8.2 Verlicht absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

In de achttiende eeuw schreef Belle van Zuylen in een brief aan een
vriendin: "Alle vermogens zijn bij man en vrouw oorspronkelijk dezelfde en als het verstandelijke vermogen bij mannen meer geperfectioneerd is, dan komt dat door studie en uitsluitend en alleen door studie." Je beweert dat Belle van Zuylen in deze brief:
1 verlicht denken toepaste op het terrein van sociale verhoudingen en
2 uitging van rationeel optimisme.
Ondersteun de beweringen telkens met een verschillend argument van Belle van Zuylen

Antwoord

Voor drie punten moet je eerst twee beweringen ondersteunen en vervolgens een matschappelijke verandering uit de 19 eeuw noemen die overeenkomt met de ideeën van Belle van Zuylen.

 

DUS:

Belle van Zuylen denkt verlicht, want zij gaat uit van de gelijkheid van de geboorte \ dat sociale verschillen alleen een gevolg zijn van omstandigheden, maar dat mensen van nature gelijk zijn.

Belle van Zuylen is een rationeel optimist omdat zij denkt dat door studie (en studie alleen) de mens, en de samenleving vooruit zullen gaan.

Belle van Zuylen sluit aan bij de opkomst van het feminisme, dat eind 19e eeuw ontstond en opkwam voor gelijke rechten van mannen en vrouwen.

Pétion de Villeneuve baseert zich op verlichte denkbeelden.
Licht met een argument van Pétion de Villeneuve tegen de doodstraf toe op welk uitgangspunt van het verlichte denken hij zich baseert.

Antwoord

maximumscore 2

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Pétion de Villeneuve is tegen de doodstraf omdat die gebaseerd is op

emoties (als woede en wraak) / omdat die de dader de mogelijkheid

ontneemt zich te verbeteren 1

• wat Pétion de Villeneuve afwijst omdat hij uitgaat van het verlichte

denkbeeld dat de rede leidend moet zijn in de samenleving / van de

vooruitgangsgedachte / van rationeel optimisme 1

8.2 Verlicht absolutisme

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• De oneerlijkheid van de standensamenleving uitleggen
• Een overeenkomst en een verschil tussen het absolutisme en het verlicht absolutisme benoemen

Kenmerkend aspect

• KA komt voort uit twee andere ontwikkeling: streven naar absolute macht én Verlichting
• Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)

Ongelijkheid

• Ancien régime: "ouderwets" bestuur vóór de democratische revoluties
• Ongelijkheid in Franse samenleving neemt toe
• Op kerk en adel na is iedereen derde stand: betalen belasting
• Van de derde stand betaalt vooral de bourgeoisie deze
• Krijgen er echter géén inspraak voor terug
• Daarnaast nemen de economische problemen toe...

Verlicht?

• Frankrijk: censuur om verandering te voorkomen
• Andere absolute vorsten proberen Verlichting te omarmen: verlicht absolutisme
• Vorst is absoluut máár bestuurt in naam van het volk + stimuleert wetenschap
• Frederik de Grote: eerste dienaar van de staat
• Catharina de Grote: investeert in kunsten en wetenschap

Republiek

• Door gebrek aan staatskerk én bestuursvorm weinig censuur in Republiek
• Begin 18de eeuw is Gouden Eeuw voorbij
• Om schulden te betalen verhogen de regenten de belastingen
• Stadhouder Willem V (1751) gedraagt zich als absoluut vorst
• Paleis Huis ten Bosch wordt centrum van zijn macht
• Verzet tegen stadhouder groeit langzaam...