Les 3 Alliteratie en assonantie + Bommen-Paul Rodenko

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Lezen in je boek!

Lekker lezen in je boek

Vandaag:

Poëzie, stijlfiguren

Assonantie

Alliteratie

Lesdoelen

Je weet wat assonantie is

en kunt dit herkennen

Je weet wat alliteratie is en kunt dit herkennen

Assonantie

(Stijlfiguur)

• Ook wel bekend als klinkerrijm, klankrijm of halfrijm.
• De klank van beklemtoonde lettergrepen rijmt.
• Alleen klinkers rijmen (vandaar halfrijm),  niet de daarop volgende medeklinkers.

Voorbeeld:
Over hete kolen hoor je niet te lopen

Noteer op je mindmap

Sonare=klinken

assonantie

Veel gebruikt in songteksten.

Ik lijk wel zot tot over mijn oren smoorverliefd op jou”

(Smoorverliefd, Doe Maar)

1:06-1:10

assonantie herkennen

We luisteren naar Zoutelande van Blof.

Noteer zoveel mogelijk (minimaal 3!) voorbeelden van assonantie uit dit nummer.

Goed luisteren!

Noteer op je mindmap

Niets is beter dan met jou de kou trotseren
Er zijn mensen die naar warme landen emigreren
Maar we hebben geen geld in onze koude handen

Dus we gaan maar naar je ouders in Zoutelande, in Zoutelande

En dan zitten we hier in het oude strandhuis
Wat je vertelt, houdt me nuchter en warm
Boven m'n hoofd zie ik de grijze wolken

Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent

Wij zitten hier in het gammele strandhuis

Maakte me toch al nooit uit waar we waren

We verzuipen onszelf in de drank van je vader

Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent
Niets is mooier dan met jou het land doorkruisen
Op mistroostige plekken je bij me te hebben
En te zien dat het goed is, te zien dat we bruisen
En met wodka en met bokking tussen reddingsbanden (a-ha)

En dan zitten we hier in het oude strandhuis

Wat je vertelt, houdt me nuchter en warm
En boven m'n hoofd zie ik de grijze wolken
Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent
Wij zitten hier in het gammele strandhuis

1e strofe bomvol assonantie           (4x)

Niets is beter dan met jou de kou trotseren
Er zijn mensen die naar warme landen emigreren
Maar we hebben geen geld in onze koude handen

Dus we gaan maar naar je ouders in Zoutelande, in Zoutelande

En dan zitten we hier in het oude strandhuis
Wat je vertelt, houdt me nuchter en warm
Boven m'n hoofd zie ik de grijze wolken

Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent

Wij zitten hier in het gammele strandhuis

Maakte me toch al nooit uit waar we waren

We verzuipen onszelf in de drank van je vader

Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent
Niets is mooier dan met jou het land doorkruisen
Op mistroostige plekken je bij me te hebben
En te zien dat het goed is, te zien dat we bruisen
En met wodka en met bokking tussen reddingsbanden (a-ha)

En dan zitten we hier in het oude strandhuis

Wat je vertelt, houdt me nuchter en warm
En boven m'n hoofd zie ik de grijze wolken
Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent
Wij zitten hier in het gammele strandhuis.

Waarom spreken we niet van assonantie in deze zin?

Alliteratie

(Stijlfiguur)

• Ook wel bekend als beginrijm, stafrijm (staf=letter) of letterrijm
• Vorm van rijm waarbij er gebruik wordt gemaakt van dezelfde beginletter. 
• De eerste letters in verschillende, beklemtoonde lettergrepen zijn hetzelfde., zoals in ‘kant en klaar’ en ‘bezige bij’.

Bekend voorbeeld:

Líesje léerde Lótje lópen lángs de lánge Líndelaan

Noteer op je mindmap

Let op!

Je hebt nog niet meteen een alliteratie te pakken wanneer twee woorden met dezelfde letter beginnen. De klemtoon speelt ook mee. Donald Duck is dus wel een alliteratie, maar Guus Geluk niet.

Soms ligt de alliteratie er dik bovenop.

“De zoute zee slaakt een diepe zilte zucht.”

(Bløf – Aan de kust)

Maar vaak is het wat subtieler. . .

Niets is beter dan met jou de kou trotseren

Er zijn mensen die naar warme landen emigreren
Maar we hebben geen geld in onze koude handen

Dus we gaan maar naar je ouders in Zoutelande, in Zoutelande

En dan zitten we hier in het oude strandhuis
Wat je vertelt, houdt me nuchter en warm
Boven m'n hoofd zie ik de grijze wolken

Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent

Wij zitten hier in het gammele strandhuis

Maakte me toch al nooit uit waar we waren

We verzuipen onszelf in de drank van je vader

Zoek en noteer de alliteraties

Alliteratie

Niets is beter dan met jou de kou trotseren
Er zijn mensen die naar warme landen emigreren
Maar we hebben geen geld in onze koude handen
Dus we gaan maar naar je ouders in Zoutelande, in Zoutelande

En dan zitten we hier in het oude strandhuis
Wat je vertelt, houdt me nuchter en warm
Boven m'n hoofd zie ik de grijze wolken
Ik ben blij dat je hier bent, blij dat je hier bent
Wij zitten hier in het gammele strandhuis
Maakte me toch al nooit uit waar we waren
We verzuipen onszelf in de drank van je vader

Noteer de voorbeelden op je mindmap

Hoeveel alliteraties zie jij?

