Hoofdletters en interpunctie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdletters

... Aan het eind van de les weet je wanneer je een hoofdletter gebruikt en wanneer niet. Let op: zo makkelijk is het niet!

Wanneer wordt je hierop gelet?

Onder andere bij:

- toetsen zoals de Dorpskrant, schrijven van een uiteenzetting, op je eindexamen

- toelatingen voor opleidingen en sollicitaties

- uitingen op social media

• Niet overal even belangrijk. Voorbeeld?

Dus: wanneer
gebruik je hoofdletters
en wanneer niet?

deze winter willen wij op vakantie gaan naar frankrijk maar we weten niet of we met de thalys naar het zuidoosten kunnen of met een amsterdamse sneltrein. 33 dagen hebben we nog, voordat we gaan. ijskoud zal het er zijn. we wachten tot meneer de raaff het heeft uitgezocht.

Deze winter willen wij op vakantie gaan naar Frankrijk, maar we weten niet of we met de Thalys naar het zuidoosten kunnen of met een Amsterdamse sneltrein. 33 dagen hebben we nog, voordat we gaan. IJskoud zal het er zijn. We wachten tot meneer De Raaff het heeft uitgezocht.

Hoofdletters

- Het eerste woord van een zin.

- Aardrijkskundige namen (ook samenstellingen) en talen:

• Hilversum, Centraal-Amerika, Spaanse wijn, Limburgs, Engels

- Historische gebeurtenissen: 

• de Tweede Wereldoorlog, de Russische Revolutie

- Titels van boeken, films, kranten, evenementen, prijzen:

• Geest, Dune, de Volkskrant, de Olympische Spelen, de Nobelprijs

Hoofdletters

Bijzonder respect:

• God, Zijne Majesteit, Allah. Niet in samenstellingen) godsdienst

Namen

• Jip en Janneke, Aladin, familie Berber

Er zijn uitzonderingen (en die moet je dus leren)

Uitzonderingen

Als de zin met een apostrof begint, dan schrijf je het tweede woord aan het begin van de zin met een hoofdletter. 

• Ze fietste naar school. 's Morgens was het gelukkig nog droog.

Als de zin met een cijfer begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van een zin.

• 83 procent van de leerlingen slaagt direct.

Uitzonderingen

Tussenvoegsels van namen ('de' 'van' 'el') schrijf je met een kleine letter als er een ander deel van de naam (bijvoorbeeld de voornaam) voor staat

• Ilse de Jong

Als er geen deel van de naam voor het tussenvoegsel staat, schrijf je wel een hoofdletter bij het eerste tussenvoegsel.

• meneer Van der Sluis
• mevrouw El Amrani

.

.

.

Uitzonderingen

Merknamen schrijf je met een hoofdletter, maar niet in samenstellingen

• Ik wil dat flesje Dior wel hebben, die barbiepop mag je houden.

Afkortingen 

• vwo, tv, wc
• tenzij het om namen gaat (ANWB, VVD, PSV). 
• Soms een combinatie PvdA

.

.

.

.

Uitzonderingen

Seizoenen, maanden en richtingen: 

• de zomer, het noordoosten, het is nu november

In het Engels schrijf je de maanden 

• wel met een hoofdletter. 

Uitzonderingen

Feestdagen zijn namen, dus die schrijf je met een hoofdletter. 

Niet: woorden die er van zijn afgeleid niet of een (historische) periode 

Met hoofdletter:

• Kerstmis/ Moederdag/ Nieuwjaar/ Eid-Al-Fitr/ Chanoeka 

Geen hoofdletter (samenstellingen en periodes):

• halloweenversiering, moederdagaanbieding, kerstsfeer, 
• carnaval, ramadan (langere periode)

.

.

Wat heb je in deze les over hoofdletters geleerd wat je nog niet wist?

Opdracht zelfstandig maken

Geef aan welke vorm van het woord [tussen haakjes] juist is? 

