§4.1 Leenheren en leenmannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

§4.1 Leenheren en leenmannen

Deel I

Huiswerk (voor volgende week)

Schrijf op in je Plenda

Maken: opdracht 1 t/m 9 van §4.1

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe Karel de Grote een machtig koning en keizer wordt over een groot rijk

Eerst de naam: 

De Middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd.

• Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode

• Ongeveer tussen 500 en 1500

• Vroege Middeleeuwen: 500-1000
• Late Middeleeuwen: 1000-1500

Sleep alle voorwerpen die met dit tijdvak te maken hebben naar het tijdvak-pictogram.

Hoe heet dit tijdvak?

1. Tijd van Ridders en Monniken
2. Tijd van Monniken en Ridders
3. Tijd van Ridders en Kerken
4. Tijd van Kerken en Ridders

Over welke tijd gaat 

dit tijdvak?

1. 100-600
2. 600-1000
3. 600-1200
4. 500-1000

Tijd van Grieken en Romeinen

(500 v. Chr. - 500 n. Chr.)

Tijd van Monniken en Ridders

(500-1000)

(Vroege Middeleeuwen)

Tijd van Steden en Staten

(1000-1500)

(Late Middeleeuwen)

1492: Columbus 'ontdekt' Amerika

(Einde van de Middeleeuwen)

⚓️

476: Val van het West-Romeinse Rijk

(Begin van de Middeleeuwen)

🔥

Tijd van Ontdekkers en Hervormers

(1500-1600)

Tijd van Regenten en Vorsten

(1600-1700)

Tijd van Pruiken en Revoluties

(1700-1800)

Aan de slag

Maak: opdracht 8a (blz. 69)

'Middeleeuwen' en 'tijd van monniken en ridders'

Klaar?: Ga opzoek naar de andere perioden/gebeurtenissen

Onrustige tijden in Europa

500-800

Na de val van het West-Romeinse Rijk zijn er veel oorlogen
Reizen is gevaarlijk en de meeste mensen leven in dorpjes

Grote steden, zoals Rome, zijn er niet (meer)

Filmpje

De Franken

Karel de Grote

De bekendste Frankische koning is Karel de Grote. Het rijk wordt door hem rond 800 op zijn grootst, bijna net zo groot als het oude West-Romeinse Rijk.

Karel wordt daarom als opvolger gezien van de Romeinse keizer.

Omdat Karel de Grote ook het christendom verspreidt, kroont de paus hem  tot keizer in het jaar 800.

Aan de slag

Maak: opdracht 1 (wb blz. 67)

Klaar? Ga verder met opdracht 2

Filmpje

Karel de Grote

Hier staan landen van Europa. Horen ze wel of niet bij het rijk van Karel de Grote? 

Sleep ze naar de juiste plek.

Nederland

België

Frankrijk

Italië

Duitsland

Engeland

Niet

Wel

Filmpje

Karels Paleis in Aken 

upload.wikimedia.org

Rondreizend bestuur

Het rijk van Karel de Grote is erg groot:

Om dit te besturen wil hij overal in zijn rijk zijn

Vaak stuurt hij een boodschapper, maar hij reist zelf ook veel

Maar het is te traag en neemt veel tijd in beslag

Er moet toch een betere manier zijn...

Aan de slag

Maak: opdracht 3a (wb blz. 69)

Klaar? Ga verder met opdracht 2

§4.1 Leenheren en leenmannen

Deel II

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Op welke manier Karel de Grote zijn rijk bestuurt

- Wat een leenheer is

- Wat een leenman is

- Wat de afspraken tussen leenheren en leenmannen zijn

-Waarom het leenstelsel niet helemaal goed werkt door twee voorbeelden van problemen te noemen

- Wat ridders zijn

Rondreizend bestuur

Het rijk van Karel de Grote is erg groot:

Om dit te besturen wil hij overal in zijn rijk zijn

Vaak stuurt hij een boodschapper, maar hij reist zelf ook veel

Maar het is te traag en neemt veel tijd in beslag

Er moet toch een betere manier zijn...

Het leenstelsel

Karel de Grote vraagt hulp aan de adel

Deze edelen mogen dan een stuk van het rijk besturen

Het gebied blijft van Karel, maar ze mogen het lenen

Dit noemen we het leenstelsel

Je kon graaf of hertog worden:

• Graaf: De baas in een klein gebied, een graafschap. Dit was minder belangrijk
• Hertog: De baas in een groot gebied, een hertogdom (bijvoorbeeld Brabant). Dit was erg belangrijk

De afspraken

De Leenheer

Houdt het gebied in bezit, maar leent het gebied aan iemand van adel.

De Leenman

Mag het gebied lenen en:

- Bestuurt het gebied

- Spreekt er recht

- Levert soldaten

- Mag inkomsten van het gebied houden

- Moet de leenheer trouw zijn

De persoon die een gebied uitleent

De persoon die een gebied leent

Filmpje

Het leenstelsel

Aan de slag

Maak: opdracht 3 (wb blz. 69)

Klaar? Ga verder met opdracht 2

Bij wie hoort het?
Moet soldaten leveren

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Mag rechtspreken

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Leent het gebied uit

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Mag de inkomsten van het gebied houden

1. Leenheer
2. Leenman

Probleem met leenstelsel

Veel leenmannen doen alsof het gebied hun bezit is

Soms gaan leenmannen het gebied zelfs opnieuw uitlenen

Op deze manier krijg je achterleenmannen

Hierdoor hebben middeleeuwse koningen weinig macht

Zet de namen op de juiste plek

Leenheer

Leenman

Achterleenman

Huiswerk (voor volgende week)

Schrijf op in je Plenda

Maken opdracht 1 t/m 9 van §4.1

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Waarom het leenstelsel niet helemaal goed werkt door twee voorbeelden van problemen te noemen

- Wat ridders zijn