4.2

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

4.2 Bacteriën, virussen, schimmels

LEERDOELEN
- Je kunt kenmerken van bacteriën noemen.
- Je kunt kenmerken van virussen noemen.
- Je kunt kenmerken van schimmels noemen.

Terugblik BS 1

Celkenmerken van de 4 rijken

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

Terugblik BS 1

1. Onder welke groep vallen de bacteriën en de archaea?
2. Wat hebben bacteriën en archaea met elkaar gemeen?
3. Wat is bijzonder aan de groep cyanobacteriën?
4. Wat is een verschil tussen de archaea en de bacteriën?

Bacteriën (Binas 78)

Bacteriecel (en archea)

soorten bacteriën (79A)

Gemiddeld 10x kleiner dan dierlijke, plantaardige of schimmelcel (1 tot 10 micrometer)

Nuttige prokaryoten

1.  beschermlaag tegen ziekteverwekkers
2. 'Darmflora' helpt bij vertering van voedsel
3.  Biotechnologie voor produceren van 
   o.a. yoghurt, zuurkool,  insuline (hormoon)

(Schadelijke) prokaryoten 

•  Eten ook (resten van) dieren en planten
• Veroorzaken veel ziektes (zie 79A). Denk bijv. aan
  - (keel)ontsteking
  - salmonella           
  - cholera                 
  - tubercolose       
• Delen ontzettend snel, sommige wel elke
  20 min onder goede omstandigheden.
  

Voortplanting prokaryoten

D.m.v. celdeling

DNA ligt op één circulair chromosoom

Evt. plasmiden

DNA uitwisseling

1. transformatie

2. conjugatie

3. transductie 

Virussen

Virussen

- Gem. 0.1 µm lang.
- Geen organisme -> leeft niet

- Bestaat uit DNA of RNA en een eiwitmantel

- Voortplanting in gastheer

Virussen - Bacteriofagen

- Gebruiken bacteriën
   als gastheer

Schimmels

Schimmels

- Celwand van chitine

- Eencelligen: Gist

- Heterotroof

- Bestaat uit draden: mycelium

Nut:

- Afbraak organisch materiaal

- Voedsel maken

- Antibiotica 

Huiswerk

17 - 20 - 22 - 23

Online of in het boek