Havo 3: Spelling & Formuleren HH

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

spelling en formuleren hh

inhoud

Herhalingsstof spelling & formuleren

herhalingsstof spelling/formuleren

Voor jonge mensen is skateboarden leuk, voor ..... wordt het te gevaarlijk

1. oude
2. ouden

Tekst & uitleg:

Als een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord naar een persoon verwijst, krijgt het een -n op het eind.  

Vraag: wanneer is het een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord? Antwoord: Wanneer je achter het bijvoeglijk naamwoord geen zn kunt invullen dat eerder in de zin gebruikt is, is sprake van een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord.

VB: Voor jonge mensen is skateboarden leuk, voor oude (mensen) wordt het te gevaarlijk

De ..... bleken goed te kunnen snowboarden

1. meeste
2. meesten

De gorilla wordt bedreigd met uitsterven, maar de ..... worden tegenwoordig goed beschermd.

1. meeste
2. meesten

Zij zijn de ..... die zich niet opgegeven hebben.

1. enige
2. enigen

accenttekens/ meervouden

Welk woord is correct geschreven?

1. kangoeroes
2. café's
3. lente's
4. tv-s

Welk woord is correct geschreven?

1. coördinatie
2. geäutomatiseerd
3. draaiïng
4. reunie

meervouden/ accenten

Meervoud op -s/'s: 

• meerdere klinkers zonder klankverandering: (eau/oe/ui) = -s

VB: cadeaus/ kangoeroes

• enkele klinker (a,u,i,o,y) of dubbele klinker met klankverandering (io) = 's

VB: radio's/ taxi's

• woord met accentteken op é = -s

VB: cafés

• woord met stomme e = -s

VB: dames

klankverandering trema

Trema voorkomt dat twee klinkers in een woord samen uitgesproken worden:

• Kopiëren/ beëindigen

NB: Het trema komt op de tweede klank

Bij samenstellingen (twee woorden > één) geen trema maar koppelteken:

• radio-interview

Welk woord is niet correct

1. buggy'tje
2. dressboys
3. s'morgens
4. lentes

Uitleg Samentrekking

Samentrekking

Een samentrekking houdt in dat een woorddeel, woord of zinsdeel kan worden weggelaten, omdat het eerder of later in de zin genoemd wordt. Door het identieke woord, (-deel) of de identieke zinsdelen weg te laten kun je korter formuleren en dat is efficiënter.  

Welk deel van het woord mag je weglaten?

Damesschoenen en herenschoenen

Welk deel van het woord mag je weglaten?

kleine landen en grote landen

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijk

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Niveaus van samentrekking

woordniveau: een woorddeel wordt weggelaten en op de plek van het weggelaten woorddeel wordt een streepje genoteerd: 

• voorwaarts: bakkersbollen en -speculaas
• achterwaarts: voor- en achteruitgang

Niveaus van samentrekking

Woordgroepsniveau: binnen een woordgroep worden een of meer woorden weggelaten:

voorwaarts: gescheiden mannen en vrouwen

achterwaarts: grote en middelgrote steden

Niveaus van samentrekking

zinsniveau: een of meer zinsdelen (ow, wg, lv, mv, bwb etc.) die twee keer voorkomen worden weggelaten.

• (voorwaarts) Mees gaat op de fiets en Joia (...) op de scooter
• (achterwaarts) Wij werken (...) en onze kinderen studeren elke dag van de week.

Ela geeft in het sportcentrum zelf streetdancelessen en steplessen.
Welk woord(deel) mag je weglaten?

1. Ela
2. step
3. lessen
4. zelf

Bij die zaak kun je trouwjurken, trouwpakken en trouwaccessoires kopen.

Welk woord(deel) mag je weglaten?

1. zaak
2. jurken
3. trouw
4. kopen

Pak nu je boek

Maak op pagina 61 opdracht 3, 4 en 5

Zijn de herhaalde spellingsonderdelen (nu wel) duidelijk?

1. ja
2. nee

Ben je voldoende voorbereid om zelf met de samentrekkingen aan de slag te gaan?

extra oefening en uitleg

https://www.cambiumned.nl/theorie/spelling/spellingsregels/zelfstandig-gebruikte-bijvoeglijke-naamwoorden-telwoorden-en-voornaamwoorden/

https://www.cambiumned.nl/theorie/stijl/formuleren/weglating-samentrekking/