KUA Periode 2 Les 3

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

 Cultuur van het moderne 

Muziek

Samenvattend deze les:

Atonale muziek vs. Jazz

wie?

waarom?

hoe?

wat vind je ervan?

hoe beschrijf je deze muziek?

Lesdoelen

Je kent de kernconcepten en de context van het modernisme

Je weet waar de "Sacre du printemps" over gaat 

Je bent bekend met muziek in het modernisme

Je weet iets over Jazz

Wat zie je, wat hoor je?

De "Sacre du Printemps"(lentewijding) 

De "Sacre du Printemps" is een ballet en muziekstuk gecreërd door componist Igor Stravinsky.

Het werd voor het eerst opgevoerd in 1913.

Het verhaal: Over oude Slavische stammen die een ritueel uitvoeren om de aarde te eren en vruchtbaarheid te bevorderen. Centraal staat een jonge vrouw die als offer wordt gekozen en uiteindelijk danst tot ze sterft om de goden gunstig te stemmen.

Opvallend: Revolutionaire muziek en onconventionele choreografie van Vaslav Nijinsky.
Destijds een schandaal vanwege de intense en vernieuwende expressie van emoties, spanning en de kracht van rituelen

Modernisme

• Periode eerste helft 20e eeuw
  
• Grote veranderingen in de westerse samenleving en kunst
  
• Ontstaan verschillende kunststromingen
  
• Grootste idealen: Idee dat met kunst de wereld veranderd/verbeterd kan worden (utopie)
  
• Afstand van academische regels, breken met het verleden
  
• Origineel zijn, unieke werken, onafhankelijk (autonoom)
  
• Avant-garde; grote vernieuwingen in de kunst
  
• Onderzoek naar de essentie van kunst. Ontstaan van abstractie, expressie en vervreemding.
  

Kernconcepten

• VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN​
  
• ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN​
  
• EXPRESSIE EN VERVREEMDING​
  

​

Context

•  Ik weet dat kunstenaars BREKEN MET HET VERLEDEN: overgang van 19e naar 20e eeuw.
  
• Ik begrijp wat de Russische revolutie en WO1 en WO2 voor invloed hebben gehad op de kunsten.
  
• Ik weet wat de invloed van de TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN op de kunsten is (bv elektrisch licht, auto, treinen, radio)
  
• Ik begrijp welke maatschappelijke verhoudingen ter discussie staan (zoals socialisme, nationalisme versus internationalisme, eerste feministische golf en emancipatie van de vrouw)
  
• Nieuwe denkers (zoals Darwin, Freud)
  

!! Leerlingen schrijven volgens Cornell-methode mee met dit filmpje.

Modernistische muziek

Accenten: 

Expressionisme en atonaliteit in muziek 

Ontstaan nieuwe muzieksoorten: blues & jazz 

Voorbeelden/invalshoeken: 

• Waardering Afro-Amerikaanse muziek (jazz) 
  
• Muziek: blues & ragtime 
  
• Stravinsky (niet-Europese invloeden op kunstenaar) 
  
• Bartok: onderzoek volkscultuur 
  

FOTO: Schonberg

ATONALITEIT

Schönbergs muziek vanaf 1909 was atonaal. Dat wil zeggen dat het afstand neemt van de gebruikelijke traditionele toonladders en akkoorden. Omdat de melodie en samenklanken niet in verband staan tot een centrale toon, is elk gevoel van ordening en herkenning verdwenen.

Schönbergs eerste composities leken op de opzwepende stijl van de late romantiek, vooral van Wagner. In die muziek kwamen gedeeltes voor met grote, onlogische sprongen, begeleid door verrassende akkoorden die de luisteraar voortdurend in spanning hielden. Schönberg maakte deze uitzonderingen tot regel: hij schreef in heftige, onsamenhangende muzikale 'kreten' vol dissonante samenklanken. Hiermee probeerde hij als expressionist rechtstreeks gevoelens uit te drukken.

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN

• Ontstaan nieuwe muzieksoorten: blues & jazz 
  
• Ontstaan in New Orleans (Amerika)
  
• Vermenging van folk, blues, negrospirituals, ragtime en klassieke muziek
  
• Meeslepend RITME (strak en swingend)
  
• SYNCOPES (wanneer tonen niet op de eerste tel vallen)
  
• Bands met blaasinstrumenten, slagwerk, piano, tuba en soms een banjo
  
• IMPROVISATIES in de solo’s
  
• Piano en slagwerk vormen vaak de ritmesectie
  

KUA Periode 2 Les 3