PHC - Groepsdynamiek - HB

• Pedagogiek
• HBO
• Studiejaar 3

PHC - Groepsdynamiek

Een veilig schoolklimaat

Groepsdynamiek & Pestpreventie

Een veilig schoolklimaat

Wat gaan we deze les doen?

We behandelen twee thema's: Groepsdynamiek & Pestpreventie

- 10 min: Verkennen achtergrond van de klas i.v.m. onze eigen groepsdynamiek

- 15 min: Activiteit 1 'De groep observeren' o.l.v. Hendrikje

- 15 min: Activiteit 2 'Coachen van een groep' o.l.v. Romi

- 15 min: Activiteit 4 'Cyberpesten voorkomen, signaleren, aanpakken' o.l.v. Janneke

- 5 min: Afronden en evt. vragen beantwoorden

Lesdoelen: Aan het einde van de les kun je... 

- ... groeps 'functies' in jouw groep benoemen

- ... inzicht in groepsprocessen verkrijgen d.m.v. intervisie

- ... de kenmerken en mogelijke oplossingen van cyberpesten benoemen

Op welke manier begeef jij je momenteel in het vo of mbo?

Ik loop stage in het vo

ik ben onbevoegd werkzaam in het vo

Ik loop stage in het mbo

Ik ben onbevoegd werkzaam in het mbo

Anders, namelijk...

In hoeverre word je betrokken bij het mentoraat van een klas?

Ik ben nog geen mentor en hoef ook niet te helpen

Ik ben nog geen mentor maar sta een andere mentor bij

Ik ben mentor en draag zorg voor een klas samen met een duo-mentor

Ik ben mentor en draag zelfstandig zorg voor een klas.

Anders, namelijk...

Gebruik je de theoretische kennis over groepsdynamiek tijdens je werk/stage?

Ja, die gebruik ik als leidraad

Een beetje theorie en een beetje van mezelf

Nee, ik ga af op mijn eigen gevoel

Ik probeer het, maar de vertaalslag naar de praktijk is moeilijk

Anders, namelijk...

Ben je bekend met pestprotocollen op je eigen school?

Nee, ik ben nog niet in een situatie gekomen waarin dat nodig is.

Ja, maar ben niet in een situatie geweest waarin ik het nodig had.

Nee, dergelijke zaken worden door een intern begeleider opgepakt

Ja, en ik heb het ook al zelf toe moeten passen

Nee, maar ik heb pestsituaties in de klas naar eigen inzicht opgelost.

Anders, namelijk...

Observeren kun je leren

1. Sociogram
2. Kijk naar de rollen!
3. Welk gedrag kun je koppelen aan welke rol?

Hint: hiernaast staan hotspots met meer uitleg per rol.

Verkenners (onbeperkt)
Ze werken creatief onder leiding van de machthebber, nemen initiatieven en doen voorstellen die pas serieus worden genomen als ze door de leiding worden overgenomen. Ze hebben invloed zolang ze de positie van de machthebber niet aantasten en binnen het doel opereren.

Machthebber (1)
Neemt initiatieven en organiseert activiteiten. Operationaliseert het idee van de gezagsdrager, maakt duidelijk wat er moet gebeuren. Zijn macht berust op zijn fysieke kracht, praktische intelligentie, uithoudings- en doorzettingsvermogen, organisatorische kwaliteiten en activerende energie.

Criticus (1-3)
Levert kritiek op ideeën en acties en verwoordt daarmee gefundeerde twijfels. Er wordt naar hem geluisterd, zijn kritiek wordt soms afgedaan met een dooddoener, maar wordt soms ook als bijdrage meegenomen.

Gezagsdrager (1)
De architect, de beleidmaker, bewaakt het doel, heeft de ideeën en het plan om dat doel te verwezenlijken. Zijn gezag is gerelateerd aan het doel van de groep en zijn kennis en ervaring daarmee.

Sociaal werker (1 of 2)
Houdt de groep bij elkaar. Mensen en relaties zijn belangrijker voor de sociaal werker dan het doel en het plan. Is voortdurend voor iedereen aanspreekbaar, treedt bij onenigheid bemiddelend op en kan tegelijkertijd vastberaden de oplossing voor een geschil opleggen als de harmonie van de groep in gevaar komt. Het gezag van de sociaal werker berust op het respect van de groepsleden voor zijn persoonlijke kwaliteiten.

Appellant (1)
Is de (fysiek of mentaal) zwakste van de groep (motorisch niet handig, hij stottert, heeft een rugzakje enzovoort), de laagste in de hiërarchie. De groep heeft hem nodig om haar verzorgende rol te kunnen vervullen.

Joker (1)
Relativeert, zonder inhoudelijke inhoud en bestaat alleen in de positieve groep. Hij staat enigszins buiten de groepsregels en -afspraken, maar dat kan omdat niemand hem serieus neemt. Met een grap kan hij de spanning verminderen.

