Markten en marktvormen

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-5

Markten

Wat is een markt?

Verschillende markten

• Goederenmarkt
• Dienstenmarkt
• Arbeidsmarkt
• Vermogensmarkt
• Valutamarkt
  
  Een markt is een plaats waar vragers en aanbieders elkaar 'ontmoeten'.

Sleep de markten naar de bijbehorende plaatjes

Vermogensmarkt

Goederenmarkt

Dienstenmarkt

Arbeidsmarkt

Valutamarkt

Marktvormen

Om welke marktvorm het gaat, wordt vooral bepaald door twee factoren: 

• de aard van de producten
• het aantal aanbieders (die deze producten willen kopen)

Aanbieders

Een aanbieder is aanwezig op de markt om goederen of diensten te verkopen aan haar vragers. 

In een markt kan je één aanbieder, een beperkt aantal aanbieders of veel aanbieders hebben

De vrager (afnemer)

Als jij iets wilt kopen, dan ben je aan afnemer: je vraagt of verlangt naar een product of dienst. 

In een markt kan er één afnemer zijn, een beperkt aantal afnemers of veel afnemers.

Als jij naar de bioscoop gaat, is de bioscoopeigenaar dan een vrager of aanbieder?

1. Vrager
2. Aanbieder
3. Geen van beide

Als de bioscoopeigenaar een nieuwe film koopt bij een filmmaker, is hij dan een vrager of aanbieder?

1. Vrager
2. Aanbieder
3. Geen van beide

De aard van het product

Homogene goederen zijn producten waarvan elke eenheid in de ogen van de afnemer precies hetzelfde is

Heterogene goederen zijn goederen of diensten waar je als klant verschillen in kan zien

Sleep de goederen naar de juiste plek

Heterogene goederen

Homogene goederen

Elektriciteit

Frisdrank

Graan

Suiker

Auto

Geld

Melk

Toetreding tot 

de markt

De toetreding tot een markt kan vrij zijn of beperkt worden door marktbarrières. 

Voorbeelden van zulke barrières zijn:

• patentbelemmeringen
• vestigingseisen
• juridische barrières

Even tussendoor:
Hoe meer aanbieders er op een markt zijn...

1. ...hoe groter de concurrentie is (en dus een hogere prijs voor een product).
2. ...hoe kleiner de concurrentie (en een hogere prijs voor een product).
3. ...hoe groter de concurrentie (en een lagere prijs voor een product).
4. ...hoe kleiner de concurrentie (en een lagere prijs voor een product)

Marktvormen

Als je weet hoeveel aanbieders en vragers er zijn, en welke aard het product heeft (homogeen/heterogeen) kan je de marktvorm bepalen:

• Volkomen concurrentie
• Monopolie
• Oligopolie
• Monopolistische concurrentie

Volkomen concurrentie

In een volkomen concurrentie zijn veel vragers en aanbieders. Het is een homogeen product. De prijs is al bepaald door de hoeveelheid aanbieders en hoeveelheid vragers. In mijn eentje naar een andere aanbieder stappen, verandert de prijs niet. 

Monopolie

Bij een monopolie zijn er veel vragers en is er maar één aanbieder. Logischerwijs een homogeen goed.  

De prijs is meestal hoog, want er is geen concurrentie. 

Waarom heeft de NS (Nederlandse Spoorwegen) een monopolie in Nederland?

Oligopolie

Een oligopolie heeft veel vragers en weinig/beperkt aantal aanbieders. Veel producten die je kent zijn producten van een oliopolist. De bedrijven houden elkaar in de gaten: als een grote concurrent de prijs verlaagt, kan jij als bedrijf niet 200 euro duurder zijn.

Producten kunnen homogeen of heterogeen zijn.

Soms is er ook sprake van kartels tussen bedrijven.

Bij welke producten kan de marktvorm oligopolie ontstaan?

1. Benzine
2. Mobiele telefoons
3. Cola
4. Vliegreizen

Monopolistische concurrentie

Lijkt op een volkomen concurrentie. Maar hier is het een heterogeen goed. Marketing en reclame zijn belangrijk om een aandeel in het markt te krijgen. 

Kenmerken en voorbeelden

Lijkt op een volkomen concurrentie. Maar hier is het een heterogeen goed. Marketing en reclame zijn belangrijk om een aandeel in het markt te krijgen. 

Volkomen concurrentie

• Veel aanbieders
• Veel vragers
• Homogeen product

Voorbeeld:

aandelen van een bedrijf,

valutamarkt

Monopolie

• Eén aanbieder
• Veel vragers
• Homogeen product
• Mogelijkheid tot kartels

Voorbeeld:

De NS

Oligopolie

• Enkele aanbieders
• Veel vragers
• Homogeen of heterogeen product

Voorbeeld:

Supermarkten, benzine, vliegtuigmaatschappij

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders
• Veel vragers
• Heterogeen product

Voorbeeld: 

Auto's, kleding, restaurants in een grote stad 

Welke marktvormen
ken je?

Wat begrijp je nog niet helemaal?