18.2 individualisering

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

VERANDERING

18.2 Individualisering

NA DEZE LES WEET JE ...

• ... wat het kernconcept individualisering inhoudt;
• ... wat het proces van individualisering kenmerkt;
• ... wat de positieve gevolgen zijn van het proces van individualisering;
• ... wat de negatieve gevolgen zijn van het proces van individualisering.

INDIVIDUALISERING

Het proces waarbij individuen in toenemende mate hun zelfstandigheid op verschillende gebieden kunnen vergroten.

ZELFSTANDIGHEID

Jij als persoon vergroot je zelfstandigheid door individualisering.

Dit betekent concreet dat:

• Ofwel je minder afhankelijk /onafhankelijker bent geworden van anderen.
• Ofwel je zelf meer verantwoordelijkheid draagt voor je eigen acties.
• Ofwel je zelf meer vrijheid hebt om keuzes te maken.

I'M IN CONTROL

Door individualisering hechten mensen dus meer waarde aan:

• Zelfontplooiing
• Zelf keuzes maken
• Zelfexpressie
• Tolerantie
• Vrijheid van meningsuiting

ONTWIKKELINGEN

In de 20e eeuw zorgen technologische en maatschappelijke ontwikkelingen voor een toename van de welvaart.

Maatschappelijke ontwikkelingen vanaf de jaren 60:

• Ontzuiling
• Secularisering (ontkerkelijking)
• Heropleving vrouwelijke emancipatiebewegingen

VOOR DE JAREN 60

Kostwinnersgezin

• Man wint de kost.
• Vrouw blijft thuis.
• Kinderen gehoorzamen ouders.
• Collectivistische samenleving
• Verzuiling.

NA DE JAREN 60

Egalitaire Gezin

• Beide ouders werken.
• Kinderen onderhandelen met ouders.
• Individualistische samenleving
• Ontzuiling.

ONAFHANKELIJKHEID

Individualisering is een van de belangrijkste ontwikkeling van de moderne westerse samenleving. Mensen worden steeds minder afhankelijk.

Minder afhankelijk van traditionele instituties:

• Gezin
• Kerk
• Arbeid
• Huwelijk

SOCIALE INSTITUTIE

Sociale structuren (zoals het gezin) verdwijnen niet door de individualisering, maar schuiven naar de achtergrond. Het individu als eenheid komt naar de voorgrond.

Mensen voelen zich vrij om zelf hun leven in te richten. Er wordt verwacht dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun handelen en het aangaan van sociale contacten .

INDIVIDUALISERING: POSITIEF?

Wat is er nu positief aan individualisering?

• Toegenomen individuele vrijheden

• Toegenomen emancipatie en sociale mobiliteit
• Vrijheid om eigen weg te gaan
• Onbeperkt van het leven te kunnen genieten

INDIVIDUALISERING: NEGATIEF?

Wat is er nu negatief aan individualisering?

• Een verminderde maatschappelijke integratie
• Toenemend egoïsme
• Losraken bindingen / minder sociale cohesie
• Toename van eenzaamheid

Feminisme is gerelateerd aan individualisme

1. Juist
2. Onjuist

Door individualisering neemt de sociale cohesie in een land toe

1. Juist
2. Onjuist

Socialisatie heeft effect op de vorming van individualisme

1. Juist
2. Onjuist

Iemand die individualiseert heeft ook automatisch minder bindingen

1. Juist
2. Onjuist

OEFENEN

In het figuur zijn twee maatschappelijke trends zichtbaar: de vergrijzing en de ontgroening. Door de combinatie van vergrijzing en ontgroening komt het draagvlak voor solidariteit onder druk te staan. In de toekomst zijn er hierdoor minder werkenden die premie betalen en meer mensen die recht hebben op pensioen. De daling van het aantal kinderen werd veroorzaakt door de introductie en het gebruik van de anticonceptiepil. 

Leg uit met welk kernconcept bij het hoofdconcept 

verandering de daling van het aantal kinderen zoals 

weergegeven in de figuur en de introductie en het 

gebruik van de anticonceptiepil samenhangen.

ANTWOORD

De daling van het aantal kinderen zoals weergegeven in de figuur en de introductie en het gebruik van de anticonceptiepil hangt samen met het kernconcept .....,  omdat .....

ANTWOORD

De daling van het aantal kinderen zoals weergegeven in de figuur en de introductie en het gebruik van de anticonceptiepil hangt samen met het kernconcept individualisering, omdat mensen in toenemende mate het leven naar eigen inzicht gingen vormgeven. 

Vanaf de tweede helft van de jaren 60 van de vorige eeuw kozen mensen bewuster welke samenlevingsvorm ze willen en of ze wel of geen kinderen nemen. Met deze toegenomen keuzevrijheid werd hun zelfstandigheid vergroot.