12.1: Eigenschappen doorgeven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom V2A

• Doe je kauwgom in de prullenbak
• Eten en drinken in je tas
• Hang je jas over je stoel
• Doe je telefoon en oordopjes in je tas

• Pak je boek
• Pak een schrift
• Pak een pen

12.1: Eigenschappen doorgeven

Startopdracht: 

Stamboom maken

- Maak een stamboom van je eigen familie

- Kies een eigenschap (oogkleur, haarkleur o.i.d.) 

- Geef dit aan met een kleurtje

- Maak een legenda met wat elke kleur is

Hoe kom je aan blauwe ogen?

- Moeder heeft twee allelen voor blauwe ogen

- Vader heeft twee allelen voor blauwe ogen

Wat is voor beiden het genotype?

Hoe kom je aan blauwe ogen?

- Twee verschillende allelen: heterozygoot

- Twee dezelfde allelen: homozygoot

Wat is vader? Wat is moeder? Wat is kind?

Hoe kom je aan blauwe ogen?

Iedereen heeft dezelfde allelen, iedereen heeft dezelfde oogkleur

Hoe kom je aan blauwe ogen?

Niet dezelfde allelen, niet dezelfde oogkleur

- Sommige allelen zijn 'sterker' (dominant) dan andere (recessief)

Welk allel is hier dominant?

Hoe noteer je erfelijke eigenschappen?

Hoe zien de nakomelingen er uit?

Oefening 1

Twee ouders zijn allebei homozygoot, ze hebben allebei blauwe ogen. Bruin is dominant over blauw. Wat is de kans dat ze een kind krijgen met bruine ogen?

Oefening 1

1. Wat is het genotype van de ouders? 

2. Welke allelen hebben ze?

3. Maak een kruisingsschema 

4. Wat is de kans op een kind met bruine ogen?

Kruisingstabel

	a	a
a	aa (blauw)	aa (blauw)
a	aa (blauw)	aa (blauw)

De kans op een kind met bruine ogen is 0/4, dus 0%

Oefening 2

Twee ouders zijn allebei heterozygoot voor oogkleur. Bruin is dominant over blauw. Wat is de kans dat ze een kind krijgen met blauwe ogen?

Oefening 2

1. Wat is het genotype van de ouders? 

2. Welke allelen hebben ze?

3. Maak een kruisingsschema 

4. Wat is de kans op een kind met blauwe ogen?

Kruisingstabel

	A	a
A	AA (bruin)	Aa (bruin)
a	Aa (bruin)	aa (blauw)

De kans op een kind met blauwe ogen is 1/4, dus 25%

Oefening

Kort haar (A) is dominant over lang haar (a) in konijnen. Een heterozygoot en homozygoot dominant konijn gaan paren.

Maak een kruisingstabel. Welke fenotypen kan je verwachten?

Oefening

1. Wat is het genotype?

Aa en AA

2. Welke allelen hebben ze?

Konijn 1: A en a, konijn 2: A en A

3. Maak een kruisingsschema

Kruisingstabel

	A	a
A	AA (kort haar	Aa (kort haar)
A	AA (kort haar)	Aa (kort haar)

Welk fenotype kan je verwachten? Kort haar.

Welkom V2A

• Doe je kauwgom in de prullenbak
• Eten en drinken in je tas
• Hang je jas over je stoel
• Doe je telefoon en oordopjes in je tas

• Pak je boek
• Pak een schrift
• Pak een pen

Kies de juiste definities bij de juiste begrippen

Het allel dat onderdrukt kan worden (zwakker)

Het overheersende allel (sterker)

twee verschillende allelen voor een eigenschap

Twee dezelfde allelen voor een eigenschap

Zichtbare eigenschappen van een organisme

De allelen die een organisme heeft voor een eigenschap

Fenotype

Genotype

Heterozygoot

Homozygoot

Recessief

Dominant

Als iemand het genotype BB heeft, dan is die persoon...

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot dominant
3. Heterozygoot recessief
4. Homozygoot recessief

Als iemand het genotype Bb heeft, dan is die persoon ...

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot dominant
3. Heterozygoot recessief
4. Homozygoot recessief

Waarom kan iemand niet heterozygoot dominant/recessief zijn?

Wat als allelen even sterk zijn?

Dus de allelen zijn niet dominant of recessief.

Welk fenotype?

Hoe ontstaan er drie of meer fenotypen?

• Intermediair --> 3 fenotypen, beide allelen zijn 'even sterk'. Als beide allelen aanwezig zijn, ontstaat een tussenvorm. Noteren we als volgt: K^zK^w
• Co-dominant --> 1 gen met meerdere allelen:  bloedgroepen. Beide allelen komen tot uiting. 

Intermediair

Co-dominantie

Opdrachten maken

Jullie krijgen werkblad.

In tweetallen maken