Samenstellingen en trema

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

• Lezen (10 minuten)
• Doelen
• Theorie
• Opdrachten/huiswerk
• Afsluiting

Welkom bij Nederlands!

Tekst

Deze les

10 minuten lezen

herhaling samenstellingen

gebruik trema

maken opdracht 3

+ nakijken 

Doelen

Je leert:

• wat samenstellingen zijn,
• wat koppeltekens en trema's zijn

Samenstelling

Je schrijft een samenstelling als één woord.

windmolenmonteur

Je zet NOOIT een spatie in een samenstelling.

Je zet een koppelteken bij letterverwarring.

wiskunde-expert

Samenstellingen met een tussenklank-s

Je schrijft de tussenklank-s als je die hoort in de samenstelling.

• Dorp + gek = dorpsgek

• Dorp + straat = Dorpsstraat

Koppelteken

Koppelteken:

In samenstellingen die verkeerd gelezen kunnen worden, plaatsen we een koppelteken:

zo-even, stage-uren, radio-omroep, na-apen, mini-jurk, 

auto-ongeluk

Tussenletter -n bij samenstellingen

Algemene regel:

Het eerste deel van de samenstelling heeft alleen een meervoudsvorm op -en. In dat geval schrijf je -en in de samenstelling.

Bijvoorbeeld: hondenhok, eikenbos, ballenbak

Wat is de samenstelling?
brood + mes

Wat is de samenstelling?
mening + verschil

Wat is de samenstelling?
zon + bloem

Wat is de samenstelling?
pan + koek

Wat is de samenstelling?
kat + bak

Wat is de samenstelling?
druif + sap

Wat is de samenstelling?
beer + sterk

Trema 

• Verkeerde uitspraak, trema op klinker nieuwe lettergreep. 
  
• Samengestelde telwoorden.
• Géén trema, maar koppelteken in andere samenstellingen.
• Géén trema als je het niet verkeerd uit kan spreken.

Voorbeelden trema:

• Azië
• patiënt
• geëerd
• knieën
• zeeën

Wat is juist?

1. kolonien
2. koloniën

Wat is juist?

1. ideeen
2. ideeën

Wat is juist?

1. financieel
2. financieël

Wat is juist?

1. gekopieerd
2. gekopieërd

Wat is juist?

1. kopieerapparaat
2. kopieërapparaat

Wat is juist?

1. kopieerapparaat
2. kopieërapparaat

oefenen: 3 minuten, zoveel mogelijk woorden

1. Schrijf in je schrift een woord met een trema
2. Geef je schrift aan je buurman/vrouw
3. hij/zij vult aan
4. wisselen

Maak opdracht 3 op blz. 207