De lieve leerlingen lazen in de lessen literatuur levenloze, langdradige levensverhalen van lachende lozers.

Niet vergeten: alleen beklemtoonde lettergrepen tellen mee!

Lesdoelen behaald?

Wat is alliteratie?

Wat is assonantie?

. . . en kun je deze stijlmiddelen nu ook herkennen?

Bommen - Paul Rodenko

Stijlmiddelen

Repititio, assonantie, alliteratie, personificatie, vergelijking

LESDOELEN

• Je weet wat assonantie is en kunt dit herkennen
  
  
• Je weet wat alliteratie is en kunt dit herkennen

Vandaag

- Bespreken gedicht Bommen

-artikel lezen over Paul Rodenko

Meivakantiequiz!

Huiswerk vrijdag 26 april

• Zoek op de site www.poëzie-leestafel.info  een gedicht waarin je zowel alliteratie als assonantie tegenkomt.
• Neem het gedicht over, markeer met verschillende kleuren de alliteraties én assonanties.
• Geef je mening over dit gedicht (onderbouwen!)

Al besproken:

De zestigers (alles is kunst, zelfs een boodschappenlijstje: Readymade)

Vandaag stapje verder terug in de tijd: De vijftigers

Dichtersgroep De vijftigers

Stroming die opkwam na WO II. 

Jonge dichters die zich afzetten tegen de traditionele verskunst. Poëzie moest volgens hen experimenteel zijn, uitgaande van de zintuiglijke ervaring, van de materie, en niet van een vooropgezet levensgevoel (zoals de romantiek of het humanisme).

Bekende Vijftigers: Lucebert, Gerrit Kouwenaar, Simon Vinkenoog, Hans Lodeizen, Hans Andreus en PAUL RODENKO

Bommen-Paul Rodenko

Jullie hebben een analyse gemaakt van het gedicht bommen. 

Wat doen die kangoeroes in de straten? Wat bedoelt hij met huizen die een rode vlag hijsen?

Bommen - Paul Rodenko

Stijlmiddelen

Repititio, assonantie, personificatie, vergelijking

Inhoud

Wat doen die kangoeroes in dat gedicht?

Zoals bij veel poëzie heb je soms wat meer context nodig om tot een dieper begrip te komen.

We kijken even naar wie Paul Rodenko was, wanneer hij leefde, etc.

Paul Rodenko

geboren op 26 november 1920 in Den Haag

Zoon van een Russische vader en een Engels-Nederlandse moeder.  In 1943 dook hij onder vanwege de Arbeitseinsatz.

Aan de slag

Je gaat je iets meer verdiepen in dit gedicht. Lees in Classroom een artikel uit het NRC over dit gedicht.

Je krijgt hierna een paar vragen over dit artikel.

Hoe verklaart de schrijver van dit artikel de aanwezigheid van kangoeroes in het gedicht?

en drie vier huizen hijsen traag
hun rode vlag

Welke verklaring (uit jullie analyses) klopt volgens de schrijver?

1. de huizen staan in brand
2. De communisten nemen de stad over
3. vlaggen wordt gebruikt als synoniem voor de doden
4. De huizen geven zich over

Welk stijlfiguur herken je?
en drie vier huizen hijsen traag
hun rode vlag

1. Personificatie
2. metafoor
3. vergelijking
4. metonymie

Poëziedossier

Eind van deze lessenserie lever je je mindmap in en jouw Poëziedossier.

 

Besteed aandacht aan de vormgeving en spelling en zinsbouw

Inhoud poëziedossier

Voorblad  (naam, klas, titel, mooie vormgeving)

Inhoudsopgave

Opdracht 1 Zelfgekozen gedicht + korte analyse

Opdracht 2 Readymade

Opdracht 3 Haiku

Opdracht 4 Analyse bommen (

Opdracht 5 2 gedichten met opvallende stijlfiguren

Opdracht 6 Alliteratie en assonantie

Opdracht 7 Idioot op het dak

Opdracht 8 Melopee

Opdracht 9 Sonnet

Opdracht 10 eindopdracht

+ Extra eigen werk (Haiku, xxxx, xxxxx )                                                   Nawoord (conclusie)

Klaar voor de meivakantiequiz?

Laptop van tafel.

Maak teams van vier.

Schrijf jullie namen boven het antwoordblad.

drive.google.com