4.1 Indeling van de levende natuur


Thema 4 Evolutie
1 / 15
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 15 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson


Thema 4 Evolutie

Slide 1 - Slide

Leerdoelen 4.1 Indeling van de levende natuur
  • Je kunt het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen.

Slide 2 - Slide

Geschiedenis van het leven op aarde
Precambium (7% zuurstof in atmosfeer)
  • 4,6 miljard jaar geleden: ontstaan aarde
  • 3,8 miljard jaar geleden: eencelligen
  • 670 miljoen jaar geleden: meercelligen 

Paleozoïcum
  • 542 miljoen jaar geleden: gepantserde dieren, geleedpotigen, stekelhuidigen en vissen -> fossielen
  • 400 miljoen jaar geleden: eerste landplanten en daarna geleedpotigen
  • 350 miljoen jaar geleden: gewervelden (amfibieën), eerste planten met vaatbundels en reptielen en insecten
  • 250 miljoen jaar geleden: eerste zaadplanten

Binas tabel 94A

Slide 3 - Slide

Geschiedenis van het leven op aarde
Mesozoïcum
  • Reptielen (eerste gewervelde landdieren), niet meer afhankelijk van water voor de voortplanting (eieren in schaal = geen uitdroging) en de Sauriërs (eerste zoogdieren en vogels = warmbloedig)

Cenozoïcum
  • Langdurige klimaatverandering na een meteorietaanslag = verdwijning Sauriërs
  • Zoogdieren en vogels konden zich verder ontwikkelen
  • 5 miljoen jaar geleden: oudste fossielen met menselijke kenmerken

Kortom: ENORME BIODIVERSITEIT
Binas tabel 94A

Slide 4 - Slide

Welke aanpassingen hebben planten en dieren nodig om vanuit de zee het land op te kunnen?

Slide 5 - Open question

Bedenk hoe het uitsterven van de Dino's de weg vrij maakte voor de evolutie van zoogdieren (bijvoorbeeld vogels)

Slide 6 - Open question

Wat zouden evolutionaire voordelen kunnen zijn van meercelligheid ten opzichte van eencelligheid?

Slide 7 - Open question

Ontstaan van organische stoffen

Anorganische stoffen: CO, CO2, H2O, NaCl, O2 (klein, eenvoudig, komt voor in levenloos en levend)

Organische stoffen: bevatten C, H, O, N, P en S (groot, ingewikkeld, afkomstig van organismen) -> bijvoorbeeld C6H12O6 = glucose

Slide 8 - Slide

Allereerste levensvormen (fossielen)
Prokaryoten (1,4M): eencellige organismen met kringvormig DNA-molecuul dat los in het cytoplasma ligt (zonder celkern of andere zichtbare organellen)
  • Anaeroob: konden uitsluitend leven in een milieu zonder zuurstof
  • Heterotroof: verkregen energie uit de opname en afbraak van organische stoffen uit de oersoep (kunnen dus zelf niet organische stoffen uit anorganische stoffen maken voor voedsel en bouw)


Cyanobacteriën/blauwalg (2,8M): 
  • Autotroof: zelf in staat tot fotosynthese (anorganisch -> organisch)
  • Produceerden zuurstof = atmosfeer rijker + anaerobe levensvormen vergiftigd (2M)
  • Ontstaan eerste aerobe heterotrofe bacteriën: zuurstof gebruiken om opgenomen energierijke organische stoffen af te breken

Binas tabel 78

Slide 9 - Slide

ENDOSYMBIOSETHEORIE: ontstaan van eukaryoten (cellen met een celkern, dubbele membranen en organellen) binas tabel 94C

Slide 10 - Slide

Indeling op basis van verschil in bouw ribosomen
  • Prokaryoten: bacteriën en archaea -> eencelligen met ribosomen, maar zonder celkern of andere door membranen begrensde organellen 

Verdere indeling bacteriën op basis van: biochemische reacties in de cel, bouw DNA en bouw celwand

  • Archaea: kunnen overleven in extreme milieuomstandigheden, nauwer verwant aan eukaryoten dan prokaryoten (eiwitten celwand)

  • Eukaryoten: schimmels, planten, dieren -> cellen met celkern, dubbele membranen en celorganellen

Binas tabel 92A+B

Slide 11 - Slide

Indeling in domeinen
Enorme biodiversiteit: verscheidenheid aan organismen (1,5M)

Taxonomen beschrijven, ordenen en benoemen groepen organismen.

Systematici onderzoeken en beschrijven de verwantschap op basis van gemeenschappelijke afstamming, op basis van:
  • uiterlijke kenmerken
  • cellen (morfologie)
  • moleculaire eigenschappen (bouw van membranen/ eiwitten/ DNA)

Zie links indeling op basis van microscopisch zichtbare eigenschappen. (Binas tabel 79A +79B + 79C)

Slide 12 - Slide

Taxonomie
Rijk - stam - klasse - orde - familie - geslacht - soort
  • Tijger: dier - gewervelden - zoogdieren - roofdieren - katachtigen - panter - tijger

Wetenschappelijke naam (Linnaeus) = Geslacht + soort
  • Madeliefje: Bellis perennis L.

Slide 13 - Slide

Leerdoelen 4.1 behaald???
  • Je kunt het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen.

Slide 14 - Slide

Het huiswerk
Bestudeer blz. 176 t/m 181.

Maken + nakijken opdr. 1 t/m 10.

Slide 15 - Slide