Samenvatting H. 3.7. en 3.8.

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Samenvatting

3.7. en 3.8.

3.7. Meewerkend voorwerp

Welke stappen bij zinsontleding?

1) bepaal de pv 

2) zet strepen om de zinsdelen

3) bepaal het wg  

4) bepaal het o 

5) bepaal het lv   (HERHALING NODIG over lijdend
                                 voorwerp? - Zie hoofdstuk 1.7.

Stappen - uitleg

1) pv - zin in andere tijd / aantal veranderen in zin / zin vragend
             maken (niet altijd mogelijk)  PV = ALTIJD WERKWOORD

2) Plaats strepen om de zinsdelen - wat kun je vóór de pv
    zetten? Dat is een zinsdeel. Zet een streep.

3) wg  - alle werkwoorden in de zin (ook PV!)

4) ow - wie/wat + wg    (= 'hoofdrolspeler')

5) lv   - wie/wat + wg + ow  (= daar waar de hoofdrolspeler iets
                                                 mee doet)

= 1e rol

= 2e rol

De rollen

                        O                     WG            ?                                       LV

De verpleegkundige / gaf / de patiënt / de voorgeschreven medicijnen.

1e rol

2e rol

3e rol

De 

derde 'rol' 

Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Het werkt mee met het onderwerp, werkwoordelijk gezegde
en lijdend voorwerp. 

JE STELT DE VRAAG:

= 3e rol

aan of voor wie/wat + wg + o + lv

Werkwoorden met de betekenis van GEVEN en VERTELLEN hebben vaak een meewerkend voorwerp bij zich. 

LET OP: niet elke zin heeft een meewerkend voorwerp!

Oefenen

1. De receptioniste gaf de sleutel aan de hotelgasten.

2. Zij vertelden haar alles over hun reis.

3. In het deftige hotel konden de gasten hun koffer aan de
    piccolo geven. 

Benoem het meewerkend
voorwerp van elke zin.

Let op: daarvoor moet je ook pv, wg, o en lv benoemen!

Meewerkend voorwerp (mv)

1. De receptioniste gaf de sleutel aan de hotelgasten.

     MV = Aan of voor wie/wat gaf de receptioniste de sleutel?
     Meewerkend voorwerp = aan de hotelgasten

2. Zij vertelden haar alles over hun reis.

    MV = Aan of voor wie/wat vertelden zij ?   
    Meewerkend voorwerp = haar

3. In het deftige hotel konden de gasten hun koffer aan de piccolo geven. 
     MV = Aan voor wie/wat konden de gasten hun koffer geven?
      Meewerkend voorwerp = aan de piccolo

    

aan of voor wie/wat + wg + o + lv

Antwoorden

                      o              pv+wg       lv                       mv

1. De receptioniste / gaf / de sleutel / aan de hotelgasten.

        o      pv+wg    mv       lv

2. Zij / vertelden / haar / alles / over hun reis.

                                            pv+wg                o                  lv

3. In het deftige hotel / konden / de gasten / hun koffer /

           mv                   wg

    aan de piccolo  / geven.

3.8. Voltooid deelwoord

Voltooid deelwoord

=> Altijd een werkwoord  (net als de persoonsvorm)

=> Bepaal eerst: is het werkwoord een pv?

                - JA? Kies de juiste vervoeging en uitgang.

=> Geen pv? Check: voltooid deelwoord / infinitief?

=> Voltooid deelwoord herken je aan:

         

• ook ALTIJD een vorm van hebben, zijn of worden
• voltooid deelwoord staat meestal einde van de zin 

 Twijfel je? Check: woord langer maken OF
                           'T KoFSCHiP X

voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden
eindigt op -d of -t. 

Voltooid deelwoord

Zwak werkwoord?

Sterk werkwoord?

- voltooid deelwoord eindigt meestal op -en

    bv: We zijn naar huis gereden. Wij hebben gezwommen.

Zie ook 

blz. 254 lesboek

1. Bepaal de stam van het werkwoord (is hele ww -/- en)

2. Staat de laatste letter in 'T KoFSCHiP X ?

3. WEL in 'T KoFSCHiP X ? Dan -t

4. NIET? Dan -d

                                          

Dus:   heb gefietst         (fietSen - WEL => dus -t aan eind)

             heb verdiend      (verdieNen  - NIET=> dus -d aan eind)

             is verhuisd           (verhuiZen  - NIET=> dus -d aan eind)

 'T KoFSCHiP X

stam bepaalt!

OEFENZINNEN

1. De schuur van de buren is gisterenavond ........... (afbranden).

2. Ik heb .............. (dansen) met mijn ogen dicht.

3. Heb jij die brief al ............. (posten)?

4. Mijn zusje heeft zaterdag haar zwemdiploma......... (halen).

5. Die fabriek heeft zijn chemisch afval in de rivier......... (lozen).

Antwoorden

1. De schuur van de buren is gisterenavond afgebrand.

2. Ik heb gedanst met mijn ogen dicht.

3. Heb jij die brief al gepost?

4. Mijn zusje heeft zaterdag haar zwemdiploma gehaald

5. Die fabriek heeft zijn chemisch afval in de rivier geloosd.

LET OP:

Werkwoorden die beginnen met

be-, ge-, her-, ver- of ont- 

Plaats je GEEN extra ge- ervoor!

Bijvoorbeeld:

begrijpen - Ik heb het begrepen.

herenigen - Dat gezin is nu herenigd.

ontwaken - De prinses is ontwaakt.

Splitsbare werkwoorden - voltooid

Hoe maak jij de voltooid deelwoord van:

Ik was af - Ik heb al eens .......

Zij leveren hun blikjes in - Zij hebben .......

Splitbare ww'en - voltooid deelwoord

Bij splitsbare werkwoorden, schrijf je -ge-  tussen beide delen!

Bijvoorbeeld:

geruststellen - gerustgesteld

instappen - ingestapt

aanwijzen - aangewezen             (= splitsbaar sterk werkwoord)

overschrijven - overgeschreven (= splitsbaar sterk werkwoord)

Splitbare ww'en - voltooid deelwoord

Bij splitsbare werkwoorden, schrijf je -ge-  tussen beide delen!

DUS:

toebrengen - is toegebracht (splitsbaar sterk ww)

aanhouden - is aangehouden (splitsbaar zwak ww) 

3.8. Hoofdletters - bekend

3.8. Hoofdletters - nieuw

• Begint woord met 's of 't   ('s ochtends, 's winters )

      => de hoofdletter komt erna!

DUS                         

                                       

MAAR                     

NIET

WEL

'S ochtends    'S winters

's Ochtends    's Winters

3.8. Hoofdletters - nieuw

Alex van Veen   => 'van' is een tussenvoegsel

In Nederland - tussenvoegsel begint met kleine letter

    ALS er een voornaam of voorletter voorstaat.
    Staat er géén voornaam en géén voorletter, dan
    tussenvoegsel met hoofdletter schrijven, dus:

3.8. Hoofdletters - nieuw

• Begint de zin met een getal? (100 meter, 365 dagen)
  

      => dan GEEN hoofdletter gebruiken! 

     DUS: 48 doelpunten scoorde hij in één seizoen. 

• Zelf een naam bedacht? Kun je het anders registreren.
   Bijvoorbeeld: TikTok, iPad, iTunes, Coca-Cola

DICTEEWOORDEN

Deze komen terug in de toets!