blok 1 gram opdr 7 tm 11 (deel 2 RvL)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

blok 1 grammatica

Lesdoelen

Na deze les:

- heb je het meewerkend voorwerp nog eens herhaald. 

- weet je of een zinsdeel wel of geen meewerkend voorwerp is. 

- heb je de woordsoorten lw - znw - bnw - vz nog eens herhaald. 

Meewerkend voorwerp. Noteer dit schema in je schrift. Vergeet ook de symbolen niet! 

Stappenplan meewerkend voorwerp

1	Persoonsvorm	- zin in een andere tijd zetten. - zin vragend maken	( )
2	Onderwerp	Wie of wat + persoonsvorm	( )
3	gezegde	Alle werkwoorden in de zin OOK de persoonsvorm!	{ }
4	Lijdend voorwerp	Wie + gezegde + onderwerp	______
5	Meewerkend voorwerp	Aan wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp	= (twee strepen onder elkaar)

Het meewerkend voorwerp

Aan/voor wie of wat

+

wwg

+

meewerkend voorwerp

onderwerp

=

+

lv

De hond geeft het balletje aan zijn baasje.
meewerkend voorwerp =

Esther vertelt haar vriendin een verhaal.
meewerkend voorwerp =

wel of geen meewerkend voorwerp? 

Een meewerkend voorwerp kán met het voorzetsel 'aan' beginnen, maar dat hoeft niet. 

Niet alle zinsdelen die met 'aan' beginnen, zijn een meewerkend voorwerp! 

wel of geen meewerkend voorwerp? 

Als je het voorzetsel 'aan' kunt weglaten is het zinsdeel een lijdend voorwerp. Soms moet je dan de zin een beetje veranderen:

Ik geef deze tas aan jou.

Je kan 'aan' weglaten. Dan wordt het 'Ik geef jou deze tas'. 

'aan jou' is het meewerkend voorwerp. 

wel of geen meewerkend voorwerp? 

Als je het voorzetsel 'aan' kunt toevoegen is het zinsdeel een lijdend voorwerp. Soms moet je dan de zin een beetje veranderen:

Mijn moeder geeft oma de bos bloemen. 

Je kan 'aan' toevoegen. Dan wordt het 'Mijn moeder geeft aan oma de bos bloemen'. 

'oma' is het meewerkend voorwerp. 

wel of geen meewerkend voorwerp? 

In de zin: 'Ik hang de poster aan de muur', kun je het woordje 'aan' niet weglaten. Want dan klopt de zin niet meer. 

'aan de muur' is dus GEEN meewerkend voorwerp. 

Ik hang mijn jas aan de kapstok.

'aan de kapstok' is

1. wel een meewerkend voorwerp
2. geen meewerkend voorwerp

Hans geeft Harry een klap.

'Harry' is

1. wel een meewerkend voorwerp
2. geen meewerkend voorwerp

Johan is aan het leren voor zijn toets.

'aan het leren' is

1. wel een meewerkend voorwerp
2. geen meewerkend voorwerp

herhaling woordsoorten

lidwoord (lw)

de - het - een

zelfstandig naamwoord (znw)

namen van mensen, dieren, planten, dingen, eigennamen.

Je kan er een lidwoord voor zetten (muv eigennamen)

herhaling woordsoorten

bijvoeglijk naamwoord (bnw)

- Voegt een kenmerk of eigenschap toe aan een znw.

- Staat voor een znw.

voorzetsel (vz)

- Geven antwoord op vragen als: waarin, waaronder, waarmee, waardoor. 

- Een vz is altijd een deel van een zinsdeel; het staat nooit los in de zin. 

Overal in het bos staan paddestoelen.

het =

1. lw
2. znw
3. bnw
4. vz

Overal in het bos staan paddestoelen.

in =

1. lw
2. znw
3. bnw
4. vz

Overal in het bos staan paddestoelen.

bos =

1. lw
2. znw
3. bnw
4. vz

Overal in het bos staan paddestoelen.

paddestoelen =

1. lw
2. znw
3. bnw
4. vz

De aardige juf gaf de slimme leerling een groot compliment.

Hoeveel bijvoeglijke naamwoorden staan er in deze zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

             Persoonlijk voornaamwoorden     

4

Persoonlijke voornaamwoorden verwijzen naar een persoon, een groep personen, voorwerpen of zaken.

Tip:

Weet je niet zeker of iets een persoonlijk voornaamwoord is? 

• Vervang het woord dan door een naam.
• Kun je het niet vervangen door een naam? Dan is het geen persoonlijk voornaamwoord.

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

Persoonlijke voornaamwoorden

Enkelvoud	onderwerpsvorm	voorwerpsvorm
1e persoon	ik	me/mij
2e persoon	je/jij	je/jij
	u	u
3e persoon	hij	hem
	ze/zij	ze/haar
	het	het

Meervoud	onderwerpsvor,	voorwerpsvorm
1e persoon	wij	ons
2e persoon	jullie	jullie
	u	u
3e persoon	ze/zij	ze/hen/hun

voorbeeld

Dit kun je leren. 

Is 'hij' een persoonlijk voornaamwoord?

1. Ja
2. Nee

Ik heb de sleutels van Madelon geleend.

Het persoonlijk voornaamwoord is / de persoonlijke voornaamwoorden zijn...

1. ik
2. ze
3. Madelon
4. ik / ze

Wat is het persoonlijk voornaamwoord

1. Hij
2. Iedereen
3. Het
4. Niets

Zij heeft aan hem verkering gevraagd.

Het persoonlijk voornaamwoord is /
de persoonlijke voornaamwoorden zijn...

1. Zij
2. Zij, aan
3. hem
4. zij hem

Je kunt ze morgen bij mevrouw Rozemeijer ophalen.

het persoonlijk voornaamwoord is / de persoonlijke voornaamwoorden zijn...

1. je
2. mevr. Rozemeijer
3. je / ze
4. ze

Huiswerk

Maak opdracht 7 tm 11

blz 20 tm 22

Let op de manier waarop je zinsdelen mag aangeven!