§5.4 les 1 en les 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

5.4: Voortplanten les 1

 Planning les 1

1. Herhalen vorige les en huiswerkcheck
2. Leerdoelen van deze les
3. Uitleg 
4. Oefenen
5. Aan de slag
6. terugblik van de les

Terugblik

• Wat hebben planten nodig om voeding te maken?
• Hoe neemt de plant dit op?
• Welke stoffen maken planten uit water en koolstofdioxide?
• Waar gebeurt fotosythese?
• Wat maken planten uit glucose?
• Waar slaat een plant reservestoffen op?

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Wat is de goede formule van fotosynthese?

1. water + CO2 --> glucose + zuurstof
2. glucose + zuurstof --> water + CO2
3. water + zuurstof --> glucose + CO2
4. water + glucose --> zuurstof + CO2

Bol of Knol?

Leerdoelen §5.4 les 1

• Je kunt de delen van de bloem benoemen en aangeven wat de functie is.
•  Je kunt uitleggen hoe bestuiving gaat en hoe dat bij de verschillende bloemen gebeurt.
• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan.

Voortplanting

Bij voortplanting ontstaan nieuwe planten

Een plant heeft bloemen nodig voor de voortplanting

0

Onderdelen van een bloem met functie

• Bloembodem: hieraan zitten andere delen van de bloem vast.
  
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem in de knop zit.
  
• Nectarkliertjes: klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.

Onderdelen van een bloem met functie

• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
  
• Stamper: middenin de bloem, is voor de voortplanting
  
• Meeldraden: staan rondom stamper, zijn voor voortplanting

Stamper (V)

De stempel, stijl en het vrucht- beginsel samen heet de stamper

In het vruchtbeginsel zit een zaadbeginsel (met eicel)

Dit zijn de 'vrouwelijke' geslachtsdelen van de bloem 

Meeldraad (M)

De helmknop en het helmdraad vormen samen de meeldraad

De stuifmeelkorrels te vergelijken met zaadcellen van mensen

Dit zijn dus de mannelijke geslachtsdelen van de bloem

stamper en meeldraden in een bloem

Bestuiving

 "Stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant."

Eigen stamper = zelfbestuiving

Stamper van andere bloem =kruisbestuiving 

Bestuiving: Insecten

• Kleur en geur lokt insecten
  
• Tijdens zoeken/eten naar nectar plakt stuifmeel op insect
  
• Insect gaat naar andere bloem en raakt daar de kleverige stempel
• Stuifmeel op Stempel = Bestuiving
  

Bestuiving: wind

Minder opvallend dan insectenbloemen

Meeldraden hangen ver uit bloem (meer contact wind)

De wind neemt de stuifmeelkorrels mee en het komt door toeval op de stamper van een andere bloem

Verschil insectenbloem en windbloem

Hoe ontstaan zaden?

Bevruchting = samensmelten eicel en celkern van de stuifmeel

De gekleurde bladeren waarmee insecten naar de plant worden gelokt heten:

1. Kelkbladern
2. Kleurbladeren
3. Kroonbladeren
4. Prinsbladeren

Stuifmeel is afkomstig van de

1. Stamper
2. Meeldraad

Hoe heet het proces
op het plaatje?

1. overdrachtbestuiving
2. zelfbestuiving
3. kruisbestuiving
4. automatische bestuiving

Een insectenbloem heeft opvallende kroonbladeren om insecten te lokken

1. Waar
2. Niet waar

Insectenbloem

Windbloem

geen 

kroonbladeren

nectar

meeldraden 

in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel

kleverig

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. Waar
2. Niet waar

Bestuiving
of bevruchting

1. bestuiving
2. bevruchting

Huiswerk 

Maken §5.4 opdracht 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10

Verminderde opdrachten: 1,2,3,4,6,7,9,10

Klaar? nakijken

-Maak een begrippenlijst van §5.4

-Maak opdracht 19 en 20 van §5.4

-Oefen op biologiepagina.nl

5.4: Voortplanten les 2

 Planning

1. Herhalen vorige les en huiswerkcheck
2. Leerdoelen van deze les
3. Uitleg 
4. Oefenen
5. Aan de slag
6. terugblik van de les

Kelkbladeren

Kroonbladeren

Bloembodem

Nectarkliertjes

Andere delen van de bloem zitten hier op vast

Groene blaadjes die de bloem beschermen

Hier wordt nectar gemaakt

Gekleurde bloemblaadjes

Het mannelijke voortplantings orgaan heet?

1. De stempel
2. De stamper
3. De stijl
4. De meeldraad

Wat is de juiste volgorde?

1. groei stuifmeelbuis, bestuiving, bevruchting, zaadvorming
2. zaadvorming, groei stuifmeelbuis, bestuiving, bevruchting
3. zaadvorming, groei stuifmeelbuis, bevruchting, bestuiving
4. bestuiving, groei stuifmeelbuis, bevruchting, zaadvorming

Stuifmeel wordt verspreid door

1. Insecten
2. De wind
3. Zowel insecten als de wind
4. De plant zelf, insecten en de wind

Leerdoelen §5.4 les 2

• Je kunt een aantal manieren beschrijven hoe zaden zich verspreiden.
• Je kunt beschrijven wat er gebeurt in een plantenleven 

Hoe worden zaden verspreid?

• Door zichzelf
• Door de wind
• Door de dieren (en insecten)
• Door water

Levencyclus van een plant

De levenscyclus van een plant:

1. Zaad ontkiemt, er groeit een nieuwe plant.
2. Het jonge plantje groeit uit tot een volwassen plant. De volwassen plant vormt bloemen. 
3. Uit de bloemen ontstaan vruchten en zaden. 
4. De zaden worden verspreid. 

In een vruchtbeginsel zitten 6 zaadbeginsels. Er komen 4 stuifmeelkorrels op de stempel van de stamper. Hoeveel zaden kunnen er ontstaan? (getal)

Windbloemen

Insecten
bloemen

1. De kroonbladen van insectenbloemen bloemen zijn meestal 

   .......... / ..........        en  ........................... / .......................

2 De kroonbladeren  van windbloemen zijn meestal ............  / .......   en ........................ / ..................  

3 Insectenbloemen maken ............/ .......... stuifmeelkorrels dan windbloemen

Wat zijn de eigenschappen van insectenbloemen en windbloemen? Sleep een vinkje naar de goede eigenschap

Opvallend 

Onopvallend

Groot

Klein

meer

minder

Groot

Klein

Opvallend 

Onopvallend

Van bloem tot vrucht

1. Een doperwt is een voorbeeld van een zaad
2. Een sperzieboon is een voorbeeld van een vrucht

1. 1 = waar 2 = waar
2. 1 = waar 2 = niet waar
3. 1 = niet waar 2 = waar
4. 1 = niet waar 2 = niet waar

Huiswerk 

Maken §5.4 opdracht 12,13,15,16,17,18

Verminderde opdrachten: 12,13,15,16,18

Klaar? nakijken

-Maak een begrippenlijst van §5.4

-Maak opdracht 19 en 20 van §5.4

-Oefen op biologiepagina.nl