Les 1 Vitale functies

• Verzorging
• Beroepsopleiding

Vitale functies

Lesdoelen

1. Aan het einde van de les kunnen jullie de vitale functies benoemen
2. Aan het einde van de les kan je vertellen hoe je de vitale functies kunt meten
3. Aan het einde van de les kan je vertellen waarom je de vitale functies moet meten

Wat weet je al van vitale functies?

Vitale functies

Bewustzijn

(Disability)

Ademhaling

(Breathing)

Circulatie

(Circulation)

Temperatuur

(Exposure)

Luchtweg

(Airway)

Wat kun je allemaal meten
ten aanzien van de vitale functies?

Meten van vitale functies:

• Ademhaling en saturatie
• Bloeddruk en pols
• Bewustzijn en temperatuur
• 
  
• Vitale functies zijn de essentiële lichaamsfuncties voor een mens om te blijven leven

Wat zijn de drie vitale functie?

1. Ademhaling, circulatie en bewustzijn
2. Ademfrequentie, bloeddruk en AVPU
3. Ademhaling, saturatie en bewustzijn

Waarom zijn vitale functies belangrijk?

Vitale functies zijn belangrijk omdat ze ons inzicht geven in de gezondheidstoestand van een persoon. Afwijkingen in vitale functies kunnen wijzen op onderliggende problemen.

Beschrijf waarom het belangrijk is om de vitale functies in de gaten te houden.

Wat moet je als zorgverlener weten:

• Wat zijn de vitale functies;
• Wat zijn normale waarden van vitale functies 
• Hoe verloopt de procedure bij herkenning van bedreigde vitale functies.  

Observeren / Vitale functies

Vitale functies

Scoresysteem

Bloeddruk

• Bovendruk (systole): druk in de bloedvaten als het hart samentrekt/ druk in de slagaders als het bloed in de aorta pompen
• Onderdruk (diastole): druk in de slagaders als het hart zich ontspant.
• Weergeven in mm Hg = millimeter kwik
• RR (Riva Rochy) of tensiepen.

Waarden

Verhoogt lage of hoge bloeddruk de kans op een hartinfarct?

hoog

laag

Wat voor effect heeft adrenaline op de hartslag en de bloeddruk?

1. De hartslag daalt, bloeddruk neemt toe
2. De hartslag en bloeddruk nemen toe
3. De hartslag neemt toe, bloeddruk daalt
4. De hartslag en de bloeddruk dalen

Heeft iemand die regelmatig eventjes duizelig wordt als hij uit bed stapt last van lage of hoge bloeddruk?

1. lage bloeddruk
2. hoge bloeddruk

Door veroudering van de bloedvaten worden deze

1. Elastischer en wordt de bloeddruk hoger
2. Elastischer en wordt de bloeddruk lager
3. Minder elastisch en wordt de bloeddruk lager
4. Minder elastisch en wordt de bloeddruk hoger

De bloeddruk kan beïnvloedt worden door:

1. (In)spanningen
2. Bloedingen
3. Weerstand van de vaten
4. Medicatie

Wat is diastolische druk ?

1. Onderdruk
2. druk in de ontspanningsfase v/h hart
3. bovendruk
4. druk in de spanningsfase v/h hart

Wat is hypertensie

Welke arm mag je geen bloeddruk meten?

Wat kunnen we doen bij een hoge bloeddruk:

Belangrijke aspecten: 

• Zorg ervoor dat de cliënt de arm zo houdt dat het midden van het manchet zich ter hoogte van het midden van het borstbeen bevindt;
• Bij het missen van een waarde, wacht voor de nieuwe meting 1 tot 2 minuten; 
• Meet geen bloeddruk aan een gewonde of oedemateus arm, een verlamde arm (bijvoorbeeld bij CVA) of een arm waar een infuus in zit; 
• 
  
• De systolische druk kan worden bepaald door de waarde op de manometer af te lezen bij het horen van de eerste toon en diastolische druk kan worden bepaald door de waarde op de manometer af te lezen op het moment waarop de harttonen verdwijnen

zelfstandig oefenen

- ga oefenen met z'n tweeën. 

pols tellen

hartfrequentie en slagkracht
van het hart

Pols tellen: wat observeer je?

• Frequentie (60 - 100 x per minuut)
  
• Gelijkmatigheid
  
• Ritme, regelmaat
  
• Spanning en volume (vulling)
  

Beoordelen hartslag

Hartfrequentie

De hartfrequentie wordt uitgedrukt in aantal hartslagen per minuut.

Normaalwaarde tussen de 60 en 100 slagen per minuut.

hartfrequentie <60 per minuut wordt een bradycardie genoemd

hartfrequentie >100 per minuut wordt tachycardie genoemd

Afwijkende hartslag

Verhoogde hartfrequentie: tachycardie

• Emoties, koorts, 
• bloedingen, 
• hartafwijkingen, 
• medicatiegebruik

Verlaagde hartfrequentie: bradycardie

• Conditie, 
• slaap, 
• een hersenaandoening,
•  hartafwijkingen, 
• medicatiegebruik

Wat heb je nodig voor het tellen van de pols?

Polsteller

Klok

Pen en papier

Hoe lang moet je de pols 

tellen?

Ga nu bij elkaar de pols tellen en noteer de gevonden waardes

De juiste wijze van registratie:

naw-gegevens

datum van vandaag

uitslag

-----------------------------------------------------------------------

P 80 sl/m        =    Pols 80 slagen per minuut

Observatie van de ademhaling

• Frequentie
• Diepte 
• Ritme / regelmatig
• Geluid
• Pijn

Ademhalingsfrequentie

Normale ah 12-20 p/m

AH onder de 12 = Bradypneu (te langzaam)

AH boven de 20 = Tachypneu (te snel)

Apneu = niet ademen

Saturatie = zuurstofgehalte in het bloed

saturatie

De hoeveelheid zuurstof in je bloed wordt saturatie genoemd. 

Saturatie wordt uitgedrukt in een percentage, omdat het aangeeft hoeveel procent van de hemoglobine in de rode bloedcellen zuurstof aan zich heeft gebonden.

Wat is saturatie in bloed?

Het zuurstofgehalte in Saturatie wordt met een percentage aangegeven, omdat het meet hoeveel procent van het hemoglobine zich in de rode bloedcellen heeft gebonden. In een gezonde toestand wordt een saturatiewaarde tussen de 95% en 100% gehanteerd.

Door ijzer in hemoglobine krijgt bloed zijn rode kleur. 

De verbinding van hemoglobine met zuurstofmoleculen geeft een andere kleur rood dan wanneer er geen zuurstofmoleculen zijn gebonden.

 Hierdoor kan nauwkeurig bepaald worden in welke mate de hemoglobine aan zuurstof gebonden is.

Zuurstof meten door infraroodstraling

De saturatiemeter is een klein apparaatje dat door middel van infraroodstralen op de bloedvaatjes (doorgaans de vingertop) de verschillen in de rode kleuren kan waarnemen. De weerkaatste infraroodstralen verschillen van de uitgezonden infraroodstralen.

Met behulp van een bloedgasonderzoek kun je het zuurstofgehalte in je bloed meten. 

Hiervoor moet er via een prik bloed worden afgenomen uit je slagader. Het voordeel is dat deze meting heel betrouwbaar is. 

Het nadeel is dat het prikken 

niet altijd mogelijk is.

Afwijkingen met saturatiemeter?

Beweging, koude vingers, bloedarmoede, kunstnagels en een onregelmatig hartritme 

Saturatiewaarden

• Normaal 96 - 100%
• Bij COPD, hartfalen: 92 - 100%
• wat hebben jullie? en wat doet zuurstof?

9 vitale functies

De temperatuur wordt geregeld in de hersenen (hypothalamus)...

• sensoren in het lichaam geven de temperatuur door
• wordt het te warm, zet het brein het koelsysteem in
• wordt het te koud, zet het brein het warmtesysteem in

hypothalamus

9 vitale functies

De lichaamstemperatuur schommelt over de dag...

's ochtends laag
's middags hoog

word bepaald door :

• hormonen
• gewicht 
• klimaat
• de aanwezigheid van ziekteverwekkers

9.4 observaties van de lichaamstemperatuur

Factoren die van invloed zijn op de lichaamstemperatuur...

• het klimaat en hoe je gekleed bent
• fysieke inspanningen
• breinfunctie instelling normale temperatuur
• voedsel inname

 observaties van de lichaamstemperatuur

Een temperatuur lager dan 35,5 graden heet hypothermie of onderkoeling...

• rillen, klappertanden
• bleke en koude huid
• versneld hart- en ademritme

Een normale temperatuur schommelt tussen de 35.5 en 37.5 graden...

• hoe ouder, hoe lager de lichaamstemperatuur (tussen deze getallen)

Een temperatuur van 37.5 - 38.0 graad wordt verhoging (subfebriel) genoemd...

• zweten
• verhoogde hartslag en ademhaling

Koorts is een temperatuur van 38.0 graad of hoger (febriel)...

• koorts remt de ziekteverwekker af
• koorts stimuleert het maken van afweerstoffen
• koorts is dus een gezonde reactie op besmetting

Koorts symptomen

• rillingen en/of klappertanden
• stijging van hartritme en bloeddruk
• hoofdpijn
• verminderde eetlust
• zweten of droge huid
• spier- of gewrichtspijn
• suf
• rood gelaat / bleek gelaat
• verward

Temperatuur meten

• Temperatuur opnemen.

Huiswerk: Opdrachten:

Module 7 Observeren van vitale functies

Quiz bespreken