Volgers (onbeperkt)
Ze voeren uit wat hun opgedragen is, soms tegen wil en dank. Ze hebben nauwelijks gezag, hoe goed hun bijdrage ook is. Hun invloed op de instandhouding van de hiërarchie is wel sterk: zolang zij deze verdeling van gezag erkennen, kan die blijven bestaan.

Activiteit 1: Welk gedrag past bij welke rol?

Verkenners (onbeperkt)
Ze werken creatief onder leiding van de machthebber, nemen initiatieven en doen voorstellen die pas serieus worden genomen als ze door de leiding worden overgenomen. Ze hebben invloed zolang ze de positie van de machthebber niet aantasten en binnen het doel opereren.

Machthebber (1)
Neemt initiatieven en organiseert activiteiten. Operationaliseert het idee van de gezagsdrager, maakt duidelijk wat er moet gebeuren. Zijn macht berust op zijn fysieke kracht, praktische intelligentie, uithoudings- en doorzettingsvermogen, organisatorische kwaliteiten en activerende energie.

Criticus (1-3)
Levert kritiek op ideeën en acties en verwoordt daarmee gefundeerde twijfels. Er wordt naar hem geluisterd, zijn kritiek wordt soms afgedaan met een dooddoener, maar wordt soms ook als bijdrage meegenomen.

Gezagsdrager (1)
De architect, de beleidmaker, bewaakt het doel, heeft de ideeën en het plan om dat doel te verwezenlijken. Zijn gezag is gerelateerd aan het doel van de groep en zijn kennis en ervaring daarmee.

Sociaal werker (1 of 2)
Houdt de groep bij elkaar. Mensen en relaties zijn belangrijker voor de sociaal werker dan het doel en het plan. Is voortdurend voor iedereen aanspreekbaar, treedt bij onenigheid bemiddelend op en kan tegelijkertijd vastberaden de oplossing voor een geschil opleggen als de harmonie van de groep in gevaar komt. Het gezag van de sociaal werker berust op het respect van de groepsleden voor zijn persoonlijke kwaliteiten.

Appellant (1)
Is de (fysiek of mentaal) zwakste van de groep (motorisch niet handig, hij stottert, heeft een rugzakje enzovoort), de laagste in de hiërarchie. De groep heeft hem nodig om haar verzorgende rol te kunnen vervullen.

Joker (1)
Relativeert, zonder inhoudelijke inhoud en bestaat alleen in de positieve groep. Hij staat enigszins buiten de groepsregels en -afspraken, maar dat kan omdat niemand hem serieus neemt. Met een grap kan hij de spanning verminderen.

Volgers (onbeperkt)
Ze voeren uit wat hun opgedragen is, soms tegen wil en dank. Ze hebben nauwelijks gezag, hoe goed hun bijdrage ook is. Hun invloed op de instandhouding van de hiërarchie is wel sterk: zolang zij deze verdeling van gezag erkennen, kan die blijven bestaan.

Hoe	De rollen staan op het bord. Schrijf op post-its gedrag dat bij die rol past en plak dat bij de rol. Kies zelf welke rollen je uitdenkt.
Hulp	- Hotspots hiernaast ---------> - Gielis et al, 2003, zie: Canvas > Thema's > Groepsdynamiek > Voorbereiding.
Eind	Bij elke rol staat op post-its welk gedrag erbij hoort.

Activiteit 2:

Coachen van een groep

De klas wordt in vier groepen ingedeeld. 

Elke groep bespreekt één van de volgende voorbeelden, welke je krijgt toebedeeld door Romi.

- Je hoort klachten over je mentorgroep van andere leraren

- Pesten in de klas

- Zeer enthousiaste klas, maar ze werken niet

- Gemiddelde cijfers in je mentorgroep zijn vrij laag

We eindigen met een klassikaal gesprek, waarin we onze bevindingen delen.

Wat is cyberpesten?

Unicef definieert cyberpesten als:

 "pesten met behulp van digitale technologieën. Het kan plaatsvinden op sociale media, berichtenplatforms, gamingplatforms en mobiele telefoons. Het is herhaald gedrag, gericht op bang maken, boos maken of beschamen van degenen die worden getarget"

Activiteit 3:

Cyberpesten voorkomen, signaleren en aanpakken

Werk in dezelfde groepen als zojuist en bespreek daarin de volgende vragen:

- Heb je cyberpesten in de klas meegemaakt? Hoe heb jij en/of de school gereageerd?

- Hoe pakt jouw school cyberpesten aan? Wordt het genoemd in het anti-pestprotocol?

- Wat zou je scholen adviseren te doen? Maak een lijst met suggesties en maak daarbij eventueel gebruik van de bronnen die op canvas te vinden zijn.

Leestips: Jeugdboeken over (cyber)pesten