5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

5.5 Fabrikanten en politici zoeken ze het buiten Europa 

Maak opdracht 79

Blz. 185

Welk land was het eerste dat op grote schaal industrialiseerde?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Verenigd Koninkrijk
4. Nederland

5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa

Vanuit de geïndustrialiseerde gebieden in Europa komt steeds meer vraag naar grondstoffen, maar ook de behoefte aan nieuwe afzetmarkten. Vanuit economische motieven ontstaat hierdoor het modern imperialisme; het wens tot het veroveren van een groot overzees rijk. Er zijn naast economische motieven ook politieke en cultureel-mentale motieven voor het koloniseren van grote delen van Afrika en Azië door Europese landen. 

Een nieuw vorm van imperialisme

• 16e eeuw: Handelsposten, alleenrecht op handel verkrijgen (monopolie)
• Vanaf 1850: Veroveren van grote gebieden in Azië en Afrika, waar bestuur wordt ingericht
• Nieuwe golf van veroveringen met als doel een groot koloniaal rijk = Modern Imperialisme

Economisch motief

• Grondstoffen voor fabrieken komen vaak uit (sub)tropische gebieden in Azië en Afrika
• Vraag naar grote hoeveelheden!
• Zoektocht naar afzetgebied, doordat meer Europese landen een eigen industrie opzetten
• Veroveren van gebieden zorgt voor zekerheid! 

Politiek motief

• Opkomst nationalisme; streven naar eigen staat voor het volk, verheerlijken van het eigen volk
• Duitse eenwording na reeks van oorlogen tegen Frankrijk (1871)
• Frankrijk gaat buiten Europa op zoek naar eerherstel; verovering van groot wereldrijk prioriteit! 
• Met groot rijk tel je mee!

Aan de slag!

• maak opdrachten 80, 84, 85, 88, 90 en 91

Burgers en stoommachines

5.5 Fabrikanten en politici zoeken ze het buiten Europa 

Modern Imperialisme

Imperialisme: 

Politiek van streven naar gebiedsuitbreiding door het veroveren of afhankelijk maken van andere landen of streken”.

Scramble for Africa

• Europese landen wilden grote stukken van Afrika hebben
• Spanningen tussen landen lopen flink op!
• Conferentie van Berlijn: Afrika wordt op tekentafel verdeeld met willekeurige penstreken
• Frankrijk: West-Oost
• Groot-Brittannië: Noord-Zuid

Culturele superioriteit

• Geen twijfel aan West-Europese culturele superioriteit
• Darwin gebruikt superioriteit wetenschappelijk te bewijzen
• White man's burden: 'onbeschaafde' volkeren laten meeprofiteren van Westerlijke beschaving

Verspreiden christendom

• Missionarissen naar Afrika en Azië om (rooms-katholieke of protestantse) christendom te verspreiden
• O.a. ondersteuning in onderwijs, gezondheidszorg en jeugdwerk
• Belangrijk cultureel-mentaal motief voor imperialisme!

Aan de slag!

• maak opdrachten 93, 94, 95, 99, 100, 101 en 103

Wat was een gevolg van het modern imperialisme voor de inheemse bevolking?

1. Onderdrukking en culturele assimilatie
2. Economische welvaart voor iedereen
3. Politieke onafhankelijkheid
4. Versterking van lokale tradities

Wat was een belangrijk economisch motief voor het modern imperialisme?

1. Verspreiding van culturele waarden
2. Bevordering van internationale samenwerking
3. Vermindering van militaire conflicten
4. Toegang tot grondstoffen en afzetmarkten

Aan de slag!