Biotechnologie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Verwantschap en DNA technieken

Basisstof 7 en 8

Fossielen

Versteende afdrukken

of

Versteende organismen (fossielen)

Verwantschap

•  Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap

Zoeken naar verwantschap door te kijken naar overeenkomst in:

• de bouw van organen
• processen in cellen 
• samenstelling van stoffen in cellen

verwantschap

Hoe korter geleden er een gemeenschappelijke voorouder was, hoe meer overeenkomsten en verwantschap

Oftewel:

Meer verwantschap: meer overeenkomsten in het DNA

Minder verwantschap: minder overeenkomsten in het DNA

Doelen

1. Je weet welke vormen van biotechnologie er zijn.
2. Je kunt uitleggen wat recombinant-DNA-technieken zijn en waarvoor deze gebruikt worden. 
3. Je weet wat genetische modificatie is en waarvoor dit gebruikt wordt

Biotechnologie

Technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens.

Voorbeelden:

• Gist (schimmel) voor reizen van brood
• Gist voor maken van alcohol in wijn en bier
• Melkzuur bacteriën voor maken van yoghurt en zuurkool
• Recombinant DNA-techniek 

Recombinant-DNA-technieken

Insuline voor mensen met diabetes 

Bij recombinant-DNA-technieken voeg

je genen met positieve eigenschappen

van de ene soort plakken in het DNA van 

een andere soort.

Recombinant-DNA-technieken

Eigenschappen van een soort via het DNA inbrengen bij een andere soort.

Voorbeeld:

Bacteriën krijgen het gen om insuline te maken voor suiker patiënten.

Genetische modificatie

DNA van een organisme wordt kunstmatig aangepast door de mens. Het organisme met een aangepast DNA wordt een transgeen genoemd.

Verandering in het genotype:

• Natuurlijk: mutatie
• Kunstmatig: genetische modificatie
  
  
• Voorbeelden
  

Gouden rijst: Rijst met vitamine A

Misdaadbestrijding 

Marianne Vaatstra

Door het DNA wat op het slachtoffer gevonden was met 8000 mannen te vergelijken werd uiteindelijk de dader gevonden. 

Goed of fout: met recombinant-DNA-technieken kan je het DNA van iemand wijzigen.

1. Goed
2. Fout

Wat is de verzamelnaam van technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens?

1. DNA- recombinant techniek
2. Genetische modificatie
3. Biotechnologie
4. Klonen

Misdadigers kunnen vaak worden opgespoord door hun DNA te onderzoeken. Worden hierbij recombinant-DNA-technieken toegepast?

1. ja
2. nee

Hoe heet een genetisch gemodificeerd organisme

1. mutant
2. transgeen
3. transgender
4. genomics

Uitwerking

Keuzemodel

Keuze 1

Je gaat Z.W. het huiswerk maken.

Opdr. 71, 73 en 74

+ werkblad 1 kruisingen

Keuze 2

Je doet mee met een gezamenlijke oefening rekenen met kruisingstabel 

Maakt daarna het huiswerk

Doelen gehaald?

1. Je weet welke vormen van biotechnologie er zijn.
2. Je kunt uitleggen wat recombinant-DNA-technieken zijn en waarvoor deze gebruikt worden. 
3. Je weet wat genetische modificatie is en waarvoor dit gebruikt wordt

Wat vond je van de les? Heb je nog vragen?