4.4 Evolutietheorie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Snap je de grap?

Planning

- Korte toelichting 4.3 Indeling eukaryoten (geen leerstof)

- Herhaling/bespreking van basisstof 4.1 en 4.2 
(veel van jullie hadden nog moeite met nieuwe bio-begrippen en theorie/Binas goed gebruiken) 

- Leuke werkvorm + uitleg bij 4.4 Evolutietheorie

- Deadline PO fruitvliegen: donderdag 17 februari (maar later in vakantie inleveren mag ook, ik ben dan echter niet bereikbaar) 

Varianten (op basis van mutaties in het 'viroom' = virus genoom (DNA / RNA)) 

'

(https://www.evogeneao.com/en/learn/tree-of-life)

Om een gevoel bij ontstaan van soorten te geven. Vergelijkbaar met Binas 93A

nextstrain.org

4.3 indeling van eukaryoten 

Verdeling in klassen op basis van duidelijke kenmerken 

Stammen. (en sommige klassen)

vraag 19 - Zal het DNA van dieren die tot hetzelfde geslacht behoren meer of minder overeenkomsten vertonen dan het DNA van dieren die tot dezelfde klasse behoren? Leg je antwoord uit.

Mens

• Wat is gelijk en wat is er anders met de leeuw? 
• (canivora, felidae) 'panthera leo'

Cellen (herhaling §4.1 en 4.2)

- Welk organel stelt 2 voor? - Van welk celtype ('rijk') is deze cel?

Het mitochondrium speelt een belangrijke rol bij vrijmaken van energie. Daartoe worden een organische en anorganische stof opgenomen in de cel.
Welke anorganische stof wordt opgenomen en met welk transporttype?

1. water, met diffusie
2. water, met actief transport
3. zuurstof, met diffusie
4. zuurstof, met actief transport

Rechts zie je de 4 rijken staan. Sleep het juiste rijk naar de bijbehorende cel.

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

Prokaryoot, kan autotroof zijn. 

Geen celwand, tussen 10-100µm lang

Wel vacuole en celkern, heterotroof

Met celkern, maakt eigen organische stoffen uit anorganische stoffen

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

NB: deze Binas-pagina is echt fundamentele kennis
--> best vaak nodig/handig

autotroof en heterotroof

Produceert zelf organische stoffen (met C- en H-atoom) zoals glucose, eiwit en vet

Organisch of anorganisch?

Hoe kan je daar Binas 67F t/m H
bij gebruiken?

vraag 14

De nummers 1, 2 en 3 stellen het tegenwoordige dierenrijk, plantenrijk en schimmelrijk voor. De letters A en B geven insluitingsprocessen uit de endosymbiosetheorie weer. Gebruik bij deze opdracht je Binas (tabel 94C).

Stelt nummer 1 het planten- of het dierenrijk voor? Leg je antwoord uit met de processen die voorgesteld worden door de letters A en B.

havovwo.nl

Havo 2013-1 examenvraag over ziekteverwekkers. Welk multiple choice antwoord kies je en hoe heb je dat bepaald?

§4.4 Evolutietheorie

Doel: je begrijpt hoe de evolutie werkt en kan dit in drie stappen toepassen bij vraagstukken.

Simpelste voorbeeld:
hoe is de soort 'giraffe' met zijn lange nek ontstaan?

Tekenopdracht 

evolutie naboosten

- pak (kleur)potloden + leeg papier (bijv. A4 schrift)

- begin met het teken van een vis, bedenk zelf hoe die eruit moet zien 

Resultaat

Resultaat

Op zoek naar tanden en bioluminiscentie (zelf licht geven) 

Tekenopdracht 2.0

evolutie naboosten

- begin met het teken van een spin, bedenk zelf hoe die eruit moet zien 

Resultaat

Resultaat

Resultaat

Op zoek naar lange dikke poten, groot lichaam, haar, kleur

§4.4 Evolutietheorie

Doel: je begrijpt hoe de evolutie werkt en kan dit in drie stappen toepassen bij vraagstukken.

Simpelste voorbeeld:
hoe is de soort 'giraffe' met zijn lange nek ontstaan?

Wat denken jullie?

Boek zegt: 'Creationisme is een 'theorie''                                             

•  A hypothesis is a testable idea; A hypothetical idea that is repeatedly tested and found to be reliable may eventually become established as a scientific theory.

Darwin

De Lamarck

Ontstaan lange nek bij giraffes

Lamarck. De giraffe krijgt tijdens zijn leven een langere nek door het strekken van de nek naar hogere blaadjes. 

Darwin. De giraffen met de korte nek gaan dood, zodat er steeds meer giraffen komen met lange nekken.

• Welk idee is juist? 
• Vooral Darwin! Maar Lamarck ook bleek later door ontdekking epigenetica

Lamarck

een andere verklaring (theorie) dan Darwin

Evolutie

• Voorbeeld: berkenspanners 
  (peper en zoutvlinder)

Stappenplan evolutie

1. Door genetische recombinatie (=seks) en/of mutaties ontstaat genetische variatie in de populatie  (bijv. lactose-tolerantie bij mens)
   
   
2. De best aangepaste individuen met eigenschap .. X.. hebben een grotere kans om te overleven en voort te planten, door natuurlijke selectie
   
   
3. Hierdoor komt de gunstige eigenschap steeds vaker voor in de populatie (dus allelfrequentie wijzigt) = evolutie

Evolutie

• Voorbeeld: berkenspanners 
  (peper en zoutvlinder)

Opdrachten §4.4  'evolutietheorie'

50 t/m 53

+ werkblad evolutie 

Werkblad bacterien en evolutie

hoe is de soort 'giraffe' met zijn lange nek ontstaan?