Bouwsteen 1 - Startklaar

• Ges
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in je tas
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Laptop

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Hoe zit je er momenteel bij?

Overzicht Periode 1

• Thema: JdW-Kijkwijzer
• Benodigde lesmaterialen: Kijkwijzer, klimwijzer, laptop

Bijeenkomst 1	Bijeenkomst 2	Bijeenkomst 3	Bijeenkomst 4
Startklaar	Voorkennis activeren	Leerdoelgericht werken	Formatief handelen

Bijeenkomst 5	Bijeenkomst 6	Bijeenkomst 7	Bijeenkomst 8
Actieve verwerking	Inclusieve didactiek	Concrete en herkenbare voorbeelden	Afsluiting

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. VOORAF: Startklaar, Voorkennis activeren
2. INSTRUCTIE: Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden
3. TOEPASSING: Actieve verwerking, Formatief handelen 
4. EVALUATIE: Afsluiting

Op een schaal van 0 tot 10:
Hoe belangrijk vind jij de Bouwsteen 'Startklaar'?

010

Hoe ziet 'Startklaar zijn' eruit voor leerlingen volgens jou?

Wissel uit in duo's

Hoe ziet 'Startklaar zijn' eruit voor leerlingen?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Kijkwijzer

Klimwijzer

Punten Lesobservatie formulier hierbij verwerken?

Wissel uit in duo's

Hoe ziet 'Startklaar zijn' eruit voor docenten?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Hoe ziet 'Startklaar zijn' eruit voor docenten volgens jullie?

      Leerdoelen

1. Je kent de inhoud van de bouwsteen Startklaar (R).
2. Je kunt de juiste omstandigheden creëren om samen met de leerlingen startklaar te zijn voor de les (T1).
   
   De volgende bijeenkomst:
3. Je kunt, indien de situatie afwijkt van normaal, de juiste omstandigheden creëren om samen met de leerlingen startklaar te zijn voor de les (T2).

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Opbouwen van gewoontes

"Onderzoek toont aan dat een goede sfeer zorgt voor betere schoolresultaten."

"Een effectieve aanpak van gedrag in school vraagt nadenken over routines en relatie, niet alleen over regels en sancties."

"Zonder goed gedrag wordt effectief leren moeilijk." 

(Bennet, 2020) 

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Gedrag

1. Gedrag dient als een curriculum te worden beschouwd.

2. Gedrag moet aan de leerlingen worden onderwezen, enkel uitleggen is onvoldoende.

3. Een uniforme gedragsstrategie is effectief voor alle leerlingen.

4. Optimaliseer de omgeving zodanig dat het voor leerlingen gemakkelijker is om gewenst gedrag te vertonen dan om ongewenst gedrag te vertonen.

5. Constructieve relaties zijn geworteld in structuur en hoge verwachtingen.

6. Leerlingen zijn inherent sociale wezens.

7. Consistentie vormt de basis voor goede gewoonten.

8. Ieder individu wil ertoe doen.

9. De regels van onze school zijn bindend voor iedereen.

10. De regels van de klas zijn specifiek en moeten worden nageleefd.

(Bennet, 2020) 

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Wissel uit in duo's

Hoe maken we gewenst gedrag echt makkelijker en ongewenst gedrag moeilijker?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Routine

Een routine is een reeks opeenvolgende gedragingen die je regelmatig gebruikt om een bepaald doel te bereiken. Routines zijn een soort recept.  

Routines zijn:

• specifiek
• komen in een vaste volgorde voor
• eenvoudiger te onderwijzen omdat ze heel duidelijk gedefinieerd zijn;
  
• een ‘verzameling’ van gedragingen die belangrijk zijn voor de groep om op een beschaafde en efficiënte manier te functioneren.
  

(Bennet, 2020) 

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Wissel uit in duo's

Aan welke routines besteed jij op dit moment veel aandacht?

Hoe doe je dit? 

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Goed gedrag

• Goed gedrag draagt fundamenteel bij aan elke onderwijsdoelstelling.

• Het verbeteren van gedrag dient een gemeenschappelijk doel te zijn voor iedereen in het onderwijsveld.

• Een positief gedragspatroon is een essentiële voorwaarde voor effectief leren.

• Goed gedrag stimuleert en versterkt de motivatie van leerlingen.

(Bennet, 2020) 

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Op een schaal van 1 tot 5:
In hoeverre vind je de procedures op JDW van belang?
Denk hierbij aan te laat, eruit gestuurd, geen spullen bij, etc.

05

Procedures

Te laat

Bij te laat komen wordt de leerling niet meer toegelaten in de les. De leerling blijft in de aula tot het volgende uur begint. Ouders worden gebeld door de mentor, en de leerling moet in gesprek met de mentor.

Eruit gestuurd

De leerling wordt uit de les verwijderd wanneer de veiligheid in het geding is of het onmogelijk is voor de docent om les te geven. De docent belt naar de balie dat de leerling eraan komt en geeft gepast strafwerk mee. De leerling meldt zich bij de balie. De leerling gaat vlak voor het einde van de les terug naar de klas en maakt een afspraak met de docent voor een herstelgesprek en om het strafwerk in te leveren. De docent schrijft een logboekstukje met reden voor eruit sturen en afspraak naar aanleiding van het herstelgesprek. Een herstelgesprek vindt plaats voor de volgende les.

Leswissel

De leerlingen verlaten pas op signaal van de bel en instructie van de docent het lokaal en niet eerder. Leerlingen blijven tot die tijd op hun plek zitten.

