te maken en te controleren of mensen zich daar aan hielden. Vanaf 3100 v. Chr. was de farao de opperbestuurder van geheel Egypte. Al het land was van hem en de Egyptenaren moesten belasting aan hem betalen; ze moesten een deel van hun oogst aan hem afstaan. 

Huiswerk

Maak alle opdrachten van §1.4 op je iPad.