[In de avond] kijk ik meestal televisie.

1. 's avonds
2. 'S avonds
3. 's Avonds
4. 'S Avonds

De buren van mijn opa en oma heten [de bruin].

1. De buren van mijn opa en oma heten de Bruin.
2. De buren van mijn opa en oma heten de bruin.
3. De buren van mijn opa en oma heten De bruin.
4. De buren van mijn opa en oma heten De Bruin.

[karin van der veen] is een nicht van [meneer el hamdaoui].

1. Karin van der veen is een nicht van meneer el Hamdaoui.
2. Karin van der Veen is een nicht van meneer El Hamdaoui.
3. Karin Van Der Veen is een nicht van meneer El Hamdaoui.
4. Karin Van Der Veen is een nicht van meneer el Hamdaoui.

in het [zuiden] van [nederland] vieren we al [carnaval].

1. In het zuiden van Nederland vieren we al Carnaval
2. In het Zuiden van Nederland vieren we al carnaval.
3. In het zuiden van Nederland vieren we al carnaval
4. In het Zuiden van Nederland vieren we al Carnaval

ijsjes zijn heel lekker.

1. IJsjes zijn heel lekker.
2. Ijsjes zijn heel lekker.

Heb je de lesstof begrepen? Weet je nu wanneer je geen hoofdletters schrijft, en wanneer juist wel? IJsjes en een leuk paasfeest?

😒🙁😐🙂😃

Extra-Aan de slag!

    Je gaat twee korte teksten schrijven over een feestdag naar keuze. Geen ChatGPT!

Tekst 1 - tekstdoel = informeren. Tekstvorm = nieuwsbericht

    Tekst 2 - tekstdoel = overhalen. Tekstvorm = advertentie  







    
    Je gaat drie korte teksten schrijven. Woorden die je moet gebruiken: leerling, kluisje, boterhamzakjes, tweede verdieping.
Tekst 1 - tekstdoel = informeren. Tekstvorm = nieuwsbericht
    Tekst 2 - tekstdoel = overhalen. Tekstvorm = advertentie
    Tekst 3 - tekstdoel = amuseren. Tekstvorm = gedicht/verhaal

Drie keer dezelfde woorden, maar drie keer een ander tekstdoel.

    Klaar? Ga naar de volgende slide.

Je gaat drie korte teksten schrijven. Woorden die je moet gebruiken: leerling, kluisje, boterhamzakjes, tweede verdieping.
Tekst 1 - tekstdoel = informeren. Tekstvorm = nieuwsbericht
    Tekst 2 - tekstdoel = overhalen. Tekstvorm = advertentie
    Tekst 3 - tekstdoel = amuseren. Tekstvorm = gedicht/verhaal

Drie keer dezelfde woorden, maar drie keer een ander tekstdoel.
    Klaar? Ga naar de volgende slide.

Nieuwsbericht over een feestdag: denk aan hoofdletters. Gebruik minimaal 5 zinnen

Advertentie over een feestdag: denk aan hoofdletters. Gebruik minimaal 3 zinnen

Verder oefenen

Maak oefening 1, 2 en 3 'Hoofdletters'

https://www.cambiumned.nl/spelling/hoofdletters-en-afkortingen/

Nabespreken van de teksten

Wie wil zijn of haar tekst voorlezen? Zijn hoofdletters ingewikkeld of easy? Je kunt hier verder oefenen:

https://www.cambiumned.nl/spelling/hoofdletters-en-afkortingen/

Huiswerk & volgende week

Lees het nieuwsbericht over de smartvape.

https://nos.nl/artikel/2541127-kinderartsen-slaan-alarm-vanwege-opkomst-smartvape-enorm-verknipt-apparaat

Beantwoord de inhoudelijke vragen over de tekst. Neem je huiswerk de volgende les mee om na te bespreken. De volgende les gaan we zelf een tekst schrijven over vapen (met hoofdletters).