Spullen niet in orde

Iedere dag wordt bij de voordeur gecontroleerd of leerlingen een gepaste schooltas en schoolspullen (schooltas met ritssluiting: JdW-map, laptop, boeken, etui) bij zich hebben. Wanneer dit niet op orde is, wordt de leerling naar huis gestuurd. Ouders worden gebeld dat de leerling eraan komt om een schooltas en/of schoolspullen op te halen. Wanneer dit in het lokaal wordt geconstateerd, dan wordt er naar de balie gebeld dat de leerling zijn schoolspullen van huis moet halen. Ouders worden door de baliemedewerker gebeld en de leerling gaat naar huis om zijn/haar schoolspullen op te halen.

Telefoon

Eerste overtreding 
De leerling wordt naar de balie gestuurd en levert daarde smartphone in (de docent belt de balie dat de leerling eraan komt). De leerling gaat terug naar de les.

De smartphone wordt ingenomen voor de rest van de dag. De balie registreert de overtreding in Somtoday. Ophalen kan na de laatste les van de leerling.

Tweede overtreding
De leerling wordt door de docent naar de balie gestuurd en levert daar de smartphone in (de docent belt de balie dat de leerling eraan komt). De leerling gaat terug naar de les.

De smartphone wordt ingenomen voor de rest van de dag. De balie registreert de overtreding in magister. Ophalen kan alleen door ouder of verzorger aan het einde van de lesdag om 16.15 uur bij de locatieleiding.

Derde overtreding

De leerling neemt de telefoon niet meer mee naar de klas.

• Herhaaldelijke overtredingen: De smartphone gaat na overleg door de teamleider met de ouders en leerling niet meer mee naar school.

• Uitzonderingen: In speciale situaties, zoals bij medische redenen, kan een uitzondering worden gemaakt. Dit wordt overlegd met de schoolleiding.

Betreffende docenten worden hiervan op de hoogte gebracht.  docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Wissel uit in duo's

Denkend aan de voorbeelden op de vorige slide:

Waar besteed jij op dit moment veel aandacht aan?

Waar zouden we, volgens jullie, gemeenschappelijk meer aandacht aan kunnen besteden?

Verdiepende vraag voor de trainer:

Waarbij zou je elkaar kunnen ondersteunen?

Wat voor feedback geef je deze collega?

Pauze

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Noteer

Noteer kort voor jezelf, naar aanleiding van de eerste schoolweken, de antwoorden bij de volgende opdracht.

Opdracht:

Kies vier type leerlingen uit je klas, bijvoorbeeld een leerling die goed kan leren, een leerling die moeite heeft met leren en een stille (of juist heel drukke) leerling.

• Welke verwachtingen heb je van de leerling? 
• Wat merkt een leerling van jouw verwachtingen?
  Wat zien leerlingen jou doen, of horen ze je zeggen?

Pygmalion effect

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Pygmalion effect

(Jacobson & Rosenthal, 1968; Weinstein, 1986; Saphier, 2017; Rubie Davies, 2015)

Centrale vraag: In welke mate hebben leraarverwachtingen invloed op cognitieve leerprestaties?

Conclusie: overtuiging dat leraren anders omgaan met (groepen) leerlingen en dat dit de leerprestaties beïnvloed. Via verbale en non-verbale communicatie.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Wissel uit in duo's

Welke handelingen zijn kenmerkend voor een docent met hoge verwachtingen?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Verwachtingen

(Jacobson & Rosenthal, 1968; Weinstein, 1986; Saphier, 2017; Rubie Davies, 2015)

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Verwerkingsopdracht

Bereid onderstaande opdracht voor voor de volgende bijeenkomst:

Denkend aan jouw eigen lespraktijk...

• Kun je een voorbeeld geven waarbij je (onbewust) een lage verwachting had van een leerling? 
  
• Hoe heb je de vertaalslag gemaakt naar een hoge verwachting?
  

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Afsluiting

1. Je kent de inhoud van de bouwsteen Startklaar (R).
2. Je kunt de juiste omstandigheden creëren om samen met de leerlingen startklaar te zijn voor de les (T1).

Zijn alle doelen behaald?
Moet er volgende week nog ergens (extra) aandacht aan worden besteed?

Vragen stellen

Laten we met elkaar inzoomen op de verschillende typen vragen die wij aan leerlingen stellen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Waar ga je morgen meteen
mee aan de slag?

    Begrippen uit deze les

• Gedragscurriculum
• Startklaar
• Gewenst en ongewenst gedrag
• Routines
• Succeservaringen
• Hoge positieve verwachtingen

Plan je flitsbezoek

Tijdens het flitsbezoek focus je je op onderstaande punten.

Voer het lesbezoek uit voor de volgende bijeenkomst.

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Relevante Literatuur

Literatuur:

Bennett, T. (2022). Phronese. Regie in de klas.

Voerman, L., Faber F. (2023). Didactisch coachen 1. De Weijer Design

Voerman, L., Faber F. (2020). Diddactisch coachen 2. De Weijer Design

Sherrington, T. (2021). Phronese. Doorloopjes 1

Sherrington, T. (2022). Phronese. Doorloopjes 2

Sherrington, T. (2023). Phronese. Doorloopjes 3

Johan de Witt document:

Gedragscurriculum 

Zijn alle doelen behaald?
Moet er volgende week nog ergens (extra) aandacht aan worden